تعریف اختیار معامله

در کشور ما بازار قراردادهای اختیار معامله سهام که هدف اصلی آن طراحی قراردادهای آتی و اختیار معامله سبد سهام، دستیابی به کارکردهای قراردادهای آتی و اختیار معامله شاخص است، از ٢٨ آذر ماه ١٣٩۵ بر روی سهام شرکت های ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان و ایران خودرو آغاز به کار کرد که در اولین روز معاملاتی این اوراق، نماد اختیار فولاد یعنی ضفولا ٠٠٣١ بیش از ١۵،٠٠٠ قرارداد در ٢٧٠ دفعه به ارزش ٢۵ میلیارد ریال معامله شد.

اختیار معامله چیست؟

فعالان بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران همواره در معرض ریسک‌های متعددی هستند. شرایط عدم اطمینان بر بازار سایه افکنده و سرمایه‌گذاران به دنبال حداقل کردن ریسک‌ها و کاهش عدم اطمینان هستند. پژوهشگران و محققان بازار به‌دنبال ابزاری هستند که بتوانند به سرمایه‌گذاران در این زمینه کمک کنند. در همین راستا اوراق مشتقه طراحی شده‌اند. اوراق مشتقه به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

قرارداد آتی – قرارداد سلف- قرارداد سوآپ یا معاوضه و قرارداد اختیار معامله. هدف از طراحی این اوراق کاهش ریسک، مدیریت بهتر سرمایه، ایجاد درآمد و سود‌سازی از طریق نوسان قیمت و متنوع‌سازی پرتفوی است.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

همان‌طور که از نام آن مشخص است این نوع قرارداد به فرد دارنده یک حق و اختیار (نه اجبار) می‌دهد. یعنی فرد در زمان قرارداد اختیار دارد معامله را انجام دهد یا از آن سرباز زند. در واقع طی این قرارداد یک طرف حق (اختیار) خرید یا فروش کالایی را از طرف دیگر خریداری می‌کند. برگه‌های اختیار خریدوفروش به دوشکل اروپایی و آمریکایی است. تفاوت این دو شکل در تاریخ اعمال است. اوراق اختیار معامله آمریکایی تا تاریخ تعیین شده هر زمان قابل اعمال است اما اوراق اختیار اروپایی تنها در آن تاریخ معلوم قابل اعمال بوده و محدودتر است.

دونوع اختیار وجود دارد. اختیار خرید و اختیارفروش.

اختیار خرید:

خریدار اختیار خرید در واقع این حق و اختیار را دارد که در تاریخ معینی مقدار معینی کالا را با قیمت مشخص از فروشنده حق اختیار بخرد. چند نکته در این تعریف حائز اهمیت است. در این معامله تاریخ و مهلت قرارداد، نوع، مقدار و قیمت کالا باید مشخص باشد. همچنین خریدار اختیار آن را دارد که معامله را انجام دهد یا خیر. اما فروشنده حق اختیار در صورت اعمال حق توسط خریدارموظف به انجام آن است.

در ادامه مثالی فرضی می‌آوریم:

شخصی اختیار خرید سهم شرکت ملی مس را با قیمت توافقی 500 تومان می‌خرد. بهای برگه اختیارخرید 20 تومان و تاریخ اعمال آن 30/01/95 است. در تاریخ مذکور قیمت بازار سهم 600 تومان است. طبیعتا این شخص از حق اختیار خود استفاده و آن را اعمال می‌کند.

میزان سود این فرد: 80=20-500-600
قیمت بازار سهم – قیمت توافقی – بهای برگه اختیار = سود و زیان خریدار اختیار خرید
حال فرض کنید در 30/01/95 قیمت بازار سهم 400 تومان باشد:

چون قیمت بازار سهم از قیمت توافقی کمتر است، پس این شخص از حق خود استفاده نمی‌کند و تنها 20 تومان ضرر می‌کند. در اختیار خرید سهم، حداکثر زیان فرد خریدار برابر با بهای برگه اختیار خرید است اما سود او با توجه به قیمت بازار در تاریخ اعمال متفاوت است.
نقطه سر به سر (جایی که سود و زیان صفر است) برای این فرد برابر با قیمت توافقی به اضافه بهای برگه اختیار خرید است.

