تشخیص واگرایی با CCI

تحلیل سهام با استفاده از واگرایی در اندیکاتورها

تحلیل تکنیکال در بازار بورس یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحلیل سهام به شمار می‌رود که بسیاری از معامله‌گران و تحلیلگران بازار، از آن برای بررسی وضعیت سهام استفاده می‌کنند تا بتوان بر اساس داده‌های تحلیل، معاملات موفق و منطقی داشت. اندیکاتورها نیز از ابرازهای قدرتمند در تحلیل تکنیکال هستند که طبق آن نمودار قیمتی مورد تحلیل قرار می‌گیرد و می‌تواند اطلاعات مهمی را به تحلیلگران بدهد. واگرایی در اندیکاتورها نیز قدرت تحلیل را بسیار افزایش می‌دهد و تشخیص واگرایی از مباحث بسیار مهم در تحلیل سهام می‌باشد. به همین منظور، در این مقاله قصد داریم تا در مورد واگرایی در اندیکاتورهای تکنیکالی بحث کنیم و مطالبی که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

مفهوم واگرایی چیست؟

آموزش واگرایی در اندیکاتورها

در چه اندیکاتورهایی واگرایی دیده می‌شود؟

آموزش واگرایی در MACD
آموزش واگرایی در RSI

آموزش واگرایی در MFI

آموزش واگرایی در CCI
نکات مهم در تشخیص واگرایی‌ها

اندیکاتور چیست؟

اندیکاتور از ابزارهای قدرتمند تحلیل تکنیکال می‌باشد و شاخصی محسوب می‌شود که با استفاده از آن می‌توان روند حرکتی سهام یا دارایی را در نمودار سهام مورد ارزیابی قرار داد و برای روند بعدی پیش‌بینی کرد.

اندیکاتور همچنین با استفاده از داده‌های آماری و محاسبات، نقاط مهم تکنیکالی مثل سطح حمایتی و مقاومتی ، شتاب حرکتی سهام، قدرت حجم در سهام را مشخص می‌کند و بسیاری از تحلیل‌ها طبق آن توسط نرم‌افزار تحلیلی انجام می‌گیرد.

مفهوم واگرایی چیست؟

واگرایی در بورس زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت سهام یا دارایی برخلاف روند اندیکاتور و در جهت مخالف با آن حرکت کند. این اتفاق می‌تواند هشداری برای برگشت روند در نمودار باشد که همیشه مورد توجه اکثر تحلیلگران بازار قرار می‌گیرد.

انواع واگرایی‌ها

مفهوم واگرایی، خود به سه دسته تقسیم می‌شود.

• واگرایی معمولی
• واگرایی مخفی
• واگرایی زمانی

هرکدام از انواع واگرایی بحث مفصل و مجزایی دارد اما در این قسمت به‌اختصار در مورد آن‌ها اشاره می‌کنیم.

واگرایی معمولی یا ” Regular Divergence ” به اختلاف حرکت قیمت نمودار با حرکت اندیکاتور گفته می‌شود که معمولاً در پایان یک‌روند اتفاق می‌افتد و خبر از بازگشت قیمتی در روند بعدی می‌دهد. واگرایی معمولی به دو نوع مثبت و منفی تقسیم می‌شود.

واگرایی مثبت در پایان یک روند نزولی بین دو کف قیمتی ایجاد می‌شود و واکنش اندیکاتور با شیب مثبت نشان از صعود قیمت در روند بعدی می‌دهد.

واگرایی منفی در پایان یک روند صعودی بین دو سقف قیمتی ایجاد می‌شود و واکنش اندیکاتور با شیب منفی همراه است که نشان از روند نزولی قیمت در حرکت بعدی می‌باشد.

واگرایی مخفی یا ” Hidden Divergence “ با همان ساختار واگرایی معمولی به وجود می‌آید با این تفاوت که در پایان روند اصلاحی نمایان می‌شود و نشان از بازگشت قیمت در کانال روند حرکتی می‌باشد.

واگرایی زمانی به حالتی گفته می‌شود که اختلاف، میان نمودار قیمتی و پارامتر زمان ایجاد می‌شود. در این نوع واگرایی، اندیکاتور اثرگذار نیست و در واقع نمودار قیمت در بازه زمانی اصلاحی، نسبت به حرکت قبلی خود ناتوان است.

آموزش واگرایی در اندیکاتورها

اندیکاتور واگرایی در تعیین پیش‌بینی روند حرکتی سهام نقش غیرقابل‌انکاری دارند. با استفاده از واگرایی در اندیکاتورها می‌توانیم نقاط بازگشت روند را در روند صعودی و یا نزولی، تشخیص بدهیم و طبق آن استراتژی معاملاتی خود را پایه‌ریزی کنیم. وقتی واگرایی در اندیکاتورها مشاهده می‌شود، معمولاً می‌توان نشانه‌های تغییر روند در نمودار را جستجو کرد.

برای تشخیص واگرایی در اندیکاتورها باید از اندیکاتورهای مختلفی در تحلیل تکنیکال استفاده کنیم و تمامی احتمالات و شرایط موجود را مورد بررسی قرار بدهیم. مشاهده واگرایی در اندیکاتور، قدرت تحلیل ما را بسیار بالا می‌برد و بررسی روند حرکتی نمودار جدی‌تر دنبال می‌شود.

در چه اندیکاتورهایی واگرایی دیده می‌شود؟

اندیکاتورهای مختلفی هستند که در آنها می‌توان واگرایی را بررسی کرد. اعتبار واگرایی در اندیکاتورها اهمیت فراوانی دارد. اندیکاتورهای زیر دارای اعتبار برای تشخیص واگرایی هستند که معمولاً از آنها استفاده زیادی می‌شود.

اندیکاتورهای RSI ، MACD ، MFI ، CCI

در ادامه به بررسی واگرایی در این اندیکاتورها می‌پردازیم.

آموزش واگرایی در MACD

MACD یک اندیکاتور ممنتوم می‌باشد که از دو میانگین متحرک تشکیل شده است. به طور معمول زمانی که اندیکاتور MACD صعود می‌کند، قیمت نیز بالا می‌رود. اما در واگرایی اندیکاتور MACD ، زمانی نشان از بازگشت روند وجود دارد که قیمت، خلاف جهت اندیکاتور حرکت می‌کند.

