معاملات کد به کد در بورس

کد معاملاتی چیست و چگونه باید کد بورسی دریافت کرد؟

مراحل لازم برای دریافت کد بورسی

بازار بورس، بازاری جذاب برای سرمایه‌گذاری است. بازاری که مخصوصا در چند سال گذشته مورد توجه عامه مردم قرار گرفته است. درست است که این بازار طی 2 سال گذشته صعود و سقوط‌های پیاپی را تجربه کرده اما هنوز می‌توان به شرط دارا بودن دانش بورسی و همچنین آشنایی با ریسک‌های بازار، سرمایه‌گذاری موفقی را در بورس تجربه کرد.

بازار بورس، بازاری جذاب برای سرمایه‌گذاری است. بازاری که مخصوصا در چند سال گذشته مورد توجه عامه مردم قرار گرفته است. درست است که این بازار طی 2 سال گذشته صعود و سقوط‌های پیاپی را تجربه کرده اما هنوز می‌توان به شرط دارا بودن دانش بورسی و همچنین آشنایی با ریسک‌های بازار، سرمایه‌گذاری موفقی را در بورس تجربه کرد. اما ورود به بازار سرمایه چه ملزوماتی دارد؟ اولین گام برای سهامداری در این بازار چیست؟ جدا از سرمایه برای ورود بازار سرمایه، سهامداران در ابتدا باید کد بورسی داشته باشند. اما کد بورسی چیست و چطور باید آن را دریافت کرد؟

کد بورسی چیست؟

کد بورسی که به کد سهامداری نیز معروف است، شناسه سهامداران در بازار سرمایه است. به عبارت دیگر این کد مانند اثر انگشت افرادی است که می‌خواهند در بازار سرمایه فعالیت داشته باشند.

سهامداران با دریافت کد بورسی و همچنین دسترسی به سامانه‌های آنلاین مانند آساتریدر قادر به خرید و فروش سهام در بازار بورس هستند.

هیچ فرد حقیقی یا حقوقی بدون دریافت کد بورسی امکان معاملات سهام را نخواهد داشت.

چگونه کد بورسی دریافت کنیم؟

قبل از شرایط پاندمی کرونا، برای دریافت کد بورسی باید به شعبه کارگزاری خود مراجعه می‌کردید اما پس از کرونا، دریافت کد بورسی و احراز هویت به شکل مجازی در دسترس است.

سهامداران بعد از انتخاب کارگزاری می‌توانند به صورت آنلاین کد بورسی دریافت کنند. کارگزاری آگاه با راه اندازی سامانه آنلاین دریافت کد بورسی و همچنین احراز هویت و دریافت کد سجام قدم مهمی برای رفاه حال مشتریان خود برداشته است.

مدارک مورد نیاز برای دریافت کد بورسی موارد زیر است:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی
• فرم احراز هویت اشخاص حقیقی
• شماره حساب بانکی و شماره شبای آن
• آخرین مدرک تحصیلی

ساختار کد بورسی

همانطور که توضیح دادیم کد بورسی مشخصه هر فرد در بازار سرمایه است. ساختار آن نیز بر اساس نام خانوادگی شخص درخواست کننده تعیین می‌شود.

به طور مثال اگر نام خانوادگی فرد درخواست کننده «ابهری» باشد، کد بورسی صادر شده برای او شام سه حرف اول نام خانوادگی و همچنین چند عدد تعریف می‌شود. مانند «ابه54321»

مدارک مورد نیاز برای دریافت کد بورسی توسط افراد حقوقی

افراد حقوقی نیز برای دریافت کد بورسی می‌توانند درخواست دهند. مدارک مورد نیاز برای دریافت کد بورسی توسط افراد حقوقی به شرح زیر است:

• تصویر روزنامه رسمی آگهی تأسیس
• تصویر روزنامه رسمی
• آگهی کلیه تغییرات
• تصویر اساسنامه
• کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت‌مدیره
• تکمیل فرم تعهدنامه
• تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی

کدگیری ایرانی‌های مقیم خارج کشور

افرادی که با ملیت ایرانی خارج از کشور اقامت دارند، برای دریافت کد بورسی باید همانند بقیه مشتریان در سایت کارگزاری خود ثبت ‌نام را کامل کنند و پس ‌از آن با در دست داشتن مدارک شناسایی شامل شناسنامه، کارت ملی، پاسپورت و همچنین چاپ فرم‌های قرارداد اکسپرس، به سفارت ایران در کشور محل اقامت مراجعه کنند و در سفارت ایران احراز هویت شوند.

پس از تحویل مدارک به سفارت و ارسال آن‌ها از طریق سفارت به کارگزاری آگاه، کد بورسی برای مشتری صادر و دسترسی‌های لازم ارسال می‌شود.

چقدر زمان می‌برد تا کد بورسی صادر شود؟

معمولا 2 روز طول می‌کشد تا کد بورسی برای سهامدار صادر شده و به شماره او پیامک شود. در این پیام نام کاربری و همچنین رمز عبور سهامدار برای ورود به سامانه معاملاتی کارگزاری خود نیز وجود دارد.

چه کسانی می‌توانند در بورس کالا معامله کنند؟

ايسنا : ممکن است اکثر افراد جامعه گمان کنند امکان معامله در بورس کالا را ندارند. درحالی که این تصور اشتباه است. اشخاص حقیقی می‌توانند پس از اخذ کد معاملاتی نسبت به معامله گواهی سپرده سکه یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا اقدام کند.