نمودار(1) معاملات فرد به شکل ذیل است:

نکته قابل توجه در مثال و توضیحات بالا آن است که ما اختیار خرید را از محضر خریدار این اوراق بررسی کردیم. یعنی نمودار و توضیحات بالا برای خریدار اختیار خرید است اما شخصی که فروشنده اختیار خرید است دقیقا عکس حالت بالا است. در فروش اختیار خرید فروشنده زیان نامحدود و سود محدود (به اندازه بهای اوراق اختیار و در صورت عدم اعمال فرد خریدار حق اختیار)خواهد داشت.

در قیمت 600 تومان زیان فروشنده به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
500 – 600 + 20 =- 80
قیمت توافقی – قیمت بازار + تعریف اختیار معامله بهای دریافتی = سود و زیان فروشنده اختیار خرید

و اما در قیمت 400 تومان چون خریدار حق را اعمال نمی‌کند فروشنده حق 20 تومان (به اندازه بهای حق) سود می‌کند.

نمودار(2) فروشنده اختیار خرید:

در اختیار فروش دارنده برگه اختیار حق دارد در زمان مقرر کالای خود را بفروشد یا نگه دارد. با ذکر مثالی بیشتر توضیح می‌دهیم:

اختیار فروش

شخصی اختیار فروش سهم شرکت ملی مس را به بهای 20 تومان و قیمت توافقی 200 تومان خریداری می‌کند. مهلت اعمال این حق اختیار 31/01/95 است. در این تاریخ قیمت بازار 100 تومان است. دراین صورت فرد از حق خود استفاده می‌کند، زیرا قیمت بازار کمتر از قیمت توافقی است. سود این شخص به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:

200 – 100 – 20 = 80
اگر در 31/01/95 قیمت بازار سهم 400تومان باشد، به نفع فرد است که از حق خود استفاده نکند و سهم را در بازار به فروش برساند. دراین حالت زیان خریدار اختیار فروش به اندازه بهای سهم و 20 تومان است (زیان محدود و سود نامحدود است). نقطه سربه سر، قیمت بازار منهای بهای برگه اختیار فروش است. (نمودار3)

فروش به عکس حالت قبل است. فرد در قیمت بازار به مبلغ 100 تومان 80 تومان زیان و در قیمت 400 تومان به اندازه بهای برگه سود می‌کند. در واقع در این حالت ضرر نامحدود و سود محدود به بهای برگه حق است. (نمودار4)

با ترکیب این اختیار‌ها می‌توان ریسک را حداقل کرد و همین‌طور پرتفویی متنوع داشت. لازم به ذکر است که این اوراق به‌زودی در بازار بورس و سهام ایران مجاز می‌شود.

تحلیل و بررسی قرارداد اختیار معامله و قیمت گذاری اوراق اختیار معامله در محصولات کشاورزی

فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی ، دوره: 29 ، شماره: 1

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 12 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله تحلیل و بررسی قرارداد اختیار معامله و قیمت گذاری اوراق اختیار معامله در محصولات کشاورزی

چکیده مقاله :