در شکل زیر نمونه‌ای از تشخیص واگرایی در اندیکاتور MACD دیده می‌شود. در این نمودار، پایان یک روند و حرکت جهت‌دار در نمودار شناسایی شده است. بازگشت قیمتی یکی از بارزترین شاخص‌هایی است که در این واگرایی مشاهده می‌گردد.

اصولا وقتی شیب اندیکاتور MACD منفی است و در نمودار قیمتی، شیب نمودار مثبت باشد، انتظار تغییر روند به سمت روند نزولی را داریم. برعکس این مورد هم امکان‌پذیر است. زمانی که شیب اندیکاتور MACD مثبت و شیب نمودار قیمتی منفی باشد، شاهد تغییر جهت روند حرکتی به سمت روند صعودی خواهیم بود.

نکته‌ای که باید در استفاده از MACD برای تشخیص واگرایی در نظر داشته باشیم، فاصله بین کف و سقف در نمودار است. چراکه این فاصله‌ها می‌توانند صعود یا نزول روند را در نمودار مشخص کنند و اندیکاتور نسبت به آنها واکنش نشان می‌دهد.

آموزش واگرایی در RSI

در مورد اندیکاتور RSI ، در مقالات پیشین توضیحات کافی داده شده است و گفتیم که اندیکاتور RSI در تشخیص نقاط اشباع خرید و اشباع فروش بسیار قدرتمند عمل می‌کند. در اینجا بیشتر روی مفهوم واگرایی در اندیکاتور RSI بحث خواهیم کرد.

در اندیکاتور RSI ، سطوح 30 و 70 در تعیین اشباع فروش و اشباع خرید بسیار کارآمد است. واگرایی مثبت در اندیکاتور RSI هنگامی رخ می‌دهد که اندیکاتور RSI ، اشباع فروش را نشان دهد و در ادامه حرکت خود به سمت بالا با شیب مثبت صعود کند. اگر در این زمان، نمودار قیمت با شیب منفی افت کند، ما با واگرایی مواجه می‌شویم که احتمالاً بازگشت روند را خواهیم داشت و در این شرایط پایان اشباع فروش و یک فرصت مناسب برای خرید پیش میاید. چراکه هر لحظه احتمال تغییر روند قیمت، از نزولی به صعود وجود دارد.

درست برعکس این شرایط، زمانی است که اندیکاتور RSI ، اشباع خرید را نشان بدهد و نمودار اندیکاتور شیب منفی به سمت پایین داشته باشد. اگر در این زمان، نمودار قیمت با شیب مثبت، صعود کند، با واگرایی تشخیص واگرایی با CCI تشخیص واگرایی با CCI منفی روبه‌رو خواهیم بود و احتمال زیاد بازگشت روند خواهیم داشت. با پایان اشباع خرید، فرصتی برای فروش به وجود میاید چراکه هر لحظه احتمال تغییر روند قیمت، از روند صعودی به نزولی وجود دارد.

در شکل زیر نمونه‌ای از تشخیص واگرایی در اندیکاتور RSI مشاهده می‌شود.

همان‌طور که ملاحظه می‌شود، زمانی که شیب نمودار قیمتی در خلاف جهت با شیب اندیکاتور RSI قرار می‌گیرد، روند حرکتی تغییر پیدا می‌کند و نمودار سهام با روند جدیدی مواجه می‌شود که در چینش استراتژی معاملاتی ما نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

از آنجایی که واگرایی در RSI ، کاربرد زیادی در تحلیل تکنیکام سهام دارد، در مقاله‌ای جداگانه به طور مفصل به آن پرداخته شده است.

آموزش واگرایی در MFI

اندیکاتور MFI ، شدت جریان نقدینگی را در بازار نشان می‌دهد که شرح کامل این اندیکاتور در مقاله اندیکاتور MFI به طور کامل شرح داده شده است. از اندیکاتور MFI ، در تشخیص واگرایی استفاده زیادی می‌شود.

واگرایی در اندیکاتور MFI ، همان‌طور که در شکل زیر نیز مشاهده می‌شود، همانند اندیکاتورهای RSI و MACD ، از اختلاف جهت شیب نمودار قیمتی با نمودار اندیکاتور MFI تشخیص داده می‌شود.

اندیکاتور MFI زمانی از خود واکنش نشان می‌دهد که شدت جریان نقدینگی روبه‌بالا باشد. ورود جریان نقدینگی به معنی ضعف فروشندگان در آن مقطع زمانی است و زمانی که واگرایی مثبت در این برهه اتفاق می‌افتد، اعتبار بازگشت روند، قوی‌تر می‌شود. در مواقعی که شیب نمودار اندیکاتور مثبت و در همان زمان، نمودار قیمتی سهام افت کند، می‌توان انتظار واگرایی مثبت را داشت. در واگرایی مثبت معمولاً شاهد تغییر روند نمودار به سمت روند صعودی و در واگرایی منفی شاهد تغییر روند نمودار به سمت روند نزولی هستیم.

آموزش واگرایی در CCI

اندیکاتور CCI ، جزو اندیکاتورهای مومنتوم محسوب می‌شود و تغییرات را در مومنتوم و حجم، نشان می‌دهد.

همان‌طور که می‌دانید تشخیص قدرت روند، یکی از کاربردهای اندیکاتورها می‌باشد. زمانی که نمودار قیمتی سهام با قدرت بالا روند صعودی و یا نزولی را پیش می‌گیرد، اندیکاتور CCI از خود واکنش نشان می‌دهد.

در اندیکاتور CCI وقتی شیب نمودار قیمتی با زاویه بالا، رو به جهت مثبت در حرکت باشد و در همان زمان اندیکاتور CCI ، با شیب کم به سمت منفی واکنش نشان دهد، واگرایی منفی در اندیکاتور CCI اتفاق افتاده است. در این حالت به‌احتمال بسیار زیاد، روند حرکتی سهام به سمت یک روند نزولی تغییر جهت خواهد داد.

برعکس این مورد زمانی خواهد بود که شیب نمودار قیمتی با قدرت زیاد در حال افت قیمتی باشد و در همان زمان، اندیکاتور CCI ، با واکنش مثبت همراه شود و شیب مثبت را نشان دهد. در این شرایط به‌احتمال بسیار زیاد، روند حرکتی سهام به سمت یک روند صعودی تغییر جهت خواهد داد.

