افزایش قیمت دلار چه تاثیری روی بورس گذاشت؟
چندهفته‌ای میشود که بازار سرمایه تنها چراغ قرمز به سرمایه‌گذاران خود نشان می‌دهد و این چراغ قرمز ناشی از دخالت‌های بیجا و مکرر مسوولان است که با این کار خود بی‌اعتمادی را در بازار ظاهر و در نتیجه بورس را قرمز پوش کردند.
چندهفته‌ای میشود که بازار سرمایه تنها چراغ قرمز به سرمایه‌گذاران خود نشان می‌دهد و این چراغ قرمز ناشی از دخالت‌های بیجا و مکرر مسوولان است که با این کار خود بی‌اعتمادی را در بازار ظاهر و در نتیجه بورس را قرمز پوش کردند. بی‌اعتمادی سهامداران باعث شد که مبلغ انبوهی از نقدینگی از بازار سهام خارج و به بازار ارزی مانند دلار تزریق شود. در این میان رابطه مستقیمی میان دلار و بورس وجود دارد چراکه؛ شرکتهای فراوانی در بورس کامودیتی محور هستند. حال اگر به بازدهی بورس در مدت اخیر نگاه کنیم متوجه می‌شویم همگرایی شدیدی در بورس و دلار وجود دارد در ابتدای سال بازدهی 300 درصدی را در کوتاه‌مدت تجربه کردیم و در این مدت قیمت دلار از 15 هزار تومان به 25 هزار تومان نیز رسید و همین عامل باعث شد اغلب سهم‌های دلار محور بورس رشد خوبی را تجربه کنند. اگر ضریب همبستگی شاخص کل بورس و نرخ دلار در بازار آزاد را از ابتدای سال تا قبل از سقوط تاریخی بورس محاسبه کنیم با عددی معادل با 0.8 مواجه می‌شویم. این ضریب بین یک و منفی یک در حال حرکت است و اگر به عدد یک نزدیک‌تر باشد نشان دهنده رابطه مستقیم بین این دو است. حال اگر یکی از این دو یعنی شاخص بورس و نرخ دلار در بازار آزاد افزایش یابد دیگری نیز افزایش یافته و یا این روند بالعکس و به صورت کاهش تجربه میشود. پس می‌توان گفت دلار و بورس بسیار نزدیک است و سال جاری به ازای هر درصد رشد قیمت دلار، شاخص بورس نیز 0.8 درصد افزایش یافته است.
کدام صنعت وابسته به دلار است؟
با یک حساب سر انگشتی می‌توان گفت صنایعی که مواد اولیه خود را از خارج وارد کرده و یا صادرات‌محور هستند تاثیر بیشتری را می‌پذیرند همچنین برخی از شرکتها برخی از تولیدات در داخل کشور را بر مبنای دلار قیمت گذاری می‌کنند و در نتیجه اغلب شرکتها با این روش با افزایش نرخ دلار رشد خوبی را تجربه می‌کنند. افزایش قیمت ارز در مرحله اول باعث افزایش در آمد ریالی شرکتهای صادرات محور میشود و با این افزایش نرخ ارز صادراتی ارز حاصل از فروش خود را با قیمت بالاتری در بازار داخل کشور به فروش برسانند در نتیجه با افزایش درآمد ریالی را تجربه کنند. شرکت‌هایی نیز که به واردات مواد اولیه ملزوم هستند در سوی دیگر با افزایش هزینه‌های ریالی در نهایت با کاهش سود مواجه می‌شوند اما؛ این نوع از شرکتهای با کمی صبر یا به صورت مستقل نرخ محصولات خود را افزایش می‌دهند و یا اینکه از طریق نامه‌نگاری مجوز لازم از مراجع ذی ربط را برای افزیش قیمت می‌گیرند. البته این نکته نیز حائز اهمیت است که افزایش نرخ ارز باعث میشود که کالاهای داخلی نسبت به کالاهای وارداتی مزیت قیمتی یابند و در نتیجه افزایش نرخ دلار در زمان‌ها و باتوجه به موقعیت به نفع دو گروه صادرات محور و وارد کننده میشود.