ریسک جزو لاینفک در تولید و فروش محصولات کشاورزی است. به علت طبیعت فعالیت های تولید محصولات کشاورزی، افراد فعال در این عرصه ازجمله کشاورزان، بازرگانان و بنگاه های بازاریابی مواد غذایی دچار نوسان های غیرقابل پیش بینی قیمت هستند. شرکت های تبدیل فرآورده محصولات کشاورزی و صنایع وابسته نیز با نوسان قیمت نهاده کشاورزی تحت عنوان ریسک قیمت مواجه هستند. در شرایط وجود نوسان های غیرقابل پیش بینی قیمت، امکان تصمیم گیری درست کاهش می یابد. بهترین ابزار اقتصادی و حقوقی در دسترس برای کنترل و مدیریت ریسک قیمتی، استفاده از بازارهای آتی5 و قرارداد اختیار معامله است. پرواضح است در انعقاد هر قراردادی، تعین قیمت رکن اصلی محسوب می شود بنابراین ارایه قیمت منصفانه برای اوراق اختیار معامله بسیار حایز اهمیت خواهد بود. در مطالعه ی حاضر بعد از تشکیل بازار فرضی اختیار معامله برای محصول کلزا به قیمت گذاری اوراق اختیار معامله7، پرداخت شده است. برای تحقق این هدف، از رهیافت مدل بلک -شولز تحت 10 سناریوی قیمت اعمال 5، 10، 15، 20 درصد بالاتر و 5، 10، 15، 20 درصد پایین تر و همچنین برابر باقیمت جاری، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بیانگر این مهم بود که با افزایش قیمت اعمال تحت سناریوهای مذکور، قیمت اختیار خرید کاهش و قیمت اختیار فروش نیز افزایش خواهد تعریف اختیار معامله یافت. همچنین کشاورزان، تجار و کارخانجات تبدیل فرآورده کشاورزی، با درجه ریسک پذیری مختلف می توانند متناسب با نیازهای خود برای پوشش ریسک، در این بازارها شرکت نمایند. برای حل مدل مذکور از محیط نرم افزاری اکسل 2010 و DeriveaGem 1.5 استفاده گردید.

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا JR_JEAD-29-1_008 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

تعمیدی، هادی و محمدی، حمید و سیفی قره یتاق، داود و دهباشی، وحید،1394،تحلیل و بررسی قرارداد اختیار معامله و قیمت گذاری اوراق اختیار معامله در محصولات کشاورزی،https://civilica.com/doc/664165

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1394، تعمیدی، هادی؛ حمید محمدی و داود سیفی قره یتاق و وحید دهباشی )
برای بار دوم به بعد: ( 1394، تعمیدی؛ محمدی و سیفی قره یتاق و دهباشی )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

قرارداد آپشن و هرآنچه در این مورد باید بدانید

قرارداد آپشن یا اختیار معامله، از ابزارهای بازار مشتقه ( Derivative Market )، می باشد، این قراردادها ابزار جدیدی هستند که روی دارایی های پایه مانند سهام منعقد می گردند. اختیار معاملات حقی است که شما با پرداخت یک مبلغ برای خودتان رزرو می کنید. دلایل متعددی وجود دارد که این بازار را برای معامله گران ایرانی محبوب نموده است، یکی از دلایل محبوبیت بازار آپشن در بین ایرانیان، کسب سود از ریزش قیمت سهام می باشد. در حالت معمول، ارزش سهام شما با رشد قیمت افزایش می یابد و میزان سود شما بیشتر می شود، اما اگر قیمت سهام افت کند، به دنبال آن میزان زیان شما در معامله نیز لحاظ می شود. این در حالی است که شما با شناخت قرارداد معاملات آپشن می توانید حتی از ریزش دارایی خود نیز کسب سود نمایید. این بازار مناسب تمام معامله گرانی است که به دنبال سرمایه گذاری هایی فراتر از بازار سهام، اوراق بدهی و . هستند. این بازار گزینه های متنوعی در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهد، از سوی دیگر ریسک معاملات در این بازار بالا می باشد. ممکن است تصور کنید که ورود به دنیای اختیار معامله کار معامله گران حرفه ای است، این فرضیه کاملاً غلط است، هر معامله گری با هر سطحی از دانش، می تواند با آموزش بازار آپشن، وارد این عرصه شده و موفق عمل نماید. اگر شما هم به دنبال آشنایی با این مبحث هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

قرارداد آپشن چیست؟

قرارداد آپشن ( Options Contract )، توافقی است که به معامله گر این امکان را می دهد که دارایی خود را با قیمت از پیش تعیین شده و در موعد مقرر، بخرد یا بفروشد. این قراردادها در ایران با نام اختیار معامله (اختیار خرید، اختیار فروش) شناخته شده اند. از بازار آپشن در بیت کوین، سکه، بورس، سهام و بازارهای جهانی استفاده می شود . این قراردادها از شاخص‌های اقتصادی به وجود آمده‌اند و مناسب کاهش ریسک در معاملات بر اساس حدس و گمان می باشند.

انواع معاملات آپشن

آموزش بازار آپشن را با توضیح دو اصطلاح مهم این حوزه، آغاز می کنیم. اختیار خرید و اختیار فروش.