یکی دیگر از راه‌های تشخیص واگرایی در CCI ، عبور کردن از سطح صفر و یا سطوح مقاومتی و حمایتی قیمت می‌باشد. زمانی که اندیکاتور CCI ، به زیر صفر عبور کند یا سطح مقاومتی شکسته شود، واگرایی منفی تشخیص داده می‌شود و برعکس زمانی که اندیکاتور CCI ، به بالای صفر برسد و یا سطح مقاومتی را عبور تشخیص واگرایی با CCI دهد، واگرایی مثبت تشخیص داده می‌شود؛ بنابراین در تعیین واگرایی در CCI ، اعداد مهم این اندیکاتور مثل صفر یا صد در شناسایی واگرایی در نمودار کمک بسیار زیادی می‌کند.

نکات مهم در تشخیص واگرایی‌ها

- واگرایی در اندیکاتور تنها ملاک تحلیل برای خرید یا فروش سهام نیست و باید معیارها و شاخص‌های متنوعی را ارزیابی کرد تا به نتیجه مطلوب رسید

- ترکیب اندیکاتورهای تشخیص واگرایی با CCI مومنتوم مثل RSI و CCI می‌تواند بر قدرت و اعتبار تحلیل بیفزاید و درصورتی‌که به طور هم‌زمان واگرایی تشخیص داده شود، می‌تواند حکم یک سیگنال پرقدرت داشته باشد.

- در استفاده از اندیکاتورها وقتی واگرایی در حوالی نقاط اشباع تشخیص داده می‌شود، اعتبار و قدرت بیشتری خواهد داشت.

- در تشخیص واگرایی سطوح مهم تکنیکالی مثل سطوح مقاومتی و حمایتی، حائز اهمیت است چراکه با شکست یا عبور این سطوح، تغییر روند و واگرایی با شتاب و احتمال بیشتر اتفاق می‌افتد.

- همواره احتمال اینکه مسیر واگرایی تکمیل نشود را باید بررسی کرد تا در معامله خود شکست نخوریم.

جمع‌بندی

تشخیص واگرایی با استفاده از اندیکاتورها یکی از اصول مهم تحلیل تکنیکال می‌باشد که طبق آن می‌توان انتظار بازگشت روند را در نمودار سهام داشت. در این مقاله ما سعی کردیم تا واگرایی را در اندیکاتورهای مختلف بررسی کنیم و برای هرکدام نکات مهم را شرح دهیم.

تشخیص واگرایی نیازمند کسب دانش و مهارت بالا دارد که پیشنهاد می‌شود برای شناخت بیشتر این مفهوم، آموزش‌های لازم را گذراند. کارگزاری اقتصاد بیدار دراین‌خصوص خدمات آموزشی و تحلیلی را ارائه می‌دهد که برای اطلاعات بیشتر کافی است با دفتر کارگزاری در ارتباط باشید.

آموزش اندیکاتور CCI

این اندیکاتور برای اولین بار توسط دونالد لمبرت به وجود آمده است و اندیکاتوری است که جزء اسیلاتورها به حساب می آید (در بازه نوسان دارد و بازه نوسان آن بین – ۱۰۰ تا + ۲۰۰ است) و قدرت شتاب نوسان را در یک روند سهم را به خوبی نمایان می کند. بیشتر نوسان در این اندیکاتور (حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد ) در بازه – ۱۰۰ و + ۱۰۰ صورت می گیرد.

برای محاسبه این اندیکاتور از موارد زیر استفاده می شود:

۱٫ قیمت دارایی ( PRICE )

۲٫ میانگین متحرک دارایی (MA)

۳٫ انحراف معیار (D)

مزیت های اندیکاتور CCI

۱٫ سرمایه گذار کمک می کند تا نقاط اشباع خرید و اشباع فروش را در روند سهم به خوبی شناسایی کند.

۲٫ تغییرات مسیر حرکت قیمت دارایی را بررسی می کند.

۳٫ CCI زمانی که بازار گاوی (صعودی) هست مثبت است ، و هنگامی که بازارخرسی(نزولی ) است ، منفی است به جز در مواردی که در روند سهم واگرایی وجود دارد.

در شکل زیر سهم غمینو مورد بررسی قرار گرفته که روند اندیکاتور CCI هم در آن به خوبی نشان داده شده است .

شکست خط روند در اندیکاتور CCI

همانطور که در تصویر زیر می بینید در نمودار قیمت بانک صادرات قبل از شکست خط روند سهم ،شکست خط روند اندیکاتور رخ داده است و نشان از تغییر روند سهم و شروع روند صعودی جدید دارد . که همین اتفاق رخ داده است . پس می توان برای اندیکاتور CCI خط روند کشید و شکست این تشخیص واگرایی با CCI خط روند را نوعی سیگنال دانست.

یا در تصویر زیر همانطور که می بینید پس از شکست روند صعودی CCI سهم نیز پس از چند کندل وارد روند نزولی شده است . این نیز خود سیگنال تغییر روند سهم محسوب می گردد .

واگرایی در اندیکاتور CCI

در تصویر زیر که مجدد مربوط به بانک صادرات در نمودار ساعتی می باشد واگرایی مثبت در اندیکاتور CCI رخ داده است و پس از آن سهم کاملا تغییر روند داده و صعودی شده است . واگرایی اندیکاتور CCI یکی از قوی ترین سیگنال های موجو در اندیکاتور ها می باشد.

همان طور که در شکل مشاهده می شود ، زمانی که روند سهم صعودی است ، در اندیکاتور همان روند نزولی است . پس در اندیکاتور واگرایی منفی وجود دارد و بعد از آن سهم نزول پیدا کرده است . در واگرایی مثبت هم سهم در حالت نزول قرار دارد ولی اندیکاتور CCI روند صعودی دارد و در تصویر مشخص است که روند سهم صعودی شده است .

