فرمول محاسبه eps

درآمد هر سهم

نسبت قیمت به درآمد یا سود هر سهم (P/E) چیست و چه کابردی در تحلیل دارد

نسبت قیمت به درآمد (سود هر سهم) یکی از نسبت‌های مشهور در ارزیابی ارزش یک بنگاه تجاری در سطح خرد و صنعت در سطح کلان می‌باشد. این نسبت توسط یک تحلیل‌گر مشهور و یکی از مشاوران «وارن بافت» به نام «بنجامین گراهام» به صورت گسترده‌ای توسعه یافت.

«گراهام» متولد سال ۱۸۹۴ در لندن بود و خانواده او از همان دوران کودکی وی به ایالات متحده مهاجرت کردند. آنها در نتیجه بحران کوتاه‌مدت بانکی سال ۱۹۰۷ کل پس‌انداز خود را از دست دادند. «گراهام» به همراه یکی از دوستانش به نام «دیوید داد» و با همکاری «اروینگ کان» در سال ۱۹۳۴ کتابی فرمول محاسبه eps نوشت به نام «تجزیه و تحلیل اوراق بهادار» که شهرت جهانی پیدا کرد. مفاهیمی از قبیل «ارزش ذاتی» و «حاشیه امن» برای اولین بار در این کتاب معرفی شدند و اکنون به وفور در تحلیل فاندامنتال بنگاه‌ها و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند.

«گراهام» کتاب مشهور دیگری دارد به نام «سرمایه‌گذار خبره» که این کتاب نیز اکنون به عنوان یک کتاب بنیادی در بین فعالان بازارهای مالی شناخته می‌شود.

محاسبه و کاربرد مفهومی P/E

محاسبه نسبت P/E تقریبا بسیار ساده است اما تجزیه و تحلیل و تفسیر آن دارای پیچیدگی‌های خاصی است و به مانند «سود هر سهم» یا EPS یکی از مشهورترین محاسبات تحلیل فاندامنتال به شمار می‌شود. این نسبت به سادگی از تقسیم قیمت هر سهم به سود هر سهم محاسبه می‌شود اما تفسیرهای متفاوتی از آن می‌شود و گاها نیز برای محاسبه ارزش واقعی یا ذاتی هر سهم شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

P/E = قیمت هر سهم / سود هر سهم

اگر قیمت سهم شرکتی برابر ۵۰۰ تومان باشد و این شرکت سود هر سهم سالانه ۱۰۰ تومانی را اعلام کرده است، نسبت قیمت به درآمد یا سود هر سهم شرکت برابر ۵ خواهد بود. این عدد بدین معناست که سرمایه‌گذار حاضر است به هر ازای هر تومان سود شرکت ۵ تومان بپردازد. در برخی تحلیل‌‌ها گاها دیده شده که عدد ۵ را به این صورت تفسیر می‌کنند که ۵ سال زمان می‌برد که سرمایه‌گذار بتواند از محل درآمد (یا سود) سرمایه‌گذاری خود کل سرمایه خود را فرمول محاسبه eps بازیابی کند.

به همین دلیل است که این نسبت در واقع ما را به آینده ارجاع می‌دهد، یعنی سرمایه‌گذاران بر اساس آینده در زمان حاضر اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. اساسا کل سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مبتنی بر انتظارات آینده و میزان بازدهی است که قرار است در آینده کسب کنند. این نسبت نیز یکی از نسبت‌های مشهوری است که میزان بازدهی سرمایه‌گذاری در آینده را به طور نسبی نشان می‌دهد.

همچنین گاهی اوقات تحلیل‌گران نسبت «قیمت به درآمد» را با روش‌های دیگری محاسبه می‌کنند که ممکن است نتیجه آن با نسبت قیمت به درآمد بازار متفاوت باشد. این P/E برآوردی جنبه مقایسه‌ای دارد و می‌تواند در ارزش‌گذاری سهام شرکت مورد استفاده قرار بگیرد. به عنوان مثال اگر برآورد P/E در مقایسه با P/E بازار که از طریق قیمت روی تابلوی بازار به دست آمده است بیشتر باشد، با توجه به اینکه سود هر سهم شرکت در طول سال ثابت است نشان می‌دهد که قیمت باید افزایش یابد تا P/E بازار با P/E برآوردی یکسان شود. این در حالت کلی به معنای ارزنده بودن یک سهم است چرا که هنوز ظرفیت افزایش قیمت بر اساس محاسبات انجام شده وجود دارد. به تعبیری در اینجا می‌توان گفت سهم Undervalue است یعنی پایین‌تر از ارزش واقعی آن در حال معامله است. برعکس آن نیز صادق است و اگر P/E برآوردی نسبت به P/E بازار کمتر باشد به معنای این است که سهم Overvalue شده است و دیگر ارزش خرید ندارد.

همچنین تحلیل‌گران گاهی اوقات از طریق P/E اقدام به ارزش‌گذاری سهم یک شرکت می‌کنند تا بفهمند که اساسا شرکت با این قیمت روی تابلو برای سرمایه‌گذاری ارزنده است یا خیر. تحلیل‌گران با استفاده از روش‌های محاسباتی خاص خود P/E برآوردی را به دست می‌آورند و سپس آن را در سود هر سهم شرکت ضرب می‌کنند. نتیجه به دست آمده در واقع قیمت یا ارزش هر سهم شرکت است. سپس این قیمت را که ارزش واقعی شرکت را نشان می‌دهد با قیمت روی تابلو یعنی قیمتی که سهم این شرکت در حال معامله است مقایسه می‌کنند. اگر قیمت برآوردی از قیمت روی تابلو بیشتر بود به معنای ارزنده بودن شرکت و اگر کمتر بود به معنای غیرارزنده بودن شرکت برای سرمایه‌گذاری است.