اختیار خرید چیست؟

اختیار خرید یا (Call Option) ، به زبان ساده، ودیعه ای است که برای هدف خاصی در آینده در نظر گرفته می شود. برای مثال شما می خواهید حق خرید زمینی را در منطقه ای در آینده داشته باشید، فقط در صورتی خواهان استفاده از این حق هستید که مجوزهای لازم از جانب شهرداری صادر شده باشد. شما می توانید حق خرید زمینی را به قیمت 500میلیون تومان از صاحب زمین در هر مقطعی در سه سال آینده خریداری کنید. لازم به ذکر است که صاحب زمین این اختیار را رایگان واگذار نمی کند، بلکه در قبال این حق، اصطلاحاً اجرت این کار را دریافت می کند. در این مثال ممکن است شما به صاحب زمین حدوداً 12 میلیون تومان پرداخت نمایید. به مبلغی که شما پرداخت می‌کنید قیمت اعمال یا Strike Price می‌گویند. با خرید این حق، بعد از 2 سال که مجوزهای آن منطقه صادر شد و قیمت زمین های آن ناحیه افزایش یافت، فارغ از افزایش قیمت، چون شما دوسال پیش حق خرید یک قطعه زمین را خریده اید، می توانید تنها با پرداخت 500 میلیون تومان صاحب اصلی آن زمین شوید. ولی در صورتی که بعد از 4 سال، مجوزهای لازم از جانب شهرداری برای آن زمین ها صادر شد، یعنی یک سال بعد از انقضای قرارداد، اجرتی که پرداخت کرده ایدرا از دست داده اید و اکنون شما با پرداخت قیمت واقعی زمین در بازار آزاد می توانید صاحب زمین شوید.

اختیار فروش چیست؟

اختیار فروش یا ( Put Optio)، برعکس اختیار خرید است، و شما در این معامله صاحب حق فروش می شوید. برای مثال شما سهام دار سهم اپل هستید و نگرانید در دو سال آینده دچار رکود قیمت شود. شما می خواهید اطمینان داشته باشید که در صورت نزول بازار، تعریف اختیار معامله ارزش دارایی شما بیش از ده درصد کم نشود. اگر سهام اپل در حال حاضر با ارزش ۲۵۰۰ دلار خرید و فروش می‌شود، شما می‌تواند قرارداد حق فروش را خریداری کنید که به شما این حق را می‌دهد که سهم را در هر زمانی در دو سال آینده به قیمت ۲۲۵۰ دلار بفروشید. اگر ظرف ۶ ماه بازار ۲۰ درصد سقوط کند، شما توانسته اید ۲۵۰ امتیاز به‌دست بیاورید، زیرا سهمی که دو هزار دلار قیمت داشته را با قیمت دو هزار و ۲۵۰ دلار فروخته اید. حتی اگر قیمت آن سهم به صفر برسد شما فقط همان ده درصد را ضرر کرده اید. به صورت کلی می توان گقت که اختیار فروش مانند بیمه کردن سرمایه می باشد

نحوه ی کار معاملات آپشن

معاملات آپشن را می توانید از طریق کارگزاری ها و به کمک حساب تعریف اختیار معامله آنلاین انجام دهید. قبل از معامله توجه به: میزان سرمایه، بازه ی زمانی برای سرمایه گذاری و تحولات قیمتی که پیش بینی شده برای دارایی های پایه، الزامی است. در صورتی که احساس کردید قیمت دارایی اصلی، قبل از تاریخ انقضا کاهش می یابد، می توانید از فروش اختیار خرید استفاده کنید و بالعکس. گزینه هایی که بر اساس سهام و به عنوان اختیار سهام شناخته می شوند، معمولا یک راهنمای خوب برای معامله گران تازه وارد در حوزه ی اختیار معاملات است.