با روند صعودی قیمت دلار
در بازار سرمایه 38 صنعت وجود دارد که این صنایع یک نوع همبستگی خاص با یکدیگر دارند اما میزان ضرایب این شرکتها با یکدیگر متفاوت است و تمامی این صنایع ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با دلار دارند و هیچ یک از این ارتباطات منفی نیست و اغلب همه مثبت و روبه بالا هستند. برخی از صنایع بازار که حتی سهامداران استقبال خاصی از آنان ندارند و در نتیجه به دلارمربوط نمی‌شوند همبستگی با دلار دارند و گاها این همسبتگی را تنها می‌توان با تحلیل و بررسی به دست آورد. دلیل این همبستگی را می‌توان افزایش انتظارات تورمی با رشد نرخ دلار دانست. شاید مهم‌ترین اثر قیمت ارز بر تمام صنایع ضریب همبستگی در بورس بازار همین تشدید انتظارات تورمی باشد که باعث میشود قیمت تمامی محصولات و صنایعی که رابطه‌ای با بورس ندارند افزایشی شود.
عوامل تاثیرگذار در قیمت سهام
بازار سرمایه در حال حاضر به سمت و سوی P/E محور بودن می‌رفت به این بدان معناست اگر شرکتی سود خوبی داشت و P/E آن کمتر از 7 بود شرکت خوبی برای سرمایه‌گذاری بوده اما در حال حاضر و شرایط ضریب همبستگی در بورس تورمی عوامل تاثیرگذار روی قیمت سهام تغییر کرده و تورم بسیار تاثیرگذار است. چه از نظر دارایی و چه از نظر فروش. البته باید واقعیت ارزش بازار یک شرکت دانست. بازار طی دوسال گذشته یک سری شرکتها بالاتر از ارزش ذاتی خود رسیده بودند و در همین اصلاح بازار نیز بسیاری شرکت وجود دارد که بیشتر و یا کمتر از ارزش ذاتی خود بوده‌اند.
دلار بورسی چیست؟
شاخص بورس در مقایسه با مدت مشابه سال 1397 بیش از 19 برابر رشد کرده است. زمانی که شاخص افزایشی میشود در مقابل ارزش دلار نیز رشد می‌کند یک یعنی ممکن جنسی در بورس 100 دلار ارزش گذاری شود اما در دنیای واقعی تنها دو الی سه دلار ارزش داشته باشد باید یک اتفاق رخ دهد تا این دو برابرشوند و به نحوی هم ارزش شوند. درحال حاضر اغلب کارشناسان و سهامداران حرفه‌ای بازار سرمایه از دلاری با عنوان دلار بورسی صحبت می‌کنند دلاری که ارزش آن بیش 26 هزارتومان است. این دلار بورسی باعث شده بسیاری از صنایع بیش از اندازه جذاب به نظر برسند. در نتیجه ما یک دلار بورسی و یک دلار آزاد داریم، پیش از این نرخ این دو به یکدیگر نزدیک بود اما درحال حاضر نرخ دلار بورسی رشد داشته و فروش سهام به ازای خرید دلار آزاد بسیار به صرفه است و این اتفاق بیش از دوماه است که در بازار رخ می‌دهد. یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث شد این وضع رخ داد حمایت دولت از بورس و جبران نقدینگی خود از این طریق است. نقدینگی تورم زاست و عامل تورم است. برای مثال کشور ژاپن چندین سال قبل این عملکرد را انجام داد و تقریبا 20 سال طول کشید تا بازار به روند طبیعی خود بازگردد.
چه خبر از بازار؟
هفته گذشته بازار روزهای پرنوسانی را تجربه کرد و در آخرین روز بازار یعنی چهارشنبه بازار روند مثبت به خود گرفت و کمی سبز شد. می‌توان گفت تنها عامل قرمزی بازار بی‌اعتمادی سهامداران و همچنین اخبارهایی از احوال امریکا باعث شد بازار مثبت نشود. بی‌اعتمادی سهامداران صرفا با دخالت‌های دولت و مصوبه‌های ثانیه‌ای سازمان ایجاد شد و تنها اگر دخالت‌های دولت به صفر برسد و سازمان مصوبه‌های دقیق‌تری دهد می‌توان بازار را مثبت کرد. انتخابات امریکا نیز تاثیر چندانی در بازار داشتند و زمانی که ترامپ خبر فعال شدن مکانسیم ماشه را داد بازار روند نزولی به خود گرفت. با این اتفاقات سهامداران و بازار محتاط شده‌اند و در نتیجه اغلب ترجیح می‌دهند صف‌های فروش تشکیل دهند. پیش بینی میشود بازار تا یک ماه آینده همین روند را طی کند یعنی برخی از روزها مثبت و برخی از روزها منفی شود.