در حالت کلی این نسبت یک نسبت تفسیری است. دلیلی که تحلیل‌گران خود اقدام به محاسبه این نسبت می‌کنند دیدگاه آنها نسبت به روش‌های حسابداری تحلیل‌گران خود شرکت در محاسبه سود هر سهم است. آنها بر این عقیده هستند که روش‌های مورد استفاده دقیق نیست و لذا خود اقدام به محاسبه این نسبت می‌کنند و سپس آن را مورد مقایسه قرار می‌دهند. به همین دلیل است که نتایجی که این نسبت ارائه می‌دهد کاملا غیرقطعی است و انتظارات بازار که در این نسبت وجود دارد کاملا تئوریک است و ممکن است انتظارات بازار بر اساس برآوردهای تحلیل‌گران حرکت نکند.

مفهوم بالا و پایین بودن P/E

بالا و پایین بودن P/E یک بنگاه تجاری یا یک صنعت نیز کاملا نسبی است و هیچ تحلیل‌گری نمی‌تواند حد و حدودی قطعی در قالب یک رقم تعیین‌شده برای این نسبت مشخص کند. در حالت کلی چنین تفسیر می‌شود که اگر P/E یک بنگاه یا صنعت بالا باشد انتظار می‌رود در آینده سود هر سهم شرکت افزایش پیدا کند یا اینکه قیمت سهم کاهش یابد تا به حالت تعادل برسد. برعکس آن نیز صحیح است یعنی اگر P/E یک شرکت پایین باشد به معنای این است که یا سود هر سهم شرکت در آینده باید کاهش پیدا کند یا اینکه قیمت سهم افزایش پیدا کند تا این نسبت به وضعیت تعادل برسد.

اما اینکه وضعیت تعادلی این نسبت در چه نقطه‌ای قرار می‌گیرد بستگی به فاکتورهای اقتصادی و تاریخ شرکت یا صنعت دارد. فاکتورهایی از قبیل نرخ رشد سودآوری شرکت و نرخ رشد قیمت سهام این شرکت و سایر فاکتورهای اقتصادی دخیل در ارزش شرکت باعث شده‌اند یک نرخ P/E میانگین برای هر بنگاه یا صنعت ایجاد شود. تحلیل‌گران با توجه به این نرخ میانگین و محدوده تعادلی، بالا و پایین بودن این نسبت را در مقایسه با این میانگین در نظر می‌گیرند.

به عنوان مثال میانگین P/E برای شاخص «اس اند پی ۵۰۰» آمریکا از ۴٫۷۸ در تاریخ دسامبر ۱۹۲۰ تا ۴۴٫۲۰ در تاریخ دسامبر ۱۹۹۹ نوسان داشته است. بنابراین به استثنای برخی دوره‌های کوتاه در بازه زمانی ۱۹۲۰ تا ۱۹۹۹ نرخ P/E عمدتا بین محدوده ۱۰ تا ۲۰ نوسان داشته است. میانگین P/E بازار سهام آمریکا از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۵ حدود ۱۴ بوده است. بنابراین P/E میانگین بازارها بر اساس نرخ رشد انتظاری سود، ثبات نرخ انتظاری رشد سود، تورم انتظاری و بازدهی سرمایه‌گذاری در بازارهای رقیب متفاوت است.

نکته دیگری که ذکر آن در اینجا اهمیت دارد این است که در شرکت‌های زیان‌ده که زیان هر سهم را گزارش می‌کنند اساسا محاسبه نسبت P/E محلی از اعراب ندارد.

EPS یا سود هرسهم

سود هر سهم (EPS) یکی از آماره های مالی بسیار مهم است که مورد توجه سرمایه گذاران و تحلیل گران مالی می باشد. EPS از تقسیم سود پس از کسر مالیات شرکت، بر تعداد کل سهام، محاسبه می شود. که نشان دهنده سودی است که شرکت در یک دوره مشخص به ازای یک سهم عادی به دست آورده است.

اولین جزء محاسبه ی EPS درآمد (درآمد اختصاصی سهامداران عمومی) است. در واقع درآمد سهامداران عمومی، باقی مانده سود، پس از توزیع سهم کارفرمایان، عرضه کنندگان، ارائه دهندگان خدمات، صاحبان سهام ممتاز و بستانکاران می باشد.

دومین جزء EPS تعداد سهم منتشر شده در بازار توسط شرکت است. لازم به ذکر است، تعداد سهام موجود بازار را به عنوان جزئی از EPS شرکت تلقی می شود تا بتوان میزان مطالبات سهامداران عمومی را نسبت به درآمد در هر واحد اندازه گیری نمود به عبارت دیگر EPS مقدار سودی است که به هر سهم اختصاص می یابد با محاسبه سطح درآمد شرکت از این روش می توان به میزان درآمدی که هر فرد کسب می کند، دست یافت. با اینکه اجزای EPS ظاهرا ساده به نظر می رسد اما در واقعیت این طور نیست و این عناصر کاملا پیچیده اند. به عنوان مثال، تخمین تعداد سهام در بازار کاری ساده نیست چرا که به مرور زمان تعداد سهام دایما در حال تغییر یا جابه جایی است به طوری که انتشار سهام یا بازخرید سهام توسط شرکتها، تعداد سهام موجود در بازار را تغییر می دهد و با عرضه مقدار زیادی سهام توسط یک شرکت در انتهای یک دوره مالی، تعداد متوسط سهام در انتهای دوره بسیار بیشتر از اوایل دوره خواهد بود که به این ترتیب در محاسبه EPS مشکل ایجاد می کند.