روش تعیین قیمت در معاملات آپشن

تعیین قیمت در معاملات آپشن به دو اصل بستگی دارد: ارزش ذاتی و ارزش زمانی. ارزش ذاتی نشان دهنده ی پتانسیل سود آپشن بر اساس تفاوت بین قیمت اعمال و قیمت فعلی دارایی است، و ارزش زمانی برای برآورد قیمت آپشن را می‌توان با استفاده از مدل‌های مختلف محاسبه کرد . قیمت سهام، قیمت اعمال و تاریخ انقضا معمولاً در قیمت‌گذاری آپشن‌ها موثر می باشند. قیمت سهام و قیمت اعمال بر ارزش ذاتی تاثیر می‌گذارد، تاریخ انقضا می‌تواند بر ارزش زمانی تاثیر بگذارد.

مزایا و معایب معاملات آپشن

معاملات آپشن مانند سایر استراتژی های سرمایه گذاری مزایا و معایبی دارد که دانستن این نکات برای جلوگیری از اشتباهات در دنیای معامله گری، ضروری است.

نقدشوندگی بالای معاملات آپشن نسبت به سایر حوزه های سرمایه گذاری، مزیت بسیار مهمی است، به گونه ای که می توان با مبالغ کمتر هم شروع به سرمایه گذاری نمود.

اختیار معامله ابزاری است برای تنوع در سبد سرمایه گذاری و هم چنین سپری است برای جلوگیری از ضررهای مالی، که در ادامه منجر به کسب سود بیشتر برای معامله گر خواهد داشت.

اختیار معامله می تواند بسیار پر ریسک تعریف اختیار معامله تر از خرید سهام، اوراق قرضه و .. باشد. پیش بینی روند قیمت در سهام کار آسانی نیست و اگر تحلیل درست در دست نباشد، ممکن است اوراق بهادار اشتباهی را خریداری نمایید. به صورت کلی اگر ریسک پذیر باشید می توانید از خطرات این قراردادها در امان باشید.

همه چیز درباره یک ابزار مالی نوپا؛ قرارداد اختیار معامله

در کشور ما بازار قراردادهای اختیار معامله سهام که هدف اصلی آن طراحی قراردادهای آتی و اختیار معامله سبد سهام، دستیابی به کارکردهای قراردادهای آتی و اختیار معامله شاخص است، از ٢٨ آذر ماه ١٣٩۵ بر روی سهام شرکت های ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان و ایران خودرو آغاز به کار کرد که در اولین روز معاملاتی این اوراق، نماد اختیار فولاد یعنی ضفولا ٠٠٣١ بیش از ١۵،٠٠٠ قرارداد در ٢٧٠ دفعه به ارزش ٢۵ میلیارد ریال معامله شد.

بورس24 :بورس تهران از سال 93 مطالعه و تحقیق در زمینه راه اندازی ابزاری که کارکرد مشابهی با ابزار مشتق شاخص داشته باشد را آغاز کرد اما با توجه به نظر فقهای عضو کمیته فقهی مبنی بر اینکه شاخص تنها یک عدد است و دارایی محسوب نمی شود تعارض آن با شرع مقدس اعلام شد. بدین ترتیب بورس اوراق بهادار الگویی را پیشنهاد کرد که بر اساس آن معاملات آتی و اختیار معامله بر روی سبد سهام تعریف شود.

قرارداد آتی بر روی شاخص سهام برای اولین بار در سال 1982 توسط هیات بازرگانی شهر کانزاس معرفی شد که این قرارداد بر روی شاخص ولیولاین بسته می شد. در سال 1983 اولین اختیار معامله شاخص ایجاد شد که بعدها به نام S&P تغییر یافت.

در کشور ما بازار قراردادهای اختیار معامله سهام که هدف اصلی آن طراحی قراردادهای آتی و اختیار معامله سبد سهام، دستیابی به کارکردهای قراردادهای آتی و اختیار معامله شاخص است، از 28 آذر ماه 1395 بر روی سهام شرکت های ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان و ایران خودرو آغاز به کار کرد که در اولین روز معاملاتی این اوراق، نماد اختیار فولاد یعنی ضفولا 0031 بیش از 15،000 قرارداد در 270 دفعه به ارزش 25 میلیارد ریال معامله شد.