در روز چهارشنبه بازار سرمایه مثبت شد و شاخص بازار سرمایه از پس 30 هزار و 194 واحد افزایش، رقم یک میلیون و 611 هزار واحد را ثبت کرد. همچنین پس از روزها میزان معاملات خرید در بازار افزایش یافت و درنهایت معامله گران بیش از یک میلیون معامله به ارزش 144 هزار و 60 میلیارد ریال انجام دادند. فرابورس نیز عملی عکس را تجربه و با 322 واحد کاهش در رقم 18 هزار و 35 واحد ایستاد و معامله گران فرابورس بیش از 1.4 میلیارد حق تقدم و اوراق مالی در 666 هزار و 809 نوبت معامله و به ارزش 3 میلیارد و 123 میلیارد تومان رسید. همچنین این هفته در بورس کالا به تصمیم ستاد هماهنگی اقتصادی دولت برای عرضه کل فولاد در بورس کالا، آغاز معاملات گواهی سپرده کشمش از پنجمین روز مهرماه و جدیت مجلس برای عرضه خودرو در بورس کالا اعلام شد.
صنایع پررونق تابستان
بیشترین داد و ستد سهام در سه ماهه تابستان با معاله حدود 116 هزارمیلیارد تومانی ازآن گروه فلزات اساسی شد. بانکی‌ها و خودرویی‌ها نیز در این مدت پرمعامله شدند و رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند. در مقابل 35 گروه نیز سرخپوش بودند. تنها سه صنعت کامودیتی محور با رشد قیمت سهام زیرمجموعه‌های خود همراه شدند. از این رو بیشترین رشد شاخص صنعت از آن گروه فلزات اساسی با افزایش 13.2 درصدی میانگین قمیت‌ها شد. پس از آن گروه کانه‌های فلزی رشد 10 درصدی را تجربه کرد و پتروشیمی‌ها نیز شاهد 25 درصدی قیمت بودند.همچنین گروه استخراج نفت و گاز با تک نماد «حفاری» شاهد ریزش 36.8 درصدی قیمت بود. گفتنی است که بازار سهام شاهد رشد 51 درصد شاخص سهام در تیرماه و افت 8.3 درصد مرداد و افت 9.2 درصدی در شهریورماه بودیم.
سهام عدالت و بورس
در ابتدای که سهام عدالت آزاد شد معادل 16 میلیون تومان بود که با احتساب دلار 17 هزار تومانی 941 دلار ارزش داشت. در اوایل شهریورماه در حالی که ارزش سهام عدالت یک میلیون تومانی به 31 میلیون تومان افزایش یافته و نرخ دلار هم به حوالی 28 هزار تومان نزدیک شده که می‌توان تخمین زد ارزش دلاری سهام عدالت اکنون 1107 دلار رسیده است به این ترتیب طی چهارماه اخیر ارزش دلاری سهام عدالت 166 دلار (4.6 میلیون تومان با احتساب دلار 28 هزارتومانی) افزایش یافته است.
ضریب همبستگی در بورس
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از دنیای اقتصاد، با محاسبه ضریب بتای صنایع فعال در بورس تلاش کرده است شاخصی را ارائه کند که به سهامداران در شناسایی ریسک‌ها در کوتاه‌مدت کمک می‌کند. این محاسبات شدت همسویی تغییرات بازده صنایع با بازدهی شاخص کل را مورد توجه قرار می‌دهد.