اهمیت EPS و کاربردهای آن
سود منبع اصلی تأمین جریان نقد و زایش ثروت است. تعیین سطح سود که برای مقاصد تجزیه و تحلیل مالی مربوط باشد یک فرآیند تحلیلی پیچیده می باشد. با توجه به تفاوت ارقام سود شرکتهای مختلف و نیز تغییر ارقام سود یک شرکت در طی دوره های زمانی مختلف، مقایسه پذیری این ارقام تا حدودی مشکل می باشد. یکی از روش های استاندارد نمودن رقم سود، تبدیل آن به یک مبلغ سود هر سهم می باشد. این اهمیت و حساسیت EPS باعث شده است که اولاً محاسبه و گزارش EPS واقعی و پیش بینی طبق قوانین بازار سرمایه بسیاری از کشورها الزامی گردد، ثانیاً مراجع تدوین استاندارد های حسابداری نیز الزامات معینی را جهت نحوه محاسبه و افشاء آن وضع نمایند تا سودمندی EPS را از طریق افزایش قابلیت مقایسه (بین شرکتها و طی دوره های مختلف) و کاهش صلاحدید مدیریت ارتقاء دهند.

براساس تحقیقات تجربی انجام شده در سایر کشورها، EPS استفاده های زیر را دارد:

• ارزیابی، تعیین و قضاوت در خصوص قیمت سهام

تحلیل گران مالی با ضرب EPS در رقم P/E درخصوص پایین یا بالا بودن قیمت سهام قضاوت می کنند. این دو رقم به طور گسترده در تصمیمات سرمایه گذاری استفاده می شود و حتی بورس اوراق بهادار نیز بر همین مبنا در خصوص معقول بودن قیمت، قضاوت می کند. به دلیل اهمیت EPS، ضروری است رویکردی یکنواخت برای محاسبه آن وجود داشته باشد.

• پیش بینی EPS های آینده و نرخ رشد آن بر قیمت سهام تأثیر دارد.

سهامداران و تحلیل گران، EPS های گزارش شده را برای بر آورد EPS های آینده و برآورد نرخ رشد آتی به کار می برند و در واقع توان زایش ثروت شرکت را ارزیابی می کنند.

• ارزیابی پوشش سود نقدی و توانایی پرداخت سود سهام.

یکی از معیارهای قضاوت درخصوص توان پرداخت سود سهام در زمان حال و آینده، مبلغ EPS می باشد. اگر چه سایر ملاحظات مالی و سرمایه گذاری، در تعیین خط مشی تقسیم سود مؤثر است ولی مسلم است که بدون وجود سود، امکان پرداخت سود سهام نمی باشد.

• قضاوت درخصوص وضعیت شرکت و عملکرد مدیریت و نیز ترسیم تصویری از آینده.

رقم EPS نسبت به بازدهی نقدی (سود سهام) مبنای قابل قبول تری برای مقایسه عملکرد شرکت و مدیریت می باشد. اگر چه جریان های نقدی عامل مهم در ارزیابی ارزش شرکت است ولی اعتقاد بر این است که EPS معیار بهتری برای مقایسه عملکرد شرکت طی سال های مختلف و نیز با رقبا می باشد.

• برآورد قدرت سودآوری و ارزیابی سطح و روند سود.

بهترین برآورد ممکن از متوسط سود یک شرکت که انتظار حفظ و یا تکرار آن با درجه ای از نظم در یک محدوده زمانی فرمول محاسبه eps آتی می رود را قدرت سودآوری می گویند. بیشتر مدلهای ارزیابی به نحوی قدرت سودآوری را از طریق یک عامل یا ضریب که هزینه سرمایه و نیز ریسک و بازده های مورد انتظار آتی را در بر می گیرد، سرمایه ای می کنند. EPS در صورتی برای ارزیابی قدرت سودآوری مناسب است که با تأکید بر اقلام مستمر سود و فرمول محاسبه eps زیان محاسبه شده باشد. تحلیل گران بر شناسایی اجزائی از جریان درآمد و هزینه تمرکز می کنند که با ثبات و قابل پیش بینی باشند.

نسبت P/E یا قیمت به سود یکی از خلاصه های مهم مالی است که براساس سود هر سهم محاسبه می شود و دوره مورد انتظار برگشت سرمایه گذاری را نشان می دهد و معکوس آن را نیز نرخ بازده مورد توقع حسابداری را نشان می دهد.

محدودیت های EPS
تأکید شده است که کاربران اطلاعات مالی صرفا بر یک رقم، EPS، تمرکز ننموده و از سایر اطلاعات نیز در مدل های تصمیم گیریشان استفاده نمایند. با این وجود حتی در استفاده از EPS به همراه سایر اطلاعات نیز باید به محدودیت هایی که در اندازه گیری آن وجود دارد، توجه شود. محدودیت های EPS به شرح زیر است:

• EPS مبتنی بر سود تاریخی است. مدیریت ممکن است در گذشته تصمیماتی گرفته باشد که سود جاری را افزایش دهد، ولی در آینده رشد سود کاهش یابد. بنابراین رشد EPS نمی تواند پیش بینی کننده قابل اتکایی برای نرخ رشد آتی باشد. به عبارت دیگر به کیفیت سود نیز باید توجه شود.
• EPS بدون توجه به تورم محاسبه می شود. نرخ رشد واقعی EPSممکن است متفاوت از نرخ رشد اسمی آن باشد.
• EPS متأثر از انتخاب روش های حسابداری و زمانبندی معاملات توسط مدیریت است و این امر بر مقایسه بین شرکتها تأثیر می گذارد.
• با توجه به این که تغییر پذیری سود، نشانه ای از ریسک شرکت می باشد و باعث نوسان قیمت بازار سهام می گردد، مدیران تمایل به هموارسازی سود از طریق انتخاب روش های حسابداری و زمانبندی معاملات دارند. بنابراین EPS ممکن است متأثر از صلاحدید مدیران باشد.
• EPS متأثر از ساختار سرمایه است. مثلاً تغییرات در تعداد سهام ناشی از صدور سهام جایزه (سود سهمی) بر مبلغ EPS دوره های جاری و گذشته تأثیر می گذارد و این مسئله مقایسه بین شرکتها را مشکل می نماید.