معاملات بازار مشتقه با بازار نقدی چه تفاوت هایی دارد؟

بازار نقد دارای یکسری محدودیت ها ست که بازار مشتقه آنها را از بین می برد. در این روش فروشنده نیز تامین مالی می کند. در بازار نقد، ممکن است به رغم ارزنده بودن یک سهم سرمایه گذاران به دلیل نیاز به پول، سهام آن را در بازار بفروشند که ممکن است این امر موجب سرکوب شدن قیمت سهم شود اما در بازار مشتقه انتظارات سرمایه گذاران و ارزش سهام نشان داده می شود. بنابراین بازار مشتقه کمک شایانی به توانمند شدن بازار سرمایه در کشف قیمت و نقدشوندگی می نماید.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

این قرارداد اوراق بهاداری است که به وسیله آن فروشنده متعهد می شود در صورت درخواست خریدار تعداد مشخصی از دارایی موضوع قرارداد را به قیمت اعمال معامله کند. خریدار اوراق می تواند در زمان یا زمان های مشخصی در آینده بر اساس آنچه که در قرارداد معین شده، نسبت به اعمال آن اقدام نماید و فروشنده نیز در قبال این تعهد مبلغ معینی از خریدار اوراق دریافت می کند.

چه تضمینی برای انجام قرارداد از سوی فروشنده وجود دارد؟

برای جلوگیری از سرباز زدن فروشنده از انجام قرارداد، فروشنده علاوه بر قرارداد متعهد می شود مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای قرار داده و متناسب با تغییرات قیما اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند.

هر یک از خریدار و فروشنده اوراق می توانند در مقابل مبلغ معینی اختیار تعهد خود را به شخص ثالثی واگذار کنند که او جایگزین آنها باشد. اوراق اختیار معامله می تواند به دو صورت اختیار فروش یا خرید باشد.

این توضیحات درباره قرارداد اختیار معامله ممکن است قراردادهای آتی را برای شما تداعی کند. حال ببینیم قرارداد اختیار معامله با قرارداد آتی چه تفاوت و تشابهی دارد؟

با توجه به اینکه هر دو آنها نوعی اهرم برای سفته بازان ایجاا می کنند ابزارهای مشابهی شمرده می شوند اما تفاوت مهمی که بین قرارداد آتی با اختیار معامله وجود دارد این است که در قراردادهای آتی زیان بالقوه سفته باز در مقایسه با سود احتمالی آن بیشتر است اما در اختیار معامله بدون توجه به اینکه میزان کاهش قیمت دارایی پایه چقدر است، ضرر خریدار به طور ثابت و برابر با مبلغ پرداختی برای خرید اختیار است. دوم اینکه در قرارداد آتی طرفین متعهد به اجرای قرارداد هستند اما در قرارداد اختیار معامله، یک طرف متعهد و طرف دیگر دارای اختیار جهت اجرای قرارداد است.

قراردادهای اختیار معامله چه مزایایی دارد؟

این قراردادها فرصتی را برای سرمایه گذاران فراهم می کنند که یک وضعیت را با نقدینگی کمتری مدیریت کنند. یعنی این ویژگی موجب می شود که سود یا زیان معاملات در یک دوره زمانی نسبت به آورده مشتری چند برابر شود.

مثلا اگر سرمایه گذاری با پرداخت 5 هزار ریال اختیار خرید 10 هزار سهم از شرکت ایران خودرو را با قیمت توافقی 3 هزار و 300 ریال با سررسید 6 ماهه خریداری کند و چنانچه با رشد گروه خودرویی قیمت سهام خودرو در سررسید به 4 هزار ریال برسد در این صورت خریدار اختیار که 5 هزار ریال پرداخت کرده، با اعمال اختیار خود مبلغ 7 میلیون ریال سود دریافت می کند. در مقابل فروشنده اختیار که 5 هزار ریال دریافت کرده متحمل 7 میلیون ریال زیان می شود. 7،000،000=10،000*(3،300-4،000)

از دیگر مزایای قراردادهای اختیار معامله می توان به کاهش ریسک، کسب درآمد، کسب سود از نوسان قیمت، استفاده از مزیت زمانی به منظور تصمیمات آتی و متنوع سازی سبد سرمایه گذاری اشاره کرد.

کارگزارن مجاز در انجام قراردادهای اختیار معامله

بر اساس صورت جلسه 436 هیات مدیره سازمان بورس اوراق بهادار که 17 آذر 95 مصوب شد همه کارگزاران فعال در بورس مجاز به اجام معاملات قراردادهای اختیار معامله سهام در بورس اوراق بهادار تهران هستند.