هرچند "بورس کالا" نه تنها برای فعالین بازار سرمایه بلکه اخیرا و به دلایل مختلفی از جمله حاشیه های مربوط به افزایش قیمت سیمان برای بسیاری از مردم نام آشناست، معاملات کد به کد در بورس اما این بازار در مقایسه با بازار سهام از اقبال کمتری برخوردار بوده و می‌توان گفت این موضوع تفاوت فرایند معامله در بورس کالا و درواقع کالایی است که در بستر این بازار به مشتری عرضه می‌شود. با این‌حال نمی‌توان از اهمیت این بازار در اقتصاد کشور چشم پوشی کرد.

بورس کالا به زبان ساده، بازار منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان، کالای خود را عرضه می‌کنند و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان بورس کالا، به خریداران عرضه می‌شود.

تاریخچه تشکیل این بازار در کشورمان به سال ۱۳۸۲ برمی گردد. زمانی که سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریور ماه سال مذکور، به عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را آغاز و پس از آن نیز سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۱۳۸۳ شروع به فعالیت کرد.

البته عمر این دو بازار طولانی نبود و هردو بعد از مدتی منحل شدند و شرکت بورس کالای ایران به موجب ماده ۵۸ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران که مقرر داشته " دولت اقدامات لازم را برای فعال کردن بورس های کالایی و تطبیق آن با این قانون و ارائه راهکارهای قانونی مورد نیاز را به عمل خواهد آورد" به عنوان یک شرکت جدید و کاملا مستقل از سازمان های کارگزاران بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی، پس از پذیره نویسی در چهار گروه سهامداری و برگزاری مجمع عمومی از ابتدای مهرماه سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را آغاز کرد.

بنابراین بورس کالای ایران با تجربه ای ۱۴ ساله، به داد و ستد انواع محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده های نفت و پتروشیمی و کشاورزی در قالب معاملات نقد، نسیه، سلف، سلف استاندارد و معاملات ابزارهای مشتقه از جمله قراردادهای آتی مشغول است.

نحوه ورود به بورس کالا

فرایند ورود به بورس کالا معاملات کد به کد در بورس تقریبا مشابه فرایند ورود به بازار سهام است. یعنی هر فرد حقیقی و حقوقی برای ورود به این بازار نیاز به کد مخصوص به خود دارد و برای دریافت این کد باید به کارگزاری مراجعه کند. درمورد کارگزاری ها باید گفت تقریبا کارگزاری های بورس کالا همان کارگزاری های بازار سهام هستند اما تعداد آن ها کمتر است.

درواقع ممکن است یک کارگزاری فقط خدمات مربوط به اخذ کد سهام داری بازار سهام را به مشتری ارائه دهد و یک کارگزاری هم خدمات مربوط به اخد کد برای ورود به بازار سهام و هم خدمات مربوط به اخذ کد برای ورود به بورس کالا را ارائه دهد.

در هر صورت متقاضی دریافت کد بورس کالا می‌تواند برای آشنایی با کارگزاری هایی که این خدمت را ارائه می‌کنند به آدرس اینترنتی شرکت بورس کالای ایران (/www.ime.co.ir) و سپس به سربرگ ذی‌نفعان، قسمت کارگزارن، کارگزاران فعال، مراجعه کند.

طبق آخرین آمار حدود ۹۰ کارگزاری خدمات مربوط به کد معاملاتی بورس کالا را به متقاضیان ارائه می‌کنند.

مدارک مورد نیاز برای دریافت کد معاملاتی در بازار نقدی

مشتریان حقیقی باید در ابتدا فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزار را تکمیل و تصویر شناسنامه و کارت ملی که توسط کارگزار برابر با اصل شده باشد را تحویل دهند. مشتریان حقوقی نیز باید بعد از تکمیل فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزار، مدارک هویتی شرکت شامل اساسنامه شرکت، روزنامه رسمی آخرین تغییرات شرکت، آخرین روزنامه رسمی در خصوص اعضای هیات مدیره و دارندگان امضای مجاز شرکت و شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضای مجاز و کلیه اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت را ارائه کنند و همه موارد مذکور باید توسط کارگزار برابر با اصل شود.

مشتریان حقیقی همچنین باید مدارک مالی شرکت شامل اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی، کد اقتصادی، صورت‌های مالی آخرین دوره مالی شرکت به همراه گزارش حسابرس رسمی و بازرس قانونی (در صورت نیاز بر اساس اطلاعیه سالیانه وزارت امور اقتصادی و دارایی حسب مقدار دارایی و فروش اظهار نامه مالیاتی)، مجوزهای فعالیت شرکت شامل پروانه بهره برداری و . را نیز ارائه کنند.

مدارک مورد نیاز برای مشتریان خارجی

مشتریان خارجی باید فرم درخواست کد به زبان انگلیسی (اگر کشور غیر انگلیسی زبان باشد، مدارک باید به زبان فارسی و یا انگلیسی ترجمه شده باشند) یا فارسی را تکمیل کرده و اساسنامه شرکت را ارائه کنند.

همچنین باید تصویر لایسنس شرکت یا سایر مجوز های فعالیت نظیر کپی کارت بازرگانی که به تایید کنسولگری ایران در آن کشور رسیده باشد و تصویر پاسپورت مالک/مالکین معاملات کد به کد در بورس و مدیر عامل شرکت نیز ارائه شود.

مدارک مورد نیاز برای مشتریان عمومی، دولتی و نظامی

مشتریان عمومی، دولتی و نظامی هم باید فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزار را تکمیل و مدارک هویتی شرکت شامل اساسنامه یا مستندات تاسیس شرکت یا موسسه، آخرین روزنامه رسمی تغییرات و مدیران و دارندگان امضای مجاز شرکت یا موسسه، تصویر شناسنامه و معاملات کد به کد در بورس کارت ملی صاحبان امضای مجاز و مدیرعامل یا رئیس شرکت یا موسسه را ارائه کنند. همچنین مدارک مالی شرکت شامل اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی(در صورت وجود)، کد اقتصادی باید ارائه شود.