کمی بیش از 100 روز از سال 99 می‌گذرد و در همین مدت نماگر اصلی بورس تهران با رشد 215 درصدی همراه شده است. بازده قابل توجهی که در نیم قرن تاریخ فعالیت بازار سهام نظیری برای آن نمی‌توان یافت. نکته قابل توجه در نوسان شاخص سهام به‌ویژه در مسیر صعودی، تفاوت ریسک سرمایه‌گذاری در صنایع بورس است. این ریسک با بهره‌گیری از ضریب همبستگی محاسبه میشود. هر چند این ضریب عموما در بازه زمانی بلندمدت و به‌صورت تاریخی مورد بررسی قرار می‌گیرد، اما در دوره‌های مختلف با توجه به عوامل بنیادی اثرگذار تغییر می‌کند. در این میان «دنیای اقتصاد» با محاسبه ضریب بتای صنایع 38گانه بورس در بازه‌های زمانی تاریخی، سال 98 و از ابتدای سال تا پایان معاملات روز چهارشنبه (11تیر)، نقش عوامل پیشران بورس را بررسی کرد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از ضریب بتای صنایع بورس در سال جاری از افزایش شتاب قیمت‌ها در صنایع بزرگ بازار حکایت دارد. صنایعی که عمدتا در زمره گروه‌های کالامحور قرار می‌گیرند و در سال جاری گوی سبقت ضریب همبستگی در بورس را از دیگر سهام بازار ربوده‌اند. شاهد این مدعا رشد 287 درصدی شاخص 30 شرکت بزرگ از ابتدای سال 99 تاکنون است (هر چند رشد قیمت سهام سبب شده تا جایگاه بنگاه‌های بورس به لحاظ ارزش بازار با تغییراتی مواجه شود اما این شاخص همچنان می‌تواند نماینده بزرگ‌ترین شرکتهای بازار باشد).
ضریب بتا چه می‌‌گوید؟
شاید پیش از شروع بررسی صنایع بورسی توضیحی مختصر درخصوص ضریب بتا و کاربرد آن در تحلیل خالی از لطف نباشد و به درک بهتر موضوع کمک کند. ضریب بتا یکی از پرکاربردترین و پذیرفته‌ترین ابزارهای اقتصاددانان مالی و متخصصان بازار، برای سنجش و مدیریت ریسک است. این ضریب عددی برای مقایسه شدت همسویی تغییرات بازده شرکت مورد نظر با بازده شاخص کل است. به این معنا که آیا تغییرات بازار روی سهام زیرمجموعه صنعت مورد نظر تاثیر می‌گذارد؟ میزان و شدت این تاثیر چگونه است؟ ضریب بتا از تقسیم کوواریانس بین بازده دارایی و بازده بازار بر واریانس بازار به دست می‌آید و به تنهایی مشخص‌کننده ارزندگی یا ارزنده نبودن یک سهم نیست بلکه ابزاری آماری است که به ما در انتخاب سهم با افق سرمایه‌گذاری شخصی و میزان ریسک‌پذیری و سلیقه فردی کمک می‌کند. به‌طور کلی میزان همسویی بازده یک سهم نسبت به بازار کل (شاخص کل) را با ضریب بتا می‌سنجند. بتای مثبت نشانه همسویی با بازار، بتای منفی نشانه واگرایی با بازار و بتای صفر نشانه عملکرد خنثای (تاثیرنپذیرفتن) سهم نسبت به بازار (شاخص) است. این ضریب که عموما در مورد سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت به کار گرفته میشود، می‌تواند ریسک هر سهم را در مقایسه با ریسک کل بازار نشان دهد. در ضریب بتا عدد یک را به‌عنوان مبنا قرار می‌دهیم. بتای یک برای سهام یا صنعتی خاص نشان‌دهنده بازده برابر آن سهم یا صنعت با بازده شاخص کل است. اگر فردی سبد سرمایه‌گذاری به اندازه کل سهام موجود در بورس را در اختیار داشته باشد، ضریب بتای این سبد (پرتفوی) برابر با یک خواهد شد و سودی برابر با نرخ رشد شاخص دریافت می‌کند. حال اگر این فرد، پرتفوی خود را به یک سهم مشخص با ضریب بتای 2/ 1 محدود کند، به‌صورت تئوریک، 20 درصد بیش از سود کل بازار دریافت می‌کند. البته باید در نظر داشت که این ریسک در زیان نیز همراه او خواهد بود؛ یعنی اگر بازار سهام مسیر نزولی در پیش گیرد، فرد مزبور، 20 درصد بیشتر از کل بازار در خطر زیان است. از این رو ضریب مزبور در وهله اول نشان‌دهنده میزان ریسک سهم یا صنعتی خاص نسبت به نوسان شاخص کل بازار سهام است. در این میان، عامل اصلی نوسان شاخص بر دوش گروه‌هایی است که ضریب بتای بالاتر از یک در اختیار دارند.