شرایط فعلا به نفع حقیقی ها نیست

علی صفاری کارشناس بازار سرمایه درباره نحوه قیمت گذاری اوراق اختیار سهام به خبرنگار بورس24 گفت: اوراق اختیار سهام در زمره ابزارهای متنوع مالی در بازار جهانی قرار دارند معمولترین ابزارهای مشتقه عبارتند از سواپ ها(Swaps)، قراردادهای آتی(Futures Contract)، اختیار معامله(Options) و پیمان های آتی (Forwardcontract).

وی افزود: تصور رایج آن است که ابزارهای مشتقه خود دارایی می باشند در صورتی که این تصور نادرست است. زیرا یک ابزار مشتقه خود به تنهایی نمی تواند ارزشی داشته باشد و ارزش آن از دارایی پایه منتج می شود.

او تصریح کرد: اوراق های اختیاری که در دنیا وجود دارند را می توان به دو گروه اصلی تقسیم بندی کرد. نوع امریکایی و نوع اروپایی که اولی در هرلحظه از زمان و دومی صرفا قابل اعمال در سررسید است. اوراق معرفی شده توسط سازمان بورس نوعی اختیار خرید اروپایی می باشد که صرفا قابل اعمال در تاریخ سررسید می باشد. برای مثال نماد ضملی 8006 اختیارخ فملی اندازه قراداد 10000 سهم و قابلیت اعمال در تاریخ 96.8.17 را دارد.

صفاری با اشاره به اینکه در بازار ایران فعلا سهامداران حقیقی اجازه فروش اختیار معامله ها را ندارند تاکید کرد: در حال حاضر در کشور ما تنها به سهامداران عمده اجازه فروش اوراق اختیار را داده اند و حقیقی ها فقط مجاز به خرید این اوراق هستند. اما بر اساس برنامه های فرابورس ایران تا یک ماه آینده ساز و کار اجرای اختیار فروش برای حقیقی ها نیز فراهم خواهد شد.

این کارشناس اضافه کرد: در وضعیت فعلی زمانی که بازار منفی است سهامدار حقیقی نمی تواند کاری انجام دهد بجز اینکه قبل از منفی شدن بازار سهم خود را فروخته و کمتر متحمل زیان شوند اما در صورتی که حقیقی نیز بتواند مانند حقوقی اوراق اختیار را بفروشد می تواند در بازارمنفی نیز سود شناسایی کند و در اصلاح بازار دو طرفه شده و با رونق بازار مشتقه باعث رشد و پویایی بازارسهام و کمک به تدوین استراتژی های مناسب نماید.

فیلم آموزشی اختیار معامله در بورس تهران با وحید زارع

قبل از اینکه به توضیح اختیار معامله بپردازیم اجازه دهید مروری اجمالی به انواع معاملات داشته باشیم تا بتوانید درک صحیح تری از اختیار معامله بدست آورید. در بازارهای مالی روش های متفاوتی برای دادستد کالا یا سهام وجود دارد که در زیر به مرور مهم ترین آنها می پردازیم.

انواع معاملات از نگاه کلی

معاملات نقدی : تحویل پول و کالا در لحظه معامله

معاملات سلف : تحویل پول در لحظه معامله و تحویل کالا در آینده

معاملات نسیه : تحویل کالا در لحظه معامله و تحویل پول در آینده

قراداد آتی (فیوچرز) : نوعی از ابزار مشتقه و قراردادی برای انجام یک معامله در آینده است. در این نوع قرارداد فروشنده و خریدار تعهد می‌دهند که مقدار مشخصی از یک دارایی را در زمان سررسید قرارداد با یک قیمت مشخص شده معامله کنند. لذا، خریدار و فروشنده خودشان را در برابر نوسان‌های قیمتی پوشش ریسک می کنند. مثلا یک نوع قرارداد آتی می‌تواند بین یک شرکت سد سازی و کارخانه تولید سیمان باشد که هر دو متعهد می‌شوند مقدار مشخصی از سیمان را با قیمت مشخصی در زمان مشخصی معامله کنند.