نکته

SETTING استاندارد این اندیکاتور عموما ۱۴ روزه می باشد ( یعنی قیمت در ۱۴ روز آخر معاملاتی را اندازه گیری نموده اند. ) . حال دو حالت پیش رو داریم :

۱٫ اگر از ۱۴ روز کمتر اتنخاب کنیم ، شاهد نوسانات بیشتری خواهیم بود و امکان اینکه این شرایط طولانی مدت حکم فرما نباشد وجود دارد.

۲٫ اگر از ۱۴ روز بیشتر انتخاب کنیم ، امکان اینکه روند در آن موقعیت برای طولانی مدت بماند وجود دارد و دلیل آن هم این است که چون بازه زمانی طولاتی تر شده ، نوسانات در روند کمتر شده است.

نتیجه گیری اندیکاتور CCI

مهمترین نکته ای که در به کارگیری از تمامی اندیکاتورها از جمله CCI باید در نظر بگیریم این است که ، اندیکاتورها به تنهایی نباید ملاک خرید ما باشد ، بلکه می تواند به عنوان یک ابزار حمایتی در جهت شناسایی سیگنال خرید و فروش کمک کند. این اندیکاتور هم به عنوان اندیکاتور اسیلاتوری شناخته شده از این منظر که نقاط اشباع خرید و نقاط اشباع فروش را به خوبی برای ما نمایان می کند. از مزیت های اصلی دیگر این اندیکاتور این است که حرکت و جهت روند را شناسایی می کند و نقطه ورود و خروج درست را برای ما در سهم تعیین می کند .

آموزش واگرایی در اندیکاتورها

در ابتدا اندیکاتورها را معرفی می کنیم و در ادامه آموزش انواع واگرایی ها که در قیمت و اندیکاتورها به وجود می آید را ارائه می کنیم .

اندیکاتور چیست ؟

اندیکاتورها ابزارثانویه ای هستند که بر مبنای محاسبه قیمت ، حجم معاملات ، جریانات نقدی پولی حرکات و نوسانات واقعی قیمت در محاسبه می کنند.

کاربرد این اندیکاتورها این است که در واقع این امکان را برای تحلیلگر فراهم می کند که اطلاعات اضافی و مازاد بر روند کلی سهم جمع آوری کند.

اندیکاتورها را از یک منظر به دو دسته زیر تقسیم می کنند :

۱٫ اندیکاتورهای پیشرو (Laeding): این نوع از اندیکاتور ها به عنوان یک نوع سیگنال برای شناسایی رویدادهایی در آینده شناخته شده اند. در واقع ماهیت پیش بینی رخدادهای صورت گرفته در قیمت را دارد. عمده اندیکاتورهای پیشرو شامل اسیلاتورها می شوند. منظور از اسیلاتورها هم این است که در یک بازه خاصی در حال نوسان هستند . برای مثال : اندیکاتور RSI به عنوان یکی از اندیکاتورهای پبشرو هست و در عین حال جزء اسیلاتورها هم می باشد چون در بازه ۰ تا ۱۰۰ است ( ولی به طور معمول بین ۳۰ تا ۷۰ ) در حال نوسان هستند. در طول صورت گرفتن این نوسان ، نقاط اشباع خرید (over bought) و اشباع فروش (over sold) هم مورد بررسی قرار می گیرد. در شکل زیر نمونه ای از اشباع خرید و اشباع فروش در RSI مشخص شده است. زمانی که با اشباع خرید در روند مواجه می شویم باید اتظار داشته باشیم که روند به مرور روند کاهشی به خودش بگیرد و در صورتی که به نقطه اشباع فروش می رسیم ، روند آماده این است که وارد روند صعودی بشود.

۲٫ اندیکاتورهای تاخیری (Lagging): این اندیکاتور اطلاعات مفید و ارزشمندی در خصوص سهم ، در طول روند در اختیار تحلیلگر قرار می دهد. در اصل حالت پیش بینی روند را که در اندیکاتور پیشرو می باشد را ندارد. تمرکز بیشتر این اندیکاتورها به روی روند معاملاتی هست و اینکه کمتر سیگنال های خرید و فروش را به معامله گران می دهند. باند بولینگر و میانگین متحرک نمونه هایی از این اندیکاتورها می باشند.

شکل زیر مثالی از باند بولینگر در سهم وپاسار در نمودار روزانه است.

در نمودار باند بولینگر به عنوان خطوط حمایتی و مقاومتی عمل کرده است. خطوط پایین به عنوان حمایت سهم و خطوط بالایی هم مقاومت های سهم محسوب می گردند. در آموزش های بعدی به طور مفصل باند بولینگر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

واگرایی چیست ؟

واگرایی در حالت کلی به معنای حرکت قیمت و اندیکاتور در خلاف جهت یکدیگر می باشد و نتیجه این امر عموما این است که در هنگام وقوع واگرایی قیمت از ادامه حرکت می ایستد و تغییر جهت می دهد. مشاهده واگرایی در اندیکاتورها به عنوان یکی از سیگنال های بسیار قوی در علم تحلیل تکنیکال شناخته شده است.

انواع واگرایی

واگرایی به دو دسته تقسیم می شود :

۱٫ واگرایی معمولی (Regural Divergence ) :

خود این واگرایی معمولی به دو دسته واگرایی مثبت و واگرایی منفی تقسیم می شود .

واگرایی معمولی منفی : زمانی به وجود می آید که قیمت سقف جدیدی تشکیل می دهد ، اما اندیکاتور موفق نمی شود که سقف جدیدی بالاتر از سقف قبلی تشکیل دهد .

همان طور که در مثال بالا مشاهده می کنیم (نمودار ساعتی سهم خساپا ) واگرایی منفی (RD) وجود دارد. قیمت سقف جدید تشکیل داده در حالی که اندیکاتور موفق به این کار نشده است و به وجود آمدن این حالت خودش می تواند هشداری باشد مبنی برای اینکه کنترل ریسک صورت بگیرد چون امکان نزول بازار توسط اندیکاتور MACD تایید شده است.

برای معامله گران سفته باز (منظور از سفته بازارن ، افرادی است که به فکر بدست آوردن سود در بازه زمانی کوتاه مدت هستند) این واگرایی منفی نشانه ای از این می باشد که روند بازار وارد یک فاز نزولی جدید می شود و در نتیجه چشم انداز معاملاتی را مطلوب برانداز نمی کنند.