شتاب بزرگان؛ عقبگرد کوچک‌ترها
«دنیای اقتصاد» با نگاهی به ضریب بتای بلندمدت صنایع بورس از سال 88 (یا تاریخ شروع فعالیت هر یک از گروه‌های بورسی) تاکنون، ضریب بتا برای صنایع مختلف را در دو دوره متفاوت بررسی کرده است؛ نخست ضریب بتا در سال 98 و دوم متغیر مذکور از ابتدای سال جاری تا پایان معاملات روز چهارشنبه (11 تیر 99) که در همه این محاسبات، شاخص کل بورس به‌عنوان معیار سنجش ریسک در نظر گرفته شده است. محاسبه ضریب بتا برای صنایع 38گانه بورس تهران و مقایسه این ضریب در بازه زمانی سال 98 و روزهای سپری شده از سال 99 نشان می‌دهد سرعت رشد قیمت سهام در صنایع بزرگ بازار نسبت به سال 98 به شکل محسوسی افزایش یافته است و صنایع کوچک با کاهش اقبال از سوی سرمایه‌گذاران مواجه شده‌اند.
نگاهی به اختلاف بازده دو نماگر اصلی بورس تهران از ابتدای سال تاکنون نیز شاهدی بر این مدعاست. به‌طوری که در برابر رشد 215 درصدی شاخص کل، شاخص هم‌وزن رشدی 163 درصدی را تجربه کرده است. بر‌اساس نتایج این بررسی می‌توان صنایع بورس را در چهار دسته جای داد. افزایش قابل توجه بتا، کاهش نسبی بتا، تغییر نکردن بتا و نبود ارتباط نزدیک صنعت با شاخص کل. دسته نخست، آنهایی هستند که افزایش قابل توجهی در ضریب بتا در دو بازه مورد بررسی را شاهد بوده‌اند. در کنار برخی گروه‌های کوچک تک‌سهم، بزرگان کالامحور بازار نیز شامل این دسته می‌شوند. به‌طوری که دو گروه اطلاعات و ارتباطات و محصولات چرمی که هر دو از یک نماد معاملاتی تشکیل شده‌اند، با بیشترین تغییرات ضریب بتا بین سال 98 و سال جاری مواجه شده‌اند. چهار گروه کالامحور فلزی، معدنی، پتروشیمی و پالایشی‌ها نیز در بازه زمانی مورد بررسی با افزایش ضریب بتا همراه شده‌اند.
گروه دوم، آن دسته از صنایعی هستند که ضریب بتای آنها در سال جاری نسبت به رقم محاسبه شده در سال 98 کاهش یافته است. بررسی‌ها از ضریب بتای صنایع بورس در روزهای سپری شده از سال 99 حکایت از قرار گرفتن گروه‌های کوچک همچون محصولات کاغذی و محصولات چوبی در این گروه دارد. اما گروه سوم که در میان آنها می‌توان به گروه فنی و مهندسی، استخراج نفت و گاز، بانک‌ها و تک‌سهم گروه خرده‌فروشی اشاره کرد، تغییرات محسوسی در ضریب بتای محاسبه شده در سال جاری و سال گذشته نداشتند. این گروه‌ها عموما تحت تاثیر سیاست‌های روز هستند و در نتیجه میزان ریسک آنها تغییر قابل توجهی نداشته است. در نهایت گروه چهارم مثل محصولات کاغذی، سرمایه‌گذاری‌ها و منسوجات هستند که ارتباط معناداری با شاخص کل نداشته‌اند.