انواع کدهای معاملاتی

متقاضیان معامله در بورس کالا می‌توانند برای دریافت سه نوع کد معاملاتی عام، کد معاملاتی خاص گروه کالا و کد معاملاتی خاص کالا اقدام کنند.

کد معاملاتی عام‌ کد معاملاتی است که جهت خرید و فروش کالا یا گروه کالایی خاص ایجاد نشده و دارنده آن مجاز است به شرط عدم وجود محدودیتی اعلامی جهت خرید کالا یا گروه کالایی خاص در بورس اقدام به خرید کلیه کالاهای پذیرفته شده در بورس کند.

بر این اساس، مسوول پذیرش موظف است حداکثر ظرف سه روز کاری پس از ارائه مدارک کامل مشتری توسط کارگزاری، نسبت به صدور کد معاملاتی عام برای مشتری اقدام یا اینکه عدم کفایت مدارک ارائه‌ شده را به کارگزار اعلام کند.

کد معاملاتی خاص گروه کالا کد معاملاتی است که جهت خرید و فروش یک گروه کالای خاص ایجاد شده و دارنده آن مجاز است به شرط عدم وجود محدودیت اعلامی جهت خرید یک کالای خاص از کلیه کالاهای پذیرفته شده آن گروه کالایی نیز خرید کند. برای مثال اگر فردی بخواهد محصولات گروه پتروشیمی را معامله کند، باید کد معاملاتی خاص گروه کالا را دریافت کند.

کد معاملاتی خاص کالا نیز کد معاملاتی است که جهت خرید یکی یا چند کالای خاص ایجاد شده و دارنده آن مجاز است کالا یا کالاهای خاص را خرید کند. برای مثال فرد دارنده این کد فقط اجازه معامله چند محصول خاص پتروشیمی را دارد نه همه کالاهای گروه پتروشیمی.

جهت صدور کد معاملاتی خاص کالا و خاص گروه کالا، متقاضی باید مدارک و مستندات خود را به کمیته پذیرش مشتریان ارایه کند. مشتریانی که واجد شرایط خرید بیش از یک کالا هستند، اعم از اینکه در یک گروه کالایی یا در گروه های کالایی متفاوت قرار داشته باشند، باید فرآیند اخذ کد معاملاتی را به طور جداگانه طی کنند. البته به هر مشتری صرفا یک کد معاملاتی اختصاص می یابد.

دبیر کمیته موظف است حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز کاری پس از ارائه مدارک مشتری توسط کارگزاری، گزارش کارشناسی خود حاوی اظهار نظر در خصوص احراز یا عدم احراز شرایط اعطای کد معاملاتی خاص کالا و یا خاص گروه کالا را به انضمام مستندات مربوط به کمیته ارسال کند.

کمیته موظف است حداکثر ظرف پنج روز کاری پس از دریافت گزارش و مستندات مربوط نظر کتبی خود را با ذکر دلایل مبنی بر اعطای کد معاملاتی خاص کالا یا گروه کالا را به متقاضی اعلام کند و در صورت رد درخواست، متقاضی می‌تواند مراتب اعتراض خود را حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ تصمیم کمیته به وی به بورس اعلام کند.

چه کسانی می‌توانند در بورس کالا معامله کنند؟

ممکن است اکثر افراد جامعه گمان کنند امکان معامله در بورس کالا را ندارند. درحالی که این تصور اشتباه است. اشخاص حقیقی می‌توانند پس از اخذ کد معاملاتی نسبت به معامله گواهی سپرده سکه یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا اقدام کند.

درواقع فرد حقیقی اجازه معامله برخی کالاها از جمله فولاد یا محصولات پتروشیمی را ندارد. چراکه برخی کالاها نیاز به اخذ مجوز از مراجع را مربوطه دارند. به طور مثال کالاهای تولیدی پتروشیمی ها و برخی کالاهای دیگر به ثبت نام مشتری در سامانه بهین یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و تائید و ارسال سهمیه به بورس توسط بهین یاب نیاز دارند.

برخی کالاها نیز به پروانه بهره برداری، گواهی استاندارد اجباری و یا معرفی توسط وزارت صمت یا سایر ارگان ها نیاز دارند. البته این شرایط توسط کارگزار به متقاضی توضیح داده می‌شود.

معاملات بلوکی چیست؟ معامله سهام بدون محدودیت‌های بازار عادی

هر روز در بازار سهام معاملاتی بسیاری صورت می‌گیرد که حجم آن‌ها می‌تواند با هم تفاوت زیادی داشته باشد. معاملات در بازار اوراق بهادار تهران به سه گروه خرد، بلوک و عمده تقسیم می‌شود. تفاوت این سه نیز در حجم معاملات آن‌ها است. حتی از نام آن‌ها می‌توان حدس زد که در معاملات بلوکی و عمده، حجم قابل‌ توجهی از سهام معامله می‌شود. قیمت در این نوع معاملات عموماً بالاتر از معاملات خرد است. سازوکار انجام معامله و تسویه آن‌ها نیز تفاوت‌هایی با معاملات خرد دارد. در ادامه این مطلب توضیح می‌دهیم که معاملات بلوکی چیست و فرایند انجام آن چه تفاوتی با معاملات خرد دارد.

بیشتر بخوانید

معاملات بلوکی چیست؟

معاملات بلوکی، معاملاتی هستند که در آن قوانین مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی‌شود. این در واقع ساده‌ترین پاسخی است که می‌توان به پرسش «معاملات بلوکی چیست؟» داد.