واگرایی معمولی مثبت : این نوع واگرایی در روند نزولی به وجود می آید و به این صورت است که قیمت موفق به تشکیل کف جدید ، پایین تر از کف قبلی خود می شود اما اندیکاتور نمی تواند کف جدید بسازد. نمودار زیر این مطلب را به خوبی نشان می دهد .

نمودار بالا نمودار ساعتی سهم خساپا است . همان طور که مشخص است بعد از مشاهده واگرایی مثبت در اندیکاتور در حالی که قیمت سهم روند نزولی دارد ، شاهد صعودی شدن روند و رشد سهم هستیم .

۲٫ واگرایی مخفی : این نوع از واگرایی معمولا زمانی تشکیل می شود که قیمت در حال اصلاح شدن خودش می باشد. این واگرایی به دو دسته

الف : واگرایی مخفی مثبت : زمانی به وجود می آید که قیمت موفق می شود کفی بالاتر از کف قبلی خودش تشکیل بدهد اما اندیکاتور یک کف پایین تر از کف قبلی خودش تشکیل می دهد . در شکل زیر به خوبی تناقض بین قیمت و اندیکاتور را مشاهده می کنید.

همان طور که مشخص تشخیص واگرایی با CCI است در شکل ، روند شکل صعودی به خودش پس از مشاهده واگرایی مخفی مثبت در نمودار قیمت به خود گرفته است.

ب : واگرایی مخفی منفی : این حالت که طی یک روند نزولی به وجود می آید ، قیمت قدرت اینکه به سقف قبلی خودش برسد را ندارد اما اندیکاتور موفق می شود که یک سقفی بالاتر از سقف قبلی خودش بزند. که موضوع خودش می تواند به عنوان هشداری برای ریزش سهم باشد که باید در نظر داشته باشیم.

همان طور که در تصویر مشخص است ، قیمت موفق نشده سقف جدیدی بسازد در نتیجه ، وارد یک روند نزولی شده است . (با فلش در شکل مشخص شده است)

مثال هایی از انواع واگرایی

واگرایی مثبت در نمودار وساخت

شکل زیر نمودار روزانه وساخت است . که در آن واگرایی مثبت مشاهده می شود. در این شکل اندیکاتور RSI مورد بررسی قرار گرفته است.

همان طور که دیده می شود با اینکه از اتصال کف های قیمت سهم روند نزولی دارد ، اما در اندیکاتور همان کف های متناظر روند صعودی داشته و در نتیجه اینجا واگرایی مثبت رخ داده است ، که باعث رشد سهم در کوتاه مدت شده است . زمانی که از اسیلاتور RSI برای تشخیص واگرایی استفاده می کنیم ، به دلیل اینکه این اندیکاتور جزء اسیلاتورها می باشد ، نقاط اشباع خرید و اشباع فروش را به خوبی در آن مشخص است می تواند برای شناخت واگرایی در روند سهم عامل مهمی به شمار آید. زیرا معمولا واگرایی ها در نقاط اشباع خرید و یا فروش رخ می دهد ( برای آشنایی بیشتر با این اندیکاتور مطلب آن را مطالعه نمایید)

واگرایی مثبت در اندیکاتور MFI در شرکت ایران خودرو و تغییر روند سهم

این تصویر نمودار ساعتی در نمودار قیمت ایران خودرو است و اندیکاتور MFI در آن بررسی شده است. همان طور که مشاهده می کنیم ، نمودار قیمت باروند نزولی همراه بوده ولی اندیکاتور MFI روندی صعودی به خودش گرفته و در نهایت سهم با واگرایی مثبت همراه بوده و نمودار با افزایش قیمت رو به رو شده است.

واگرایی منفی در اندیکاتور CCI بانک ملت

نمودار بالا که سهم وبملت در نمودار روزانه است ، واگرایی منفی در اندیکاتور CCI را نشان می دهد. و همان طور که می بینیم سهم بعد از واگرایی ، ریزش کوتاهی را تجربه کرده است.

نتیجه گیری و جمع بندی

برای تکنیکالیست ها واگرایی عاملی مهمی برای تخمین روند سهم که از طریق شناسایی آن امکان متنوع سازی پرتفوی آنها فراهم شود بسیار حائز اهمیت است. تشخیص این واگرایی ها به کمک اندیکاتورها و روند قیمتی سهم صورت می گیرد . به همین دلیل اندیکاتور جزء ابزارهای دقیق برای شناسایی واگرایی ها محسوب می شوند. در آخر این نکته مهم را مد نظر داشته باشید که واگرایی چون خلاف جهت مسیر حرکت سهم است ، امکان اینکه مسیر کامل نشود وجود دارد و اگر مبنای خرید را فقط بر پایه واگرایی ها قرار بدهیم درصد شکست در معاملات افزایش پیدا می کنند.

آموزش اندیکاتور CCI + نحوه دریافت سیگنال‌های معتبر از اندیکاتور CCI

اندیکاتور CCI چیست؟ دسته‌ای از اندیکاتورها هستند که برای ارزیابی و اندازه‌گیری قدرت روندها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اندیکاتور به تحلیلگران نشان می‌دهند که با توجه به قدرت روندها چه میزان احتمال دارد که تداوم پیدا کنند. به این ترتیب شاخص و معیار مناسبی برای تصمیم‌گیری در خصوص خرید یا فروش سهام در اختیار معامله‌گران قرار می‌گیرد. در ادامه با ما همراه باشید تا به آموزش اندیکاتور CCI بپردازیم. برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله اندیکاتور چیست را مطالعه کنید.

فهرست عناوین مقاله

اندیکاتور CCI چیست؟

دانلد لمبرت را به عنوان مبدع این اندیکاتور می‌شناسند. او شخص بود که در بورس کالا فعالیت می‌کرد. همین مسئله باعث شد که نام اندیکاتور را Commodity Channel Indicator بگذارد که به معنی شاخص کانال کالا در فارسی ترجمه می‌شود. برخلاف نام این اندیکاتور، استفاده از آن محدود به بورس کالا نیست و می‌توان در بازارهای مالی مختلف از آن استفاده کرد. CCI نیز در ردیف اندیکاتورهایی قرار می‌گیرد که تحت عنوان اسیلاتور یا نوسانگر شناخته می‌شود. نوسان‌گرها با حرکت بین دو عدد با کران بالا و پایین، متر و معیار مشخصی را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند که کار دریافت سیگنال را به مراتب آسان‌تر می‌نمایند.