انواع EPS
برای یک شرکت بیش از یک نوع EPS وجود دارد که انواع مختلف آن با توجه به تغییر در روش تخمین تعداد سهام موجود در بازار، تغییر خواهد کرد. نوع اول EPS تحت تأثیر تغییرات بالقوه تعداد سهام موجود و حق تقدم و اختیار خرید و فروش در بازار قرار نمی گیرد و نوع دیگر آن که تحت تأثیر تغییرات تعداد سهام شرکت های بازار (سهم های منتشر شده جدید توسط شرکتها) و حق تقدم و اختیار خرید و فروش قرارمی گیرد. البته این موضوع در مورد بازار ایران صدق نمی کند. در بازار فقط یک نوع EPS وجود دارد و از آنجا که بر حسب مقدار سرمایه ثبت شده در زمان تشکیل مجمع سالانه، محاسبه می شود، مگر اینکه حق تقدم ها به صورت سرمایه افزودنی قبل از تشکیل مجمع به سرمایه شرکت افزده شود که در این صورت می توان از آن بهره گرفت.

براساس اصول و قوانین پذیرفته شده در آمریکا، شرکت های آمریکائی باید هر دونوع EPS را درصورت های مالی خود داشته باشند: چرا که EPS دراین کشور هر سه ماه یک بار اعلام خواهد شد و در مواردی که شرکت سود ده نیست، ازاین قاعده مستثنی می شود، چرا که با محاسبه تعداد سهم های جدید اضافه شده در بازار ( که از حق تقدم ها و اختیارها ناشی می شوند) مقدار زیان کوچک تر از فرمول محاسبه eps حد واقعی آن نشان داده می شود و دومین مشکلی که در محاسبه تعداد سهام موجود در بازار برای محاسبه EPS وجود دارد این است که در ترازنامه شرکتها در بخش اوراق بهادار، هیچ گاه از میانگین تعداد سهم های موجود در بازار استفاده نمی شود بلکه تعداد سهامی را که در همان روز بستن ترازنامه، در دست صاحبان سهام است استفاده می کنند. همچنین این تعداد شامل اوراق تبدیلی نیز نمی شود چرا که EPS را کاهش می دهد بنابراین سرمایه گذاران باید در هنگام محاسبه EPS هر دوی این موارد را در نظر بگیرند. EPS به عنوان درآمد هر سهم، میزان سودآوری شرکت را نشان می دهد چرا که در هر شرکت درآمد هر سهم را به کل سهام شرکت تعمیم می دهند و براساس آن تصمیم می گیرند.

تعدیل EPS چیست؟
مدیران شرکت در ابتدای سال مالی با توجه به چشم انداز فعالیت های شرکت EPS معینی را پیش بینی و اعلام می کنند. اما در طی سال با توجه به روند فعالیت ممکن است تغییر در اصلاح در EPS اعلام شده ضروری به نظر رسد، لذا براساس عملکرد شرکت EPS جدیدی اعلام می کنند که به آن تعدیل EPS گفته می شود.

نحوه پیش بینی درآمد هر سهم مدیران در آخر سال

درآمد هر سهم

با سلام خدمت همه کاربران خوب پرشین حساب. همانطور که میدونید پایان سال زمان محاسبه سود و زیان واحدهای تجاری و تقسیم سود بین صاحبان سرمایه شرکت هاست. روش صحیح محاسبه سود اصل مهمیه که حتی یکی از استانداردهای حسابداری را در بر گرفته . استاندارد شماره 30 حسابداری چگونگی محاسبه سود هر سهم را تشریح کرده . به دلیل تنوع شرکتهای تجاری از نظر نوع شرکت، آگاهی در ارتباط با نحوه تقسیم سود و محاسبه درآمد هر سهم در این شرکت ها مهم به شمار میاد.که من امروز برای شما در این خصوص مطلبی به همراه مثال بیان میکنم:

درآمد هر سهم
طبق ماده ی 20 قانون تجارت ، شرکت های تجاری بر 7 قسم است :
1)شرکت سهامی
2)شرکت با مسئولیت محدود
3)شرکت تضامنی
4)شرکت مختلط غیر سهامی
5)شرکت مختلط سهامی
6)شرکت نسبی
7)شرکت تعاونی تولید و مصرف

هر یک از این شرکتها شیوه های مختلفی برای تقسیم فرمول محاسبه eps سود و درآمد های خود دارند. به عنوان مثال در شرکت های با مسئولیت محدود نحوه تقسیم سود در اساسنامه شرکت نوشته شده است در غیر این صورت به نسبت آورده هریک از شرکا تقسیم میشود، در شرکتهای تعاونی نحوه تقسیم سودبه نسبت خرید هریک از آن ها بیان شده است
ولی در شرکتهای سهامی باتوجه به اینکه سرمایه گذاران آن سهامداران هستند ضوابط خاص تری حاکم است.

طبق قانون مدیران تا 30 روز قبل از پایان سال مالی فرصت دارند تا درآمد پیش بینی شده هر سهم را با توجه به عملکردهای گذشته و برنامه های آتی خود، اعلام کنند.