این معامله، سفارشی است که برای دادوستد بخش بزرگی از یک نوع اوراق بهادار مانند سهام یک شرکت ثبت می‌شود. معامله بلوکی شامل تعداد زیادی از سهام یا اوراق مشارکت است. این معامله با یک قیمت تعیین ‌شده بین خریدار و فروشنده در خارج از بازار بورس یا فرابورس انجام می‌شود. دلیل انجام معاملات بلوکی خارج از بازار بورس، جلوگیری از تاثیر چنین معامله بزرگی بر قیمت سهام در بازار است. معاملات بلوکی با عنوان سفارش‌های بلوکی هم شناخته می‌شوند.

معاملات بلوکی برای سهام شرکت‌های بورسی در شرایطی انجام می‌شود که:

1. حجم معاملات سهام و یا حق تقدم سهام، حداقل ۵۰ برابر محدودیت حجم هر سفارش در بازار عادی باشد.
2. ارزش معامله بیشتر از ۲ میلیارد تومان باشد.

بازار بلوک چیست؟

بازار بلوک، بازار مجزایی است که برای انجام معاملات بلوکی ایجاد شده است. حداقل‌های معاملات بلوکی می‌تواند با تصویب هیئت‌مدیره بورس تغییر و پس از اطلاع‌رسانی اعمال شود.

این معاملات در خصوص شرکت‌های بورسی یا فرابورسی در زمان معاملات بازار انجام می‌شود و شرایط آن همانند بازار عادی است. یعنی سهم در دامنه مجاز خود معامله می‌شود. قیمت مرجع روزانه برای بازار معاملات بلوک، معادل قیمت مرجع همان روز در بازار عادی است. سایر شرایط معاملات بلوک نیز مشابه معامله در نماد اصلی است. معاملات بلوکی به روش حراج ناپیوسته و هر ۵ دقیقه یک بار برگزار می‌شود.

بیشتر بخوانید

وقتی نماد معاملاتی سهم در بازار عادی متوقف باشد، نماد معاملاتی سهم در بازار بلوک نیز متوقف خواهد بود. معاملات در بازار بلوک در نمادی مجزا از معاملات بازار عادی صورت می‌گیرد. همچنین این معاملات در محاسبه قیمت پایانی و شاخص‌های بازار لحاظ نمی‌شود. در بازار بلوک، فقط سفارش محدود قابل اجرا بوده و استفاده از کد معاملاتی گروهی در این بازار مجاز نیست.

معاملات بلوکی چگونه انجام می‌شوند؟

گفتیم که معاملات بلوکی خارج از بازار عادی سهام انجام می‌شوند. اما سازوکار انجام معاملات بلوکی چیست؟ ابتدا پیشنهاد خرید یا فروش توسط کارگزار مربوطه در سامانه معاملات بلوکی با قیمت معین ثبت می‌‌شود. کارگزار پذیرنده پیشنهاد، قیمت پیشنهادی در سامانه را تایید می‌کند. سپس درصورتی ‌که پیشنهاد فروش «با امکان تسویه خارج از پایاپای» باشد، کارگزار پذیرنده پیشنهاد فروش، می‌تواند پیشنهاد ارائه شده را با یکـی از شروط «صرفاً خارج از پایاپای» یا «نقدی و خارج از پایاپای» بپذیرد.

اگر روش تسویه پیشنهاد فروش ارائـه شـده «صـرفاً نقـدی» باشد، سفارش‌های تطبیق یافته جهت تائید بـه بـورس یا فرابـورس ارسـال می‌شود. در صورتی که روش تسـویه پیشـنهاد فـروش ارائـه شـده، «بـا امکـان تسویه خارج از پایاپای» باشـد، درخواسـت کارگزار پذیرنده پیشنهاد، برای کارگزار پیشنهاد دهنده فـروش ارسـال می‌شود. در این صورت حالت‌های زیر رخ خواهند داد:

• در صورت تائید تسویه خارج از پایاپای توسط کارگزار پیشنهاددهنده فروش، سفارش تطبیق یافته با عنوان تسویه خارج از پایاپای به بورس یا فرابورس ارسال می‌شود.

• در صورت عدم تائید تسویه خارج از پایاپـای توسـط کارگزار پیشنهاد دهنده فروش، به شرط این که کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد، شرط «نقدی و خارج از پایاپای» را پذیرفتـه باشـد، معاملـه بـا عنـوان تسویه نقدی جهت تائید به بورس یا فرابورس ارسال می‌شود.

• در صورت عدم تائید تسویه خارج از پایاپـای توسـط کـارگزار پیشنهاد دهنده فروش، به شرط این که کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد، شرط «صرفاً خارج از پایاپای» را پذیرفته باشد، درخواست کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد رد می‌شود و پیشـنهاد فـروش، مجـدداً در سـامانه معاملات بلوک ثبت می‌شود.

در صورت عدم مغایرت سفارش‌های تطبیق یافته با قـوانین و مقـررات، بورس یا فرابورس معامله را تائید می‌نماید. سـفارش‌های تطبیق یافتـه جهت انجام معامله و ثبت نهایی بـه سامانه معاملات ارسال و در نماد معاملاتی مربوط به بازار بلوک ثبت می‌شود.

در بازار سرمایه ایران ممکن است هر سهم چندین سهامدار حقوقی داشته باشد. هر کدام از این سهامداران حقوقی چندین کد حقیقی هم برای معاملات خود دارند. استفاده از این کدها و نحوه خرید و فروش می‌تواند سیگنال‌های خرید یا فروش را صادر کند. در واقع، سیگنال خرید وقتی صادر می‌شود که سهامدار حقوقی با کد حقوقی خود می‌فروشد و با کد حقیقی معاملات کد به کد در بورس خود خرید می‌کند. با این حرکت سهامدار حقوقی، احتمال می‌‌رود که برای سهم برنامه‌های خاصی داشته باشد.