اندیکاتور CCI بر مبنای تکانه یا مومنتوم روندها محسابه می‌گردد. به زبان ساده با استفاده از این اندیکاتور می‌توان شتاب و قدرت روندها را شناسایی کرد. به عبارت دیگر وقتی سهم در یک مسیر صعودی قرار دارد، معامله‌گر برای تشخیص قدرت روند و سرعت تغییرات افزایشی قیمت می‌تواند از CCI کمک بگیرد. چنانچه قدرت روند محدود باشد، طبیعی است که ورود کردن به آن ریسک بالایی دارد؛ اما در شرایطی که قیمت با شتاب مناسبی در مدار صعودی قرار داشته باشد، می‌توان به خرید آن فکر کرد.

چه سیگنال‌هایی می‌توان از اندیکاتور CCI دریافت کرد؟

بازه نوسان خاصی نمی‌توان برای این اندیکاتور در نظر گرفت. البته باید به این نکته اشاره کنیم که بیش از 80 درصد مواقع نوسان شاخص بین 100- تا 100+ صورت می‌گیرد. اساسا اگر دوره‌های زمانی که برای محاسبه اندیکاتور به کار می‌رود، هرچه کاهش پیدا بکند، نوسان شاخص بیشتر می‌شود و به این ترتیب احتمال خروج آن از بازه 100- تا 100+ افزایش می‌یابد. معمولا دوره‌های زمانی مناسب برای محاسبه شاخص اندیکاتور CCI برابر 20 روز، 30 روز یا 40 روز در نظر گرفته می‌شود. البته می‌تواند این بازه به تشخیص تحلیلگر قابل تغییر است.

سیگنال خرید اندیکاتور CCI

زمانی که شاخص از اعداد منفی یا نزدیک به صفر روند افزایشی به خود می‌گیرد و به سمت 100+ حرکت می‌کند، به این معنی است که قیمت دارایی در حال آماده‌سازی خود برای شکل دادن به یک روند صعودی است. هر چه شاخص نزدیک تر به 100+ باشد یا از آن عبور کند، یعنی قدرت روند بیشتر خواهد بود. البته این امکان وجود دارد که در کوتاه مدت شاهد پولبک باشیم. با این وجود خللی در روند اصلی صعودی سهم ایجاد نخواهد شد. در چنین شرایطی سیگنال خرید از سوی اندیکاتور CCI صادر می‌شود.

سیگنال فروش اندیکاتور CCI

زمانی که شاخص از اعداد مثبت یا نزدیک به صفر روند کاهشی به خود می‌گیرد و به سمت 100- حرکت می‌کند، به این معنی است که قیمت دارایی در حال آماده‌سازی خود برای شکل دادن به یک روند نزولی است. هر چه شاخص نزدیک تر به 100- باشد یا از آن عبور کند، یعنی قدرت روند بیشتر خواهد بود. البته این امکان وجود دارد که در کوتاه مدت شاهد پولبک باشیم. با این وجود خللی در روند اصلی نزولی سهم ایجاد نخواهد شد. در چنین شرایطی سیگنال فروش از سوی اندیکاتور CCI صادر می‌شود.

واگرایی در اندیکاتور CCI

مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال را به صورت مفصل در مقاله جداگانه‌ای مورد بررسی قرار داده‌ایم که برای مطالعه بیشتر می‌توانید به آن‌ها مراجعه کنید. برای تشخیص واگرایی بین اندیکاتور و قیمت نیز می‌توانید از اندیکاتورهای مختلفی استفاده کنید که یکی از آن‌ها، اندیکاتور CCI است. زمانی که قیمت در مسیر افزایش قرار دارد ولی شاخص CCI حالت نزولی به خود می‌گیرد، واگرایی در سهم ایجاد می‌شود. عکس همین موضوع دقیقا برای روند نزولی نیز صادق است. اما باید توجه داشته باشید که سیگنال معاملاتی ناشی از واگرایی در این اندیکاتور چندان قوی نیست.

سؤالات متداول

1. آیا با استفاده از اندیکاتور CCI می‌توان نسبت قیمت خرید و فروش سهم را به ارزش ذاتی آن برآورد کرد؟

بله؛ این اندیکاتور می‌تواند مشخص کند که چه زمانی یک دارایی بالاتر یا پایین‌تر از ارزش ذاتی در بازار معامله می‌شود و اصطلاحا در وضعیت بیش خرید یا بیش فروش قرار دارد. این جمله در بازار معروف است که هر سهم بالاخره یک روز به ارزش ذاتی خود می‌رسد. اما باید به این نکته توجه داشت که ارزش ذاتی مفهومی استاتیک و ثابت نیست. بلکه کاملا دینامیک و پویا است. به این معنی که ممکن است امروز سهم بالاتر از ارزش ذاتی آن معامله شود؛ اما به دلیل انتشار خبرهای خوب پیرامون آن معامله‌گران برآورد می‌کنند که در آینده وضعیت سهم به مراتب بهتر از امروز خواهد بود.

2. تفاوت انتخاب دوره کوتاه مدت و بلند مدت برای دریافت سیگنال از اندیکاتور CCI چیست؟

هرچه دوره زمانی که برای محاسبه اندیکاتور CCI انتخاب می‌شود، کوتاه‌تر باشد، سیگنال‌های بیشتری از آن دریافت می‌شود. اما احتمال خطا در سیگنال‌های صادر شده نیز به مراتب بالاتر می‌رود. در مقابل دوره زمانی طولانی‌تر با وجود تعداد کم اما سیگنال‌های معتبرتری صادر می‌نماید.

3. تفاوت اندیکاتور RSI و اندیکاتور CCI چیست؟‌

اندیکاتور RSI میانگین قیمت بسته شدن بالا و پایین را در طول یک دوره مورد بررسی قرار می‌دهد. در حالی که اندیکاتور CCI به بررسی میانگین متحرک قیمت یک دارایی می‌پردازد. به این ترتیب واگرایی از خط روند را شناسایی خواهد کرد. با این وجود هر دو شاخص برای ارزیابی قدرت و رفتار روندها در بازار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

4. نقاط ضعف اندیکاتور CCI چیست؟

بزرگ‌ترین نقطه ضعفی که می‌توان برای این اندیکاتور برشمرد، سرعت نسبتا پایین در صدور سیگنال است که موجب می‌شود گاهی اوقات فرصت‌های معاملاتی خوبی از دست برود.