تفاوت EPS و DPS
درآمد پیش بینی شده همان EPS است که البته برخی EPS را سود تحقق یافته هر سهم و DPS را سود تقسیمی عنوان میکنند، ولی به نقل از فرمایشات استاد بنده جناب آقای دکتر محسن دستگیر دومین استاد تمام حسابداری در ایران، DPSسود تقسیمی هر سهم و EPS درآمد هر سهم میباشد که به غلط آن را به عنوان سود هر سهم که تحقق یافته است، قلمداد میکنند.

سود هر سهم ( استاندارد شماره 30 حسابداری )

محاسبه سود هر سهم که فقط برای سهام عادی محاسبه و گزارش میشود به این طریق است

فرمول محاسبه سود هر سهم:

( سود سهام ممتاز ( سال جاری ) – سود خالص) تقسیم بر میانگین موزون تعداد سهام عادی

با یک مثال فرمول را بهتر درک خواهید کرد:

شرکتی در سال 95 سود خالصی معادل 5.000.000ریال ، تعداد سهام عادی در ابتدای سال5000سهم بوده که طی سال هیچ تغییری نداشته ( که اگر تغییر داشته باشد بحث میانگین موزون مطرح میشود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت ) و این شرکت در ساختار سرمایه خود سهام ممتاز غیر قابل تبدیل داشته باشدکه سود تخصیص یافته به آن در سال قبل 2.000.000 ریال بوده است، سود هر سهم ؟

( 2.000.000 -5.000.000 ) تقسیم بر 5000 برابر میشود با 600
پس سود هر سهم 600 میباشد.

میانگین موزون تعداد سهام عادی

برای محاسبه میانگین موزون تعداد سهام عادی باید به تغییرات در حقوق صاحبان سهام توجه کنیم.

2 نوع تغییرات داریم تغییرات واقعی و تغییرات غیر واقعی

تغییرات واقعی: تغییراتی از قبیل صدور و فروش سهام جدید ، تبدیل بدهی به سهام و افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامداران. که در صورت وجود چنین تغییراتی باید میانگین موزون برای سال جاری محاسبه شود.

تغییرات غیر واقعی : اینها تغییراتی هستند که اجزاء حقوق صاحبان سهام را تغییر میدهند ولی در جمع حقوق صاحبان سهام تغییر ایجاد نمیکنند مثل تجزیه سهام، تجزیه معکوس سهام و سود سهمی. در مواقعی که تغییرات غیر واقعی داشته باشیم میانگین موزون دوره نیاز به حساب شدن ندارد ولی اقلام محاسبه ای دوره قبل تجدید اندازه گیری میشود.

میانگین موزون تعداد سهام عادی برابر است با :

تعداد سهام عادی اول دوره و تغییرات سهام عادی طی دوره که با استفاده از عامل وزنی زمان تعدیل میشود.

عامل وزنی زمان برابر است با :
نسبت تعداد روزهای در جریان بودن سهام به مجموع تعداد روز های دوره

این هم یک مثال جامع برای شما خوبان:

شرکتی در سال 95 این تغییرات را در سهام عادی خود داشته است:
95/01/01 انتشار 420.000 سهم
95/04/01 انتشار 84.000 سهم
95/09/01 خرید سهام ( سهام خزانه ) 42.000 سهم
95/11/01 انتشار سهام 15.000 سهم
و درصورتی که سود فرمول محاسبه eps خالص سال 95 مبلغ 5.000.000 ریال باشد.سود خالص هر سهم؟
(سه دوازدهم) 3/12* 420000 برای 3ماه اول
+
(پنج دوازدهم)5/12* ( 84000+420000 ) برای تیرماه تا آخر آبان ماه
+
(دو دوازدهم)2/12* ( 504000-42000 ) برای دو ماه آذر و دی
+
(دو دوازدهم)2/12* ( 462000+15000) برای دو ماه بهمن و اسفند
= 105000+210000+77000+79500=471500 میانگین موزون تعداد سهام عادی

5000000تقسیم بر 471500 برابر است با = 10.6 سود خالص هر سهم

با توجه به بند 12 استاندارد 31 ، در تعیین میانگین موزون تعداد سهام عادی در شرکت های سهامی عام ، تاریخ ثبت افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکت ها ملاک عمل قرار میگیرد.

EPS و DPS چیست؟ چند نوع دارند و به چه کسانی تعلق میگیرد؟

در واقع EPS مخفف کوتاه شده کلمات earning per share است که به معنی درآمد هر سهم می باشد.در واقع تمامی شرکت های سهامی سود یا زیان خود را بطور مساوی بین تعداد سهام های شرکت تقسیم می کنند.

هر شرکت ملزم به تهیه لیستی از درآمد ها و هزینه های خود می باشد که به این لیست صورت سود و زیان گفته می شود و باید به صورت فصلی ارائه شود. فرمول EPS به این شکل است که اگر در این لیست، هزینه ها و مالیات را از درآمد شرکت کسر کنیم، سود خالص بدست می آید. حال اگر این سود را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، مقدار سود به ازای هر سهم یا همان E P S را خواهیم داشت.

در تحلیل های بازار سرمایه 3 نوع EPS وجود دارد و بررسی می شود. یکی EPS پیش بینی و دیگری E P S تحقق یافته و تعدیل شده که در ادامه هر سه را توضیح خواهیم داد.

سود یا EPS پیش بینی شده

شرکت های پذیرفته شده در بورس موظفند تا در آغاز سال مالی خود برای سال پیش رو مبلغی برای درآمد و سودسازی شرکت پیش بینی و به سازمان بورس اعلام كنند.