بیشتر بخوانید

مشاهده معاملات بلوکی

با مراجعه به سایت مدیریت فناوری بورس به آدرس tsetmc.com می‌توانید نمادهای دارای معاملات بلوکی را مشاهده کنید. در بخش دیدبان این سایت، نمادهایی که کنارشان عدد «۲» زده شده، یعنی معامله بلوکی روی آن‌ها صورت گرفته است؛ مثلا خساپا ۲٫.

تأثیر معاملات بلوکی بر قیمت سهم چیست؟

به دلیل اینکه در بیشتر موارد، قیمت معامله‌ شده در معاملات بلوکی بالاتر از قیمت سهم روی تابلو است، زمانی که روی یک نماد معامله بلوکی انجام می‌شود، سهامداران انتظار رشد قیمت سهم را دارند. معمولاً با انتشار آگهی عرضه بلوک با قیمتی بالاتر از تابلو، معاملات سهم با موجی از تقاضا همراه خواهد شد، حتی اگر معامله بلوکی صورت نگیرد.

تاثیر یک معامله بلوکی بر قیمت تابلوی یک سهم در دو حالت می‌تواند معقول باشد:

۱- با انجام معاملات بلوکی، تغییر مدیریتی در آن شرکت اتفاق بیفتد. به عبارتی یا اندازه بلوک بالاتر از ۵۰ درصد باشد یا خریدار بتواند با مالکیت آن سهم، صاحب کرسی مدیریتی شود. بر این اساس و با توجه به سیاست‌های سهامدار جدید که در روند فعالیت آتی شرکت تاثیر گذار است، قیمت سهم در بازار افزایش می‌یابد.

۲- خریداری به دنبال بلوک است که برای در اختیار گرفتن یک عضو هیئت‌مدیره با کسری سهم مواجه است. چنین شخصی به هر قیمتی می‌خواهد سهم را از بازار جمع‌آوری نماید. این اقدام سهامدار باعث رشد قیمتی سهم خواهد شد.

تاثیر ارزش معاملات بلوکی بر ارزش معاملات کل بازار

ارزش کل معاملات شامل ارزش معاملات خرد، بلوک و عمده است. برای به دست آوردن ارزش معاملات خرد بازار، باید ارزش معاملات بلوک و عمده از ارزش کل معاملات کسر شوند تا ارزش خالص خرد به دست آید.

معامله بلوکی چه تفاوتی با کد به کد دارد؟

در معاملات کد به کد در بورس، یک کد معاملاتی برای یک سهم، سفارش خرید و فروش را همزمان قرار می‌دهد. مثلا ممکن است یک کد حقوقی، چندین کد حقیقی برای خود داشته باشد. زمانی که سهم، شرایط مناسبی برای رشد داشته باشد، شخص با کد حقوقی خود سفارش فروش و با کد حقیقی خود سفارش خرید ثبت می‌کند. این مساله باعث رشد قیمتی سهم می‌شود. به این ترتیب، سود قابل توجهی نصیب کد حقیقی خریدار می‌شود. البته همین حالت در جهت منفی و در هنگام کاهش قیمت سهم نیز وجود دارد. در واقع کد به کد، معامله‌ای صوری جهت اثرگذاری بر قیمت سهم است.

اما در معامله بلوکی، کدهای خریدار و فروشنده متفاوت هستند. همچنین هدف این کار فقط اثرگذاری بر قیمت سهام نیست. گاهی شرکت، بلوک برخی شرکت‌های زیرمجموعه خود را به دلیل زیان‌ده بودن واگذار می‌کند تا از این طریق بر اصلاح مالی خود اثر مثبت بگذارد. همچنین معاملات بلوکی کارمزد کارگزاری ندارد ولی به معاملات کد به کد کارمزد تعلق می‌گیرد. کاربرد معاملات بلوکی فقط برای شاخص‌سازی است ولی هدف از معاملات کد به کد پیاده کردن برنامه‌های خاص است. از طرف دیگر، معامله بلوکی یک معامله در یک ثانیه است. اما معاملات کد به کد شامل چندین معامله در یک ثانیه است.

بیشتر بخوانید

چه چیزی بلوک یک شرکت را ارزشمند می‌کند؟

یک بلوک در شرایطی می‌تواند ارزنده باشد که بتواند معاملات کد به کد در بورس کرسی هیئت مدیره را به خریدار بدهد. اما در حالتی که بلوک، کمتر از حدی باشد که کرسی‌ای در اختیار خریدار بگذارد، قیمت آن می‌تواند معادل قیمت سهام عادی باشد. اما در مواردی دیگر، برخی سهام برای افرادی که درصدی از سهام شرکت را دارند ولی در مجمع انتخاب هیئت‌مدیره نیاز به رای بیشتری دارند، ارزش قابل ملاحظه‌ای معاملات کد به کد در بورس پیدا می‌کنند. در این حالت به آن بلوک کوچک، سهام طلایی گفته می‌شود.

بلوک‌های مدیریتی سهام معمولا ارزش قیمتی بالایی دارند. بنابراین برای اینکه خریداران به خرید تشویق شوند، روش‌های پرداخت متنوعی مثل نقد و اقساط پیش‌بینی می‌شود. وقتی بلوک به‌ صورت اقساط فروخته شود، با توجه به ارزش زمانی پول، قیمت آن بالاتر می‌رود. در هر صورت، ارزش یک بلوک سهام با توجه به دارایی‌ها و وضعیت شرکت می‌تواند برای خریدار جذاب باشد.

جمع‌بندی

معاملات در بازار سهام به سه دسته خرد، بلوکی و عمده تقسیم‌ می‌شوند. معاملات بلوکی در بازاری خارج از بازار عادی بورس انجام می‌شوند تا تاثیری بر قیمت سهام در بازار عادی نگذارند. در معاملات بلوکی محدودیت حجمی بازار عادی لحاظ نمی‌شود و خریدار و فروشنده می‌توانند مبلغی متفاوت با مبلغ سهام در بازار عادی را مورد توافق قرار دهند.