کلام پایانی

یکی از نکات مثبتی که پیرامون اندیکاتور CCI وجود دارد این است که کار کردن با آن چندان دشوار نیست و می‌توان به راحتی استفاده از آن را فرا گرفت. با این وجود مسئله صرفا در آموزش اندیکاتور CCI به پایان نمی‌رسد. بلکه باید توجه داشته باشید که برای دریافت سیگنال‌های قوی از این اندیکاتور نیاز به تمرین‌های زیادی دارید. واقعیت این است که هر سیگنالی که از این اندیکاتور و سایر اندیکاتورها صادر می‌شود، به تنهایی قابل اعتماد نیست.

در همین راستا باید هنر استخراج سیگنال‌های واقعی را از دل انبوه سیگنال‌ها داشته باشید. برای این منظور ما دو دوره آموزش تحلیل تکنیکال مقدماتی و آموزش تحلیل تکنیکال پیشرفته جامع را آماده کرده‌ایم. در قالب این دوره‌ها صفر تا صد مطالب مورد نیاز برای تبدیل شدن به تحلیلگر تکنیکال را بحث کرده‌ایم. به خاطر داشته باشید که آموزش مقدمه موفقیت در بازارهای مالی است.

بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی (Divergence)

بسیاری از معامله گران یا از اهمیت واگرایی بی اطلاع هستند یا نمی توانند مفهوم واگرایی را با استفاده از اندیکاتورها به طور دقیق اعمال کنند. واگرایی ها توسط معامله گران و در تلاش برای تعیین اینکه آیا روند ضعیف تر می شود استفاده می شود که ممکن است منجر به معکوس شدن یا ادامه روند شود. اگر می خواهید یک معامله گر یا سرمایه گذار موفق شوید، باید یاد بگیرید که چگونه واگرایی را مانند یک حرفه ای تشخیص دهید و معامله کنید. قبل از اینکه به بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی بپردازیم، مروری بر مفهوم واگرایی خواهیم داشت.

واگرایی چیست؟

واگرایی (Divergence) زمانی است که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک شاخص فنی (یک اندیکاتور) یا برخلاف سایر داده ها حرکت می کند. واگرایی هشدار می دهد که روند فعلی قیمت ممکن است ضعیف شود و در برخی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود.

دونوع واگرایی مثبت و منفی وجود دارد. واگرایی مثبت نشان می دهد که حرکت بالاتر در قیمت دارایی و واگرایی منفی نشان می دهد که حرکت پایین تر در دارایی امکان پذیر است.

چند نکته درمورد واگرایی وجود دارد:

• واگرایی می تواند بین قیمت یک دارایی و تقریباً هر شاخص یا داده فنی یا اساسی رخ دهد. اگرچه، زمانی که قیمت در جهت مخالف یک اندیکاتور فنی حرکت می کند، معمولاً از واگرایی توسط معامله گران فنی استفاده می شود.
• سیگنال های واگرایی مثبت قیمت نشان دهنده این است که بازار می تواند به زودی شروع به صعود کند و زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت به سمت پایین‌تر حرکت می‌کند، اما یک شاخص فنی بالاتر می‌رود یا سیگنال‌های صعودی را نشان می‌دهد.
• واگرایی منفی به کاهش قیمت ها در آینده اشاره دارد و زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت بالاتر می‌رود اما یک اندیکاتور فنی پایین‌تر می‌رود یا سیگنال‌های نزولی را نشان می‌دهد.
• نباید به طور انحصاری به واگرایی تکیه کرد، زیرا سیگنال های ترید را به موقع ارائه نمی دهد. واگرایی می تواند برای مدت طولانی بدون تغییر قیمت ادامه یابد.

اما حالا که با مفهوم واگرایی آشنا شدیم، چگونه واگرایی را شناسایی و برمبنای تشخیص آن معامله کنیم؟ بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی کدام هستند؟ در ادامه به اندیکاتورهایی اشاره می کنیم که به عنوان بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی شناخته می شوند.

بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی

اندیکاتور قدرت نسبی (RSI)

شاخص قدرت تشخیص واگرایی با CCI نسبی یا Relative Strength Index یک شاخص قدرتمند و یکی از قابل اعتمادترین نوسانگرها (در صورت استفاده صحیح) است. شاخص قدرت نسبی برای جستجوی واگرایی بین RSI و قیمت سهام است. معامله گران RSI را به دلیل دقت آن، یکی از بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی می دانند.

• با دو سطح اضافی (70 و 30) وارد محدوده 0 تا 100 می شود.
• RSI فقط کندل های سفید و سیاه و بدون سایه (شدو) را نشان می دهد.
• در صورتی که بازار به سمت پایین می رود، کندل ها معمولاً سیاه هستند، جهت رو به بالا با کندل های سفید به تصویر کشیده می شود.

فرمول ساده RSI به شرح زیر است:

(RSI = Σ white candles / Σ black candles x 100%)

اندیکاتور شاخص کانال کامودیتی(CCI)

یکی دیگر از اندیکاتورهای عالی برای معاملات واگرایی، CCI است. اندیکاتور کانال کامودیتی یا Commodity channel index یک نوسانگر است که در تحلیل تکنیکال برای اندازه گیری تغییرات قیمت سهام از میانگین آماری استفاده می شود. دو روش اصلی توسط معامله گران برای تفسیر شاخص کانال کامودیتی به دنبال واگرایی و به عنوان یک شاخص خرید یا فروش مورد استفاده قرار می گیرد. دونالد لمبرت این ابزار را با قیمت معمولی و متوسط ساده پایه گذاری کرد.