قرارداد های فوروارد : مانند قرارداد آتی هست ولی بصورت غیر رسمی و خارج از بورس انجام می شود. این بازارها به صورت شبکه‌ای مبتنی بر ارتباطات تلفنی و رایانه‌ای هستند که معامله‌گرانی را به همدیگر مرتبط می‌سازند. و وجود ریسک نکول (نقض و عدم پایبدی به قرار داد) باعث ایجاد تفاوت بین قرارداد فوروارد و فیوچرز می‌شود .

اختیار معامله چیست؟

همانند قرار داد فیوچرز و فوروارد است یعنی از جمله قرارداد هایی به شمار می رود که یک طرف قرارداد در یک بازه زمانی مشخص و در قیمتی معین متعهد به فروش دارایی پایه به طرف دیگر می باشد. ولی تفاوت هایی وجود دارد که اصلی ترین تفاوت مسئله تعهد است. در قرارداد آتی طرفین قرارداد تعهد دارند که قرارداد را اجرا نمایند اما در قرارداد اختیار معامله، (همانطور که از اسمش پیداست) تنها یک طرف قرارداد متعهد به انجام آن است و طرف دیگر دارای اختیار جهت اجرا یا عدم اجرای قرارداد می باشد.

پس در قرارداد اختیار معامله خریدار هیچگونه تعهد و الزامی در برابر اجرای قرارداد ندارد و در صورتی که او از اجرای قرارداد منصرف شود، تنها مبلغی را که در ازای این حق، پرداخت کرده را از دست می‌دهد اما فروشنده در صورت تمایل خریدار، به اجبار باید قرارداد را اجرا کند.

در اختیار معامله (که در خارج از خاک ایران با نام آپشن (option) شناخته می شود) یا قرارداد های این مدلی در حقیقت داریم از معاملات در آینده حرف میزنیم یعنی یک کالا با قیمت مشخص و با کیفیت مشخص و در زمان مشخص در آینده معامله میشود.

این نوع بازارها دو طرفه هستند یعنی شما علاوه بر اینکه می توانید سهامی را بخرید و از رشد قیمت آن سود کنید می توانید سهامی را بفروشند و از کاهش قیمت آن نیز متنفع شوید. همچنین دارای اهرم هستند یعنی چند برابر سرمایه خود می توانید معامله کنید و قرار نیست کل سرمایه خود را درگیر معامله کنید

تصویری از محیط معامله گری اختیار معامله سهام در بورس تهران

بازار اختیار معامله بازار جدید و بسیار پرسود است که بدلیل داشتنن محاسبات فراوان و عمق کم بازار از طرف کارشناسان بورس مورد توجه قرار نگرفته است. بازار اختیار معامله توسط شرکت های بزرگ سرمایه گذاری برای پوشش ریسک خرید سهام مورد استفاده قرار میگیرد.
درحال حاضر بازار اختیار معامله بازار نوپایی است که در صورتی که جزو اولین نفراتی باشید که این بازار را می آموزید، قطعا جزو موفق ترین افراد در این بازار خواهید بود.

جذابیت اصلی در قراردادهای اختیار معامله وجود اهرم است که خریدار با مبلغ کمی می تواند صاحب قرارداد شود. (که معمولا 10 درصد ارزش کالاست) این مبلغ به عنوان وجه الضمان یا صرف (پرمیوم) به فروشنده قرارداد پرداخته میشود و فروشنده نیز ملزم به انجام تعهد بر اساس قرار داد می باشد. خریدار می تواند به تعهد خرید خود پاینبد نباشد و پیش از موعد قرارداد خود را بفروشند (نوسانگیری یا سفته بازی کند) یا قرارداد خود را تا موعود تحویل نگه دارد و کالا یا سهام را به قیمت قرارداد دریافت کند.

مزایای اختیار معامله را چیست؟

◾ صرفه جویی در هزینه به علت وجود اهرم معاملاتی
◾ دو طرفه بودن معاملات
◾ کاهش ریسک بورس (در صورت استفاده درست)
◾ افزایش بازدهی در سرمایه گذاری
◾ وجود استراتژی های متنوع
◾ خبری از صف خرید و فروش نیست
◾ بیمه سهام