همانطور که از کلمه پیش بینی مشخص است، این EPS عددی است که بر اساس روش های شبیه سازی عملکرد شرکت در سال های گذشته بدست آمده است. پس هیچ قطعیتی برای آن وجود ندارد و ممکن است مقدار E P S که در پایان سال مالی بدست می آید بیشتر، برابر و یا کمتر از EPS پیش بینی شده باشد.

به دلیل این که برخی از شرکت ها گاهی E P S پیش بینی شده را غیر واقعی برآورد می کردند و این امر باعث گمراهی تحلیلگران می شد، اکنون چند سالی است که سازمان بورس شرکت ها را از ارائه سود پیش بینی شده برحذر داشته است.

سود یا EPS تحقق یافته

EPS تحقق یافته درآمد هر سهم است که از تقسیم درآمد خالص شرکت بر تعداد سهام بدست می آید. E P S تحقق یافته را می توان از سایت کدال و اطلاعیه های شرکت مورد نظر دریافت.

اکنون فرض کنید سال مالی شرکت به پایان رسیده است. در این زمان مدیران و حسابداران شرکت به بررسی آنچه در این سال رخ داده، می پردازند و پس از محاسبه درآمد و هزینه های شرکت، مقدار واقعی سود هر سهم را بدست می آورند. این سود همان E P S تحقق یافته است. در نسبت P/E معمولا از EPS تحقق یافته استفاده می شود.

E P S می تواند بر قیمت سهام شرکت تاثیر بگذارد به همین دلیل همیشه مورد توجه سرمایه گذاران بوده است و با بررسی آن می توانند مبنای درستی برای قیمت سهام شرکت بدست آورند. لازم به ذکر است که چون E P S تحقق یافته در پایان سال مالی شرکت بدست می آید، اثر آن قبلا در قیمت سهام لحاظ شده است.

سود EPS تعدیل شده

همانطور که گفته شد، صورت های مالی شرکت ها باید به صورت دوره ای ارائه شوند. مقدار EPS در یکی از این صورت ها بنام صورت سود و زیان گزارش می شود. در هر دوره با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و قوانین و مقررات، ممکن است سود محقق شده شرکت ها در فصول مختلف دستخوش تغییراتی شود. به سود هر سهم که در هر دوره از سال مالی بر اساس تغییرات جدید بدست می آید، E P S تعدیل شده می گویند.

در اینجا با توجه به این که شرکت یک یا چند فصل از سال مالی خود را پشت سر گذاشته است، بخشی از داده هایی که برای محاسبه EPS تعدیل شده استفاده می شود، هم اکنون در دسترس هستند. پس می توان از داده های واقعی و داده های برآورد شده در کنار هم استفاده کرد. هر چه به انتهای سال مالی شرکت نزدیک تر شویم، مقدار EPS تعدیل شده به سود تحقق یافته هر سهم نزدیک تر خواهد شد زیرا داده های واقعی بیشتری از عملکرد شرکت در دسترس است و برآورد E P S آسان تر خواهد بود.

نکات بسیار مهم در رابطه با EPS

با آغاز سال مالی شرکت ها موظفند تا هر ۳ ماه صورت های مالی خود را در کدال منتشر کنند و EPS پیش بینی جدید را اعلام کنند طبیعتا چون مدتی از سال مالی و فعالیت شرکت می گذرد و مقداری از درآمد مشخص شده پیش بینی آن آسان تر و به واقعیت نزدیک تر است اگر E P S اعلامی جدید با قبلی متفاوت باشد یه اصطلاح تعدیل سود یا تعدیل EPS گفته می شود. اگر E P S بیشتر شده باشد تعدیل مثبت و باعث افزایش قیمت سهام می شود و اگر EPS کمتری اعلام شود به آن تعدیل منفی گفته می شود که به طبع همراه با کاهش قیمت سهام می باشد.

EPS منفی به معنی زیان ده بودن شرکت است یعنی هزینه های شرکت از درآمد آن بیشتر است و در طول زمان اگر به همین روند ادامه دهد سرمایه های سهامداران را نابود می کند.

از مهم ترین نکاتی که باید به آن توجه کرد تداوم داشتن EPS و سود سازی است. شرکتی که چندین سال پیاپی و پشت سر هم سود خوبی را کسب کرده بهتر از شرکتی است که تنها در یک دوره سود مناسبی داشته. برای بررسی تداوم سود باید صورت های مالی سال های گذشته و درآمد آنرا بررسی کرد و همچنین آینده شرکت و آینده بازار محصولات صنعت مورد نظر تحلیل کرد.

سود نقدی یا DPS چیست؟

DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است و به آن بخشی از EPS گفته می شود که بین سهام داران توزیع می شود. DPS در واقع زیر مجموعه ای از EPS است و معمولا مقدار آن از EPS کمتر است. مقدار دقیق DPS در مجمع عادی سالیانه شرکت مشخص می شود.

طبق قانون سازمان بورس شرکت های پذیرفته شده در بورس حداقل ۱۰ % از E P S سالیانه شرکت را باید به صورت سود انباشته و حداقل ۱۰ % آن را بصورت سود نقدی بین سهامداران تقسیم کنند و اینکه ما بقی EPS را تقسیم کند، نگه دارد،افزایش سرمایه دهد و یا…. توسط خود سهامداران در مجمع عمومی شرکت ها تعیین می شود و بستگی به سیایت های شرکت و سهامداران دارد.

با توجه به سیاست های شرکت، مقدار DPS در شرکت های مختلف متفاوت است. ممکن است شرکتی بخش عمده ای از EPS خود را بین سهام داران توزیع کند اما شرکت دیگری DPS کمی به سهامداران تخصیص دهد و عمده E P S خود را در قالب سود انباشته برای پروژه های پیش رو مانند طرح های توسعه یا سرمایه گذاری و غیره صرف کند.