تغییر چهره پیشرانان بورس
سال 98 سالی مثبت برای بورس تهران بود که با جهش 187 درصدی شاخص کل همراه شد. به این ترتیب در این سال ضریب بتا بیش از آنکه ریسک یک صنعت را نسبت به نوسان شاخص نشان دهد، نشان‌دهنده سرعت رشد گروه‌های سهامی بود. حال بررسی ضریب بتا در این سال حکایت از پیشرانی گروه‌های کوچک بازار در جهت شاخص کل دارد. در این سال گروه‌های کامودیتی‌محور بورس تهران شامل فرآورده‌های نفتی، کانه‌های فلزی، فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و چند‌رشته‌ای صنعتی تقریبا نوسانی برابر با شاخص کل داشتند اما در مقابل کوچک‌ترهای بازار با رشدی چند برابر شاخص کل همراه شدند.
حال نگاهی به ضریب بتای صنایع 38گانه بورس تهران از ابتدای سال 99 تا پایان معاملات روز گذشته روندی متفاوت را نشان می‌دهد. به‌طوری که شتاب رشد صنایع بزرگ کالایی بازار در این بازه زمانی افزایش یافته و در مقابل از شتاب رشد کوچک‌ترها کاسته شده است. از این رو ضریب بتای صنایع کالایی با تغییر محسوس نسبت به سال 98، از عدد یک فاصله گرفته است. بر این اساس ضریب بتای گروه فلزات اساسی از 02/ 1 واحد در سال 98 به 24/ 1 واحد از ابتدای سال 99 افزایش یافت. در میان معدنی‌ها نیز شاهد افزایش ضریب بتا از 99/ 0 واحد به 22/ 1واحد هستیم. این متغیر در دو گروه پتروشیمی و پالایشی نیز هر چند کمتر اما افزایشی بوده است. ضریب بتای گروه محصولات شیمیایی در سال گذشته 98/ 0 واحد بوده که به 11/ 1 واحد در سال جاری افزایش یافته است. این رقم برای پالایشی‌ها نیز از 01/ 1 واحد به 08/ 1 واحد رسیده است. در مقابل اما ضریب بتای گروه زغال‌سنگ از 04/ 1 واحد به 8/ 0 واحد در بازه مورد بررسی کاهش یافته است. این متغیر برای گروه لاستیک و پلاستیک نیز از 14/ 1 واحد به 67/ 0 واحد رسیده است. در دیگر صنایع کوچک بازار نیز روندی مشابه دیده میشود که ضریب همبستگی در بورس در جدول به‌طور کامل آورده شده است. در مجموع اما ضریب بتای کالایی‌ها نشان می‌دهد همچنان این گروه‌های بزرگ بورس تهران هستند که مسیر شاخص کل این بازار را تعیین می‌کنند.
EPSnews
اخبار/ گزارش و تحلیل بازار سهام (بورس) درسود نیوز/ قیمت برداشت ذهنی معامله گران از ارزش یک سهم است
چرا این روزها سهام میخریم؟
دنیای اقتصاد نوشت: با گذشت تنها دو ماه بیش از ۱۰۰میلیارد دلار به ارزش بازار سهام افزوده شد. این مهم در حالی رقم خورد که دلار نیز با افزایش نرخ همراه شده است. در این میان بررسی‌ها حکایت از رابطه مستقیم میان تغییرات نرخ دلار با روند شاخص کل بورس تهران دارد. ضمن آنکه ضریب همبستگی گروه‌های بورسی نیز نشان می‌دهد تمام صنایع از صادراتی‌ها گرفته تا گروه‌های مصرفی همگرایی مستقیمی با دلار دارند. این رابطه یکسویه اما علاوه‌بر تاثیرپذیری مستقیم صنایع از دلار با افزایش انتظارات تورمی نیز ارتباط دارد.