• قیمت معمولی (حداکثر + حداقل + قیمت بسته) ÷ 3 است.
• در این روش میانگین متوسط قیمت نسبت به قیمت بسته کمتر معقول است، بنابراین از زمانی که یک روند ضعیف تر یا بسته می شود، اطلاع می دهد.
• نماهای CCI بین 100- و 100+ در نوسان هستند.
• اگر خط کمتر از 100- باشد، به این معنی است که، برای مثال، یک سهم بیش از حد فروخته شده و قیمت آن رشد خواهد کرد.
• اگر خط بالای 100+ باشد، یک سهم بیش از حد خرید شده و قیمت آن پایین تر می شود.

اندیکاتور حجم متوازن (OBV)

یکی دیگر از ابزارهای مفید برای تشخیص واگرایی ها، اندیکاتور حجم متوازن است که حجم را به تغییر قیمت مرتبط می کند. obv یا On-balance volume نشان می‌دهد که آیا حجم بازار به سمت یک اوراق بهادار می‌رود یا از آن خارج می‌شود یا زمانی که حرکت قیمت توسط obv تأیید نمی‌شود، واگرایی سهام رخ می‌دهد. از obv عمدتاً برای واگرایی های منظم تشخیص واگرایی با CCI استفاده می شود.

OBV یک اندیکاتور معاملاتی فنی است که از جریان حجم برای پیش‌بینی تغییرات قیمت سهام استفاده می‌کند. جوزف گرانویل برای اولین بار متریک OBV را برای سود بازار سهام در سال 1963 توسعه داد. گرانویل معتقد بود که حجم، نیروی کلیدی پشت بازارها است و OBV را طوری طراحی کرد که پیش‌بینی کند چه زمانی حرکت‌های عمده در بازارها بر اساس تغییرات حجم اتفاق می‌افتد. او معتقد بود که وقتی حجم بدون تغییر قابل توجهی در قیمت سهام به شدت افزایش می یابد، قیمت در نهایت به سمت بالا صعود یا به سمت پایین سقوط می کند.

اندیکاتور تصادفی (Stochastic)

اندیکاتور تصادفی یا Stochastic، یک اندیکاتور عالی در تعیین واگرایی ها است. این نوع اندیکاتور نسبتی از قیمت نزدیک فعلی را به حداکثر یا حداقل در بازه زمانی تعیین شده در نمودار نشان می دهد. 3 نوع تصادفی وجود دارد: سریع، آهسته و کامل. این اندیکاتور در دوره غیر روند کاملاً کار می کند.

اندیکاتور جریان پول (MFI)

از اندیکاتور جریان پول (Money Flow Index) برای تشخیص واگرایی ها استفاده می کنند. این شاخص قدرت جریان پول در داخل و خارج از یک اوراق بهادار یا سهام را اندازه گیری می کند، شاخص جریان پول با شاخص قدرت نسبی مرتبط است اما با یک چرخش، در حالی که RSI فقط قیمت جریان پول را نیز در بر می گیرد. این اندیکاتور حجم را در خود جای می دهد، به همین دلیل شاخص جریان پول در تشخیص واگرایی ها عالی است، زیرا یک مزیت بزرگ نیز دارد تشخیص واگرایی با CCI که شامل حجم می شود.

اندیکاتور مومنتوم (Momentum)

اندیکاتور مومنتوم (Momentum) می‌تواند سیگنال‌های واگرایی مناسبی تولید کند. اندیکاتورهای مومنتوم در بازارهای مالی و تحلیل تکنیکال برای اندازه گیری سرعت قیمت ها در یک بازه زمانی خاص به منظور ورود و خروج در معامله در لحظه مناسب، عالی هستند. معامله گران قصد دارند زمانی که مومنتوم در حال افزایش است بتوانند وارد شوند، (که نشان می دهد بازار و معامله گران به روند فعلی اعتماد زیادی دارند). یا قصد دارند زمانی که مومنتوم در حال کاهش است، بتوانند خارج شوند، (که نشان‌دهنده عدم اطمینان معامله‌گران است)، زیرا آنها شانس تعقیب قیمت را دوباره ارزیابی می‌کنند.

اندیکاتورهای مومنتوم می توانند بهترین لحظه را برای انجام معامله، خرید یا فروش با شانس بالاتری که بازار به نفع شما حرکت کند را نشان دهد. آنها همچنین می توانند به شما بگویند که چه زمانی حرکت روند ضعیف می شود و شما می توانید از این اطلاعات برای کسب سود یا تنظیم مجدد توقف های انتهایی خود استفاده کنید.

اندیکاتور واگرایی میانگین متحرک (MACD)

در نهایت MACD یا Moving Average Convergence/Divergence احتمالاً پر استفاده ترین و یکی از بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی توسط معامله گران است. این نوع اندیکاتور می تواند مبنایی برای کل سیستم معاملاتی باشد. جهت بازار را با استفاده از میانگین های متحرک نشان می دهد و فاصله بین آنها را محاسبه می کند. در این اندیکاتور هنگامی که خط از علامت صفر به سمت بالا عبور می کند، سیگنالی برای خرید وجود دارد، اگر نزولی باشد، پس از معامله واگرایی، فروش قدم درستی خواهد بود.

معامله گران توجه زیادی به بازار نزولی یا صعودی ثابت دارند (زمانی که MACD زیر یا بالای صفر است)، زیرا زمان بهتری برای اقدام است.

در انتها نکته مهمی که باید به آن اشاره شود این است که هنگام استفاده از تایم فریم های بالاتر، واگرایی ها قابل اطمینان تر هستند، سیگنالی که در نمودار 4 ساعته یا نمودار روزانه تولید می شود قابل اعتمادتر از سیگنال تولید شده در نمودار 15 دقیقه ای است که در آن واگرایی ایجاد می شود. زیرا بازار به سرعت حرکت نمی‌کند و تعریف روندها آسان‌تر است، در تایم فریم های بالاتر شما الگوی در حال توسعه را مشاهده خواهید کرد و برای تصمیم‌گیری درست، زمان خواهید داشت.

از سوی دیگر تشخیص واگرایی با CCI یک معامله گر ممکن است کارکردهایی را در میان منابع یک پلتفرم معاملاتی ببیند که هرگز فکر نمی کرد چنین توانایی هایی در مورد آنها داشته باشد و یا بینشی را ارائه دهد. اما باید توجه داشت که بهترین شاخص واگرایی وجود ندارد، هر یک از آنها مزایا و معایب خود را دارند. هر متخصص برای استراتژی خود بهترین را انتخاب می کند.