اما وجه مشترک تمام شرکت ها در توزیع DPS این است که معمولا هیچ شرکتی تمام E P S خود را بین سهام داران توزیع نمی کند و مقداری از آن را برای نیاز های پیش بینی نشده خود در آینده نگه می دارد.

DPS چگونه به دست سهامداران می رسد؟

هر شرکت شرایط و زمان دریافت DPS خود را در اطلاعیه ای منتشر می کند و سهامداران موظفند در مهلت تعیین شده نسبت به دریافت سود نقدی سهام خود اقدام کنند.

این اطلاعیه ها را می توانید در قالب “گزارش پرداخت سود” در سایت codal.ir مشاهده کنید. همچنین تمام اطلاعیه های مربوط به نماد های خود را می توانید در درگاه ذینفعان بازار سرمایه نیز مشاهده کنید.

تفاوت ها بین EPS و DPS چیست؟

E P S سود ساخته شده برای هر سهم و DPS سود نقدی تقسیم شده برای هر سهم است. برای مثال شرکت ذوب آهن اصفهان پیش بینی می کند برای سال ۹۷ سودی معادل ۱۰ میلیارد تومان بسازد به این پیش بینی eps پیش بینی گفته می شود. حالا بعد از اتمام سال مالی ذوب آهن اعلام میکند که ۹ میلیارد تومان سود ساخته است در نتیجه این سود می شود سود تحقق یافته . حالا شرکت ذوب آهن از این ۹ میلیارد تصمیم میگیرد ۴ میلیارد را بین سهام داران خود تقسیم کند که به این سود٬ سود تقسیمی یا همان DPS گفته می شود.

نکاتی در رابطه با DPS

معمولا DPS کوچک تر از ای پی اس است اما ممکن است که شرکت طبق سیاست های خود از سود های انباشته سال های گذشته بین سهام داران خود سود نقدی تقسیم کند که DPS محسوب می شود برای همین در بازار شاهد هستیم که شرکت هایی که EPS کمی داشتند و DPS زیادی پرداخت کردند و یا حتی شرکت هایی که سالی زیان ده را پشت سرگذاشته و ضرر کردند اما باز هم سود بین سهام داران خود تقسیم می کنند.

طبق قانون سازمان بورس شرکت ها ۸ ماه از روز مجمع عمومی شرکت فرصت دارند تا DPS مصوب در مجمع را به حساب سهام داران شرکت واریز کند.

چگونه EPS و DPS را مشاهده کنیم؟

در سایت مدیریت فناوری بورس یعنی tsetmc.com فرمول محاسبه eps در صفحه هر نماد می توانید اطلاعات مربوط به EPS و DPS را در ۲ قسمت مشاهده کنید.

نسبت P/E چیست؟

برای فعالیت در بازار بورس، یادگیری اصطلاحات، مهارت‌ معامله‌گری و روش‌های تحلیلی الزامی است. هیچ کس بدون دانش بورسی نمی‌تواند برای مدت طولانی در این بازار باقی بماند و البته ممکن است برای مدتی با توجه به مثبت بودن بازار یا دریافت سیگنال‌های صحیح سودی کسب کند، اما از آنجایی که خود فاقد مهارت‌های تحلیلی و درک کاملی از سازوکار بورس است، رخدادهایی مانند اصلاح یا منفی شدن بازار، دریافت سیگنال اشتباه و. به راحتی باعث از بین رفتن سرمایه و در نهایت زیان وی خواهد شد.

فراگیری برخی از این مباحث، مثل تحلیل تکنیکال یا بنیادی پیچیده‌تر است و فرد نیاز به شرکت در دوره‌های آموزش بورس و یا استفاده از پکیج‌های خودآموز دارد. اما یادگیری اصطلاحات بورسی چندان کار سختی نبوده و با مطالعه مقالات یا مشاهده فیلم‌های آموزشی میسر خواهد شد. یکی از اصطلاحات پر کاربرد در این بازار نسبت پی به ای (p/e) است. جملاتی مانند: p به e سهم X مناسب است؛ یا پی به ای سهم Y بالا رفته و. بارها به گوشمان خورده است. اما نسبت p/e چیست؟ چه کاربردی دارد؟ چگونه می‌توان نسبت پی به ای یک سهم را محاسبه کرد؟ در ادامه قصد داریم به بررسی این مورد و پاسخ سوالات مذکور بپردازیم.

نسبت P/E چیست؟

نسبت قیمت هر سهم بر درآمد آن را اصطلاحا پی ‌به ‌ای می‌گویند. P مخفف کلمه Price و E مخفف عبارت Earning Per Share است و در واقع در این نسبت، قیمت بر درآمد تقسیم می‌شود، به همین دلیل به آن «نسبت قیمت بر درآمد» هم می‌گویند. دقت کنید که منظور از درآمد یا EPS سودی نیست که سهامدار از نوسان قیمت سهم کسب می‌کند. بلکه شرکت‌ها در پایان هر سال مالی، میزان درآمد خود را با کسر مالیات، بر تعداد کل سهام تقسیم می‌کنند و مبلغی که به هر یک سهم تعلق می‌گیرد را eps می‌گویند.

برای مثال شما سهمی را با قیمت 2000 ریال خریداری کرده‌اید، بنابراین p=2000 و eps اعلام شده توسط شرکت 20 درصد است، پس e=400 و در نتیجه 2000/400=5 یعنی نسبت قیمت بر درآمد این سهم 5 است.