معاملات بلوکی زمانی خیلی ارزشمند می‌شوند که بتوانند کرسی هیئت مدیره شرکت را در اختیار خریدار قرار دهند. برای انجام معاملات به صورت بلوکی، حجم معاملات باید حداقل ۵۰ برابر محدودیت حجم هر سفارش در بازار عادی یا ارزش معامله بیشتر از ۲ میلیارد تومان باشد. با مراجعه به سایت tsetmc.com می‌توان نمادهای دارای معاملات بلوکی را مشاهده کرد.

رشد ۲۶۰ درصدی تعداد کدهای بورسی فعال در بازار سرمایه

تهران- ایرنا- براساس آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار تعداد کدهای بورسی فعال در بازار در سال ۱۴۰۰ با رشد بیش از ۲۶۰ درصدی نسبت به سال ۹۸ همراه بوده است.

به گزارش ایرنا، تا چند سال گذشته تعداد محدودی از سرمایه‌گذاران تحت تاثیر ریسک‌های تهدیدکننده، چندان تمایلی برای ورود سرمایه‌های خود به این بازار نداشتند و این امر باعث شد تا بخش انبوهی از نقدینگی‌های در اختیار خود را به سمت سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی سوق دهند که قادر به کسب سود ثابتی از این محل بودند.

معاملات بورس از ۲ سال گذشته و تحت تاثیر حمایت‌های انجام شده از این بازار وارد دوران جدیدی از معاملات شد و زمینه افزایش ورود سرمایه‌گذاران به این بازار فراهم شد.

از سال ۹۸ و تحت تاثیر صعود بی‌سابقه شاخص بورس به مرور تعداد انبوهی از سرمایه‌گذاران وارد این بازار شدند و این امر زمینه‌ساز حجم گسترده‌ای از نقدینگی به بازار سرمایه بود.

شاخص بورس از نیمه‌های سال ۹۹ جهت دیگری به خود گرفت و بار دیگر وارد مدار نزولی شد که همین امر به مراتب سبب ترس سهامداران برای ورود سرمایه‌هایشان به بازار شد، با توجه به چنین اتفاقی در معاملات بازار اما باز هم سرمایه گذاران معاملات کد به کد در بورس به دنبال دریافت کد سهامداری بودند تا از این طریق بتوانند زمینه ورود سرمایه‌های خود به این بازار را فراهم کنند.

اکنون و با توجه به آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، تعداد کدهای بورسی فعال در بازار سرمایه در پایان سال ۱۴۰۰ به ۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار کد بورسی رسید.

این در حالیست که این عدد در پایان سال ۱۳۹۸، ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار کد بورسی بود و این آمار نشان دهنده رشد بیش از ۲۶۰ درصدی تعداد کدهای بورسی فعال در بازار سرمایه بوده است.

همچنین آمار ارائه شده نشان دهنده آن است که کدهای بورسی فعال در ابتدای سال ۱۳۹۰ فقط یک میلیون و ۹۰۰ هزار کد بورسی بود.

چنین اعداد و ارقامی نشان از آن دارد که تعداد کدهای بورسی فعال در بازار در سال ۱۴۰۰ با افزایش ۱۹ برابری نسبت به سال ۱۳۹۰ همراه بوده است.

همچنین سازمان بورس اعلام کرده است که امیدواریم با تلاش و هم‌افزایی همه دستگاه‌های مرتبط، حقوق سهامداران بیش از پیش در تصمیم‌گیری‌های کلان مدنظر قرار گیرد و جایگاه بازار سرمایه ارتقاء پیدا کند.

کد معاملاتی چیست و چگونه باید کد بورسی دریافت کرد؟

اخیراً با تغییر رویکرد نهادهای تصمیم گیرنده در مورد بازار بورس، گسترش بازار سرمایه و تسهیل در ثبت نام و فعالیت در این بازار برای عموم در دستور کار قرار گرفته است. خرید و فروش اوراق بهادار در بازار بورس ایران مشروط به دریافت کد معاملاتی است که به آن کد بورسی نیز گفته می شود. اما برای بیشتر افرادی که به تازگی قصد ورود به بازار بورس را دارند و هنوز اطلاعاتی در این زمینه ندارند، سؤال است که کد معاملاتی چیست و چه کاربردی دارد؟ در این مقاله به تشریح مفهوم کد معاملاتی یا کد بورسی و نحوه ی دریافت آن می پردازیم.

کد معاملاتی چیست و چگونه باید کد بورسی دریافت کرد؟

کد معاملاتی

کد معاملاتی یا کد بورسی، کد ثابتی است که افراد از طریق آن در سیستم معاملات بورس شناسایی می شوند. به طور کلی افراد برای انجام خرید و فروش در بازار بورس، ابتدا به کدی احتیاج دارند که مشخصه ی اختصاصی هر فرد در بازار معاملات است. بنابراین کد بورسی هر شخص منحصر به فرد است و تنها به همان شخص اختصاص داده می شود.

هر فرد پس از اینکه یک بار کد بورسی دریافت کرد، می تواند برای ورودش به بازار معاملات بورس و انجام تمام معاملاتش از آن استفاده نماید و همچون رمزهای بانکی و غیره احتیاج معاملات کد به کد در بورس نیست که هر بار کدهای جدید دریافت کند. پس از دریافت کد بورسی با ثبت نام و احراز هویت در هر یک از کارگزاری های فعال و معتبر موجود، با ورود به سامانه ی رایانه ای آن کارگزاری از طریق مراجعه به درگاه اینترنتی و سایت کارگزاری یا در صورت وجود، از طریق برنامه ی کاربردی یا اپلیکیشن مخصوص آن کارگزاری، شخص سرمایه گذار می تواند طبق کد بورسی خود، لیست دارایی های خود، لیست سهام موجود در بازار و سایر اطلاعات را مشاهده نماید و به خرید و فروش سهام بپردازد.