کاربرد نسبت P/E در بورس

شما به عنوان یک سرمایه‌گذار با بدست آوردن نسبت p به e متوجه خواهید شد که به ازای هر یک ریال سودی که از شرکت دریافت می‌کنید، باید چند ریال سرمایه‌گذاری کنید؛ و سپس تصمیم می‌گیرید که آیا سود مورد انتظار، ارزش این مقدار سرمایه‌گذاری را دارد یا نه؟ در مثال بالا شما به ازای هر 1 ریال سود باید 5 ریال سرمایه‌گذاری کنید؛ پس باید متوجه شوید که ارزش سهم در بازار چقدر است و سپس در رابطه با انجام این معامله تصمیم بگیرید.

اما برای دریافتن ارزش سهم در بازار به سراغ فرمول دوم یا ضریب سهام می‌رویم؛ در این فرمول نتیجه نسبت پی به ای در eps ضرب می‌شود و نتیجه آن با قیمت کنونی سهم مقایسه می‌گردد (P/E * eps = price). در مثال قبل eps=400 محاسبه شد و p/e=5 بنابراین طبق فرمول 5*400=2000 ؛ حال عدد بدست آمده یعنی 2000 ریال را با قیمت کنونی سهم در بازار مقایسه می‌کنیم. اگر قیمت کنونی کمتر باشد (مثلا 1500 ریال)، این سهم تا رسیدن به 2000 ریال جای رشد دارد و گزینه خوبی برای خرید است؛ اما اگر عدد بیشتر از 2000 ریال باشد، احتمالا سهم دچار کاهش قیمت خواهد شد، بنابراین خرید آن منطقی نیست.

البته معامله‌گران حرفه‌ای این‌گونه ارزش‌گذاری را به تنها مبنای معاملات خود قرار نمی‌دهند و از آن در کنار دیگر روش‌ها استفاده می‌کنند. اگرچه نتیجه بدست آمده از معادله پی به ای و ضریب سهام صحیح است، اما برای مدیریت سبد سهام کافی نیست و بهتر است از روش‌های دیگر ارزیابی مانند: ارزش‌گذاری با در نظر گرفتن دارایی شرکت، ارزش‌گذاری بر مبنای معیارهای مقایسه‌ای و. هم استفاده شود.

انواع P/E

نسبت پی به ای دارای دو نوع دنباله‌دار و تحلیلی است:

p/e دنباله دار: این نسبت پی به ای ساده است که طبق فرمول ابتدای مقاله عدد 5 بدست آمد؛ و به عبارتی می‌گوید که سهامداران باید به ازای دریافت 1 ریال سود 5 ریال سرمایه‌گذاری کنند.

p/e تحلیلی: این نسبت همانطور که از نام آن پیداست، با تحلیل و ارزش‌گذاری شرکت بدست می‌آید. در مثال قبلی طبق فرمول ضریب سهام می‌توان p به e تحلیلی را محاسبه کرد؛ اما دقت کنید که اگر بتوانید eps که شرکت اعلام می‌کند را در نظر نگرفته و خودتان درآمد شرکت را تخمین بزنید، نتیجه حاصل دقیق‌تر خواهد بود.

حال با توجه به این دو مورد می‌دانیم که وقتی می‌گویند: پی به ای یک سهم بالا است، یعنی انتظار می‌رود که سود آن افزایش یابد، درآمد هر سهم که توسط شرکت اعلام می‌شود بیشتر شده و در مخرج کسر عدد بزرگتری قرار گیرد که در نتیجه نسبت پی به ای مجددا متعادل خواهد شد. برعکس این موضوع هم صدق می‌کند، یعنی پایین بودن p به e نشان از کاهش سود شرکت در آینده دارد و اگر این اتفاق بیفتد، عدد قرار گرفته در مخرج کسر کوچکر شده و نتیجه معادله p/e به حالت متعادل باز می‌گردد.

نکات مهم در محاسبه نسبت P/E

زمانی که ما می‌خواهیم از فرمول ضریب سهام (P/E * eps = price) استفاده کنیم، احتمالا هر دو مورد EPS و P/E را از تابلو بورس می‌خوانیم و اعداد را در فرمول قرار می‌دهیم. اگرچه اعداد اعلام شده توسط سازمان بورس صحیح هستند اما شرایطی پیش می‌آید که شما از نرخ رشد شرکت در سال گذشته آگاه هستید (مثلا 4 درصد) و عددی که برای نسبت P/E درج شده همچنان بالا است؛ و به عبارتی نرخ رشد شرکت، نسبت پی به ای را توجیه نمی‌کند! پس در این شرایط لازم است اعداد درج شده روی تابلو را در فرمول ضریب سهام قرار ندهید و خودتان پی به ای را مجددا بدست آورید.

مورد بعدی در رابطه با مقایسه نسبت پی به ای چند شرکت با یکدیگر است. دقت کنید که شرکت‌ها با توجه به نوع فعالیتشان استراتژی‌های مختلفی را پیش می‌گیرند؛ برخی سهام مانند گروه پتروشیمی اغلب سهم‌های بنیادی‌تری هستند ولی برخی دیگر پر نوسان بوده و در مدت کوتاهی فراز و نشیب فراوان را در بازار تجربه می‌کنند.

بدیهی است که مقایسه نسبت P/E این دو مدل سهام با یکدیگر صحیح نیست و نتیجه نمی‌تواند قابل اعتماد باشد؛ بهترین کار در این زمان مقایسه سهام شرکت‌‎ها در یک گروه صنعت است. مثلا می‌توانید سهم‌های خودرویی را با یکدیگر و سهام صنایع غذایی را با هم مقایسه کنید؛ از آنجایی که احتمالا استراتژی این شرکت‌ها به یکدیگر نزدیک است، بنابراین نتیجه بدست آمده از مقایسه، قابلیت اعتماد و اتکای بیشتری خواهد داشت.