تمام سهامداران و معامله گران در بازار بورس باید از طریق واسطه ای تحت عنوان کارگزاری، معاملات خود را انجام دهند. در واقع کارگزار بورس شرکتی حقوقی است که برای معامله گران بازار بورس بستری را فراهم می کند تا از طریق آن بتوانند سهام مختلف بازار را معامله کنند. کارگزاری های مختلفی وجود دارند و در حال فعالیت هستند که هر کدام باید برای انجام فعالیت های خود از سازمان بورس اوراق بهادار تهران مجوز رسمی دریافت کنند.

کارگزاری ها علاوه بر اینکه بستری برای انجام معاملات بورسی فراهم می کنند، موظف هستند پذیرش افراد برای فعالیت در بورس را انجام دهند. این شرکت ها با توجه به قابلیت ها و امکانات سخت افزاری و نرم افزاری خود سامانه هایی را برای دسترسی معامله گران به هسته ی معاملات بورسی فراهم می کنند.

روش های ثبت سفارش ارائه شده توسط کارگزاری شامل موارد زیر است

• ثبت سفارش حضوری

• ثبت سفارش تلفنی

• ثبت سفارش از طریق سامانه ی معاملات آفلاین

• ثبت سفارش از طریق سامانه ی معاملات آنلاین (تحت وب یا موبایلی)

ساختار کد بورسی چگونه است؟

کد بورسی بر اساس مشخصات فردی سرمایه گذار ایجاد می شود. این کد شامل سه حرف اول نام خانوادگی فرد معاملات کد به کد در بورس سرمایه گذار و دنباله ای ۵ رقمی از اعداد است که به طور خودکار از طرف سیستم رایانه ای تعیین شده و به آن اضافه می شوند.

برای مثال شخصی که نام خانوادگی اش اسماعیل زاده است، کد بورسی اش چیزی شبیه "اسم ۱۲۳۴۵" است که البته ارقام به کار رفته به آن چون به صورت تصادفی توسط کامپیوتر ساخته می شود، با این مثال متفاوت خواهد بود.

چگونه کد بورسی دریافت کنیم؟
پس از آماده کردن مدارک لازم افراد می توانند با مراجعه به یکی از شرکت های کارگزاری یا دفاتر پیشخوان دولت، اقدام به دریافت کد معاملاتی نمایند. پس از ثبت نام، کارگزاری باید احراز هویت شخص ثبت نام شده را انجام دهد؛ به همین علت حضور خود شخص برای انجام مراحل ثبت نام و احراز هویت، الزامی است. (1)

ضمن همراه داشتن مدارک لازم با پر کردن فرم هایی که شامل اطلاعات شخصی سرمایه گذار است، در دفتر پیشخوان دولت یا شرکت کارگزاری کد بورسی برای فرد صادر می شود. با مراجعه به سایت کارگزاری نیز می توان ثبت نام را با پر کردن فرم هایی مشابه انجام داد و تنها برای احراز هویت به دفتر پیشخوان مراجعه نمود. معمولاً پس از چند روز بعد از ثبت نام و احراز هویت، کد بورسی به شماره تلفن همراه فرد پیامک می شود. (2)

هر کارگزاری روش احراز هویت مخصوص خود را دارد که در هنگام ثبت نام به فرد گفته می شود. به تازگی برخی کارگزاری ها امکان احراز هویت غیرحضوری را نیز فراهم نموده اند. با توجه به شیوع بیماری کرونا، این روش می تواند بسیار کاربردی باشد. (3)

این احراز هویت ها در بعضی کارگزاری ها از طریق پیک نیز صورت می گیرد؛ یعنی با اعزام به محل، احراز هویت سرمایه گذار انجام می‌شود. پس از دریافت کد بورسی، افراد می توانند از طریق یک یا حتی چند کارگزاری برای خود (یا شرکت خود) سهام و یا اسناد خزانه ی اسلامی (اخزا) و یا عرضه ی اولیه و یا تسهیلات مسکن را خرید و فروش نمایند. (4)

دریافت کد بورسی آنلاین

شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه ی وجوه به منظور ارائه ی خدمات زیرساختی یکپارچه و فراگیر به سهامداران و ایجاد درگاه واحد خدمات دهی به تمامی ارکان بازار، نهادهای مالی، ناشران و به خصوص سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی، «سامانه ی جامع اطلاعات مشتریان» را راه اندازی نموده است که به اختصار سجام نام دارد.

بر اساس قوانین جدید، استفاده از هر گونه خدمات برای تمامی مشتریان حقیقی و حقوقی بازار سرمایه مستلزم ثبت اطلاعات در سامانه سجام است. با ثبت نام در این سامانه، هر فرد می تواند از تمامی خدمات بازار سرمایه استفاده کند. با ورود به سایت https://www.sejam.ir می توان در این سامانه ثبت نام کرد.

در ثبت نام اینترنتی مدارکی همچون تصاویر شناسنامه، کارت ملی لازم است. علاوه بر این، اطلاعات شناسنامه ای، شغلی، تحصیلی و حساب بانکی شامل کد شعبه، نام شعبه و شماره شبا لازم است. (5)

برای ثبت نام در سامانه ی سجام طی مراحل مختلف که در ذیل آمده است، افراد باید اطلاعات شخصی خود را ثبت کنند:

1. انتخاب گزینه ی ثبت نام در سایت سجام

2. وارد کردن شماره ی تلفن همراه و کد ملی ثبت شده به نام ثبت نام کننده

3. ارسال کد تأیید ۵ رقمی به تلفن همراه متقاضی

4. وارد کردن کد تأیید در سایت

5. تعیین ملیت و حقیقی یا حقوقی بودن متقاضی

6. اعلام هزینه ی ثبت نام در سامانه

7. پرداخت هزینه ی ثبت نام از طریق درگاه بانک

8. تکمیل فرم های ثبت نام و بارگذاری مدارک خواسته شده (تصویر شناسنامه و کارت ملی و اطلاعات کامل بانکی لازم است)

9. استعلام اطلاعات وارد شده از سوی سامانه

10. ارسال نتیجه ی استعلام از طریق پیامک به متقاضی (ارسال کد رهگیری در صورت استعلام موفق و اعلام اشکال و بازگشت به بخش ویرایش اطلاعات در صورت ناموفق بودن استعلام) (6)

• استفاده از اپلیکیشن سیگنال

• استفاده از اپلیکیشن آپ

• استفاده از اپلیکیشن کارگزاری آشنا

• احراز هویت حضوری

در مرحله ی بعدی پس از ثبت نام و احراز هویت در سامانه ی سجام، نوبت به ثبت نام اینترنتی در کارگزاری می رسد که همان طور که گفته شد بستگی به کارگزاری دارد و در اکثر موارد با مراجعه به سایت کارگزاری انتخابی هر شخص امکان ثبت نام وجود دارد. در اینجا نیز وارد کردن اطلاعات شناسنامه ای، شغلی، تحصیلی و حساب بانکی شامل کد شعبه، نام شعبه و شماره ی شبا لازم است.

پس از آن، نوبت به احراز هویت برای کارگزاری می رسد. برای تکمیل مراحل ثبت نام اینترنتی، در نهایت حضور در هر یک از شعب کارگزاری یا دفاتر پیشخوان منتخب دولت، الزامی است.

در واقع، ثبت نام اینترنتی به نوعی فرایند دریافت کد را تسریع می بخشد. البته همان طور که قبلاً گفته شد برخی از کارگزاری ها مدارک مشتری را با پیک برای او ارسال می کنند و احراز هویت را نیز به همین طریق انجام می دهند. معمولاً بین ۳ تا ۷ روز کاری زمان می برد که کد بورسی صادر شود و به سرمایه گذار اعلام گردد.

مدارک لازم برای ثبت نام در بورس و دریافت کد بورسی

• اصل شناسنامه به همراه کپی از تمامی صفحات آن

• اصل کارت ملی به همراه کپی از پشت و روی آن

• مدرکی که نشانگر کد پستی محل سکونت شخص باشد؛ مثل قبض تلفن ثابت

• شماره ی حساب و شماره ی شبای بانکی

هزینه دریافت کد بورسی چقدر است؟

هنگام ثبت نام در سامانه سجام لازم است ده هزار تومان از طریق درگاه اینترنتی پرداخت شود. در صورت احراز هویت حضوری سجام، مبلغی نیز برای احراز هویت سجام دریافت می شود که در صورت انجام احراز هویت به صورت اینترنتی مثلاً در اپلیکیشن سیگنال، ده هزار تومان دیگر بابت این کار از طریق درگاه اینترنتی پرداخت می شود.

ثبت نام اینترنتی در سایت کارگزاری، هزینه ای نخواهد داشت. اما در صورت مراجعه به دفتر پیشخوان دولت برای احراز هویت حضوری کارگزاری، باید مبلغی دیگر نیز به عنوان حق الزحمه ی دفتر پیشخوان دولت و برای پرداخت از طریق درگاه اینترنتی پرداخت شود. (6)

نکات مهم و شرایط قانونی در رابطه با کد بورسی که باید بدانیم؟

شایان ذکر است تا چندی پیش داشتن حداقل مدرک دیپلم برای دریافت کد معاملات آنلاین ضروری بود اما اخیراً به منظور گسترش بازار سرمایه و تسریع در ورود نقدینگی، این شرط حذف شده است و از این پس هر شخص بالای ۱۸ سال می تواند کد معاملات آنلاین دریافت کند و خود نسبت به خرید و فروش سهام اقدام نماید. (5)

در گذشته آزمونی به منظور سنجش اطلاعات شخص سرمایه گذار جزء شرایط ثبت نام در کارگزاری ها و دریافت کد بورسی بود که به تازگی این شرط نیز برداشته شده است. البته در مراحل پایانی ثبت نام سجام سؤالاتی درباره ی میزان اطلاعات شخص پرسیده می شود که شخص می تواند میزان اطلاعات خود را اعلام نماید و نیاز به اطلاعات تخصصی نیست. (2)

جمع بندی و نتیجه گیری

دریافت کد بورسی در چهار مرحله شامل ثبت نام در سامانه ی سجام به آدرس https://www.sejam.ir ، احراز هویت سجام، ثبت نام در یک کارگزاری انتخابی و احراز هویت کارگزاری انجام می شود. اگر چه شروط سخت برای داشتن اطلاعات در رابطه با بازار سرمایه و داشتن مدرک تحصیلی بالای دیپلم برای دریافت کد بورسی برداشته شده است، اما شایان ذکر است برای انجام فعالیت مفید در بازار سرمایه و رسیدن به سود مناسب، لازم است سرمایه گذاران به افزایش اطلاعات خود در این زمینه مبادرت ورزند؛ زیرا دانش اقتصادی تنها ابزار قابل اتکا برای کسب درآمد در بازار سرمایه است.

آموزش در بورس هیچ نقطه ی پایانی ندارد و حتی حرفه ای ترین سرمایه گذاران در بازار بورس نیز هر روز در حال مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ی سرمایه گذاری و همچنین به روز کردن دانش سرمایه گذاری خود هستند.