اوایل اردیبهشت ماه بود که ارزش بازار سهام در مجموع بورس و فرابورس از ۲۰۰میلیارد دلار عبور کرد. فقط دو ماه بعد یعنی ۳تیرماه شاهد رسیدن این متغیر به سطح ۳۰۰میلیارد دلاری بودیم. افزایش ۱۰۰میلیارد دلاری ارزش بازار سهام در این مدت کوتاه در حالی رقم خورد که دلار ضریب همبستگی در بورس نیز در این مدت از ۱۶هزار تومان به کانال ۲۰هزار تومان هم وارد شده است. محاسبات نشان می‌دهد در صورت ثبات نرخ دلار در محدوده نرخ اردیبهشت ماه، اکنون باید ارزش بازارسهام به ۴۰۰میلیارد دلار می‌رسید. آیا همبستگی مثبتی میان دلار و قیمت سهام وجود دارد؟ کدام صنایع بیشترین اثر را از رشد نرخ دلار پذیرا بودند؟
همگرایی بورس و دلار
نگاهی گذرا به روند شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار در بازار آزاد از ابتدای سال تاکنون گویای همگرایی این دو متغیر با یکدیگر است. با این حال برای درک دقیق‌تر این مهم بهتر است از ضریب همبستگی (Correlation coefficient) استفاده کرد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد ضریب همبستگی شاخص کل بورس تهران و نرخ دلار آزاد از ابتدای سال ۹۹ تا پایان معاملات روز چهارشنبه معادل ۸/ ۰ میشود. این ضریب بین یک و منفی یک تغییر می‌کند و هر چه به یک نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده رابطه مستقیم بین دو متغیر است. به عبارتی اگر یکی از متغیرها افزایش (یا کاهش) یابد، دیگری نیز افزایش (یا کاهش) می‌یابد. رابطه‌ای که به‌طور مستقیم میان دلار و قیمت سهام برقرار است. به عبارت بهتر در سال جاری به ازای هر یک درصد رشد نرخ دلار، شاخص بورس ۸/ ۰ درصد افزایش یافته است.
نوسان کدام صنایع وابسته به دلار است؟
در نگاه اول شاید پاسخ به این پرسش ساده باشد. عموما به نظر می‌رسد سهامی بیشترین تاثیر را از نرخ دلار می‌پذیرند که یا مواد اولیه خود را از خارج از کشور وارد می‌کنند یا در زمره صادرکنندگان قرار دارند. در برخی موارد نیز برخی از تولیدات در داخل کشور بر مبنای نرخ دلار قیمت‌گذاری میشود.
در مجموع بخش عمده‌ای از شرکتهای بورسی با افزایش نرخ ارز، برای افزایش درآمدها زمینه پیدا می‌کنند. افزایش نرخ ارز در وهله اول، باعث افزایش درآمد ریالی شرکتهای صادراتی میشود. با افزایش نرخ ارز، شرکتهای صادراتی می‌توانند ارز حاصل از فروش خود را با قیمت بالاتری در بازار داخلی به فروش برسانند، در نتیجه درآمد ریالی آنها افزایش می‌یابد.
شرکت‌هایی که به واردات مواد اولیه وابسته هستند در طرف دیگر، با افزایش هزینه‌های ریالی و بنابراین با کاهش سود مواجه می‌شوند، اما این شرکتها با یک مرحله تاخیر یا مستقلا نرخ فروش را افزایش می‌دهند یا از مراجع ذی‌صلاح مجوز افزایش نرخ می‌گیرند. ضمنا افزایش نرخ ارز باعث میشود که کالاهای داخلی نسبت به کالاهای وارداتی مزیت قیمتی پیدا کنند. به این ترتیب در مجموع رشد نرخ دلار به نفع هر دو گروه صادرات‌محور و واردات‌محور تمام میشود.
گروه‌های بورس
در یک تقسیم‌بندی کلی شرکتهای صادرات‌محور خود به چند گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه‌های فلزی، پتروشیمی یا محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و کانه‌های فلزی که با توجه به بازارهای جهانی فلزات رنگین، شاخه‌بندی جزئی‌تری نیز از نوع فعالیت این شرکتها وجود دارد. سیمانی‌ها نیز در زمره گروه‌های ارزآور قرار می‌گیرند. در دیگر گروه‌ها نیز تا حدودی شاهد صادرات محصولات تولیدی هستیم اما با توجه به کم‌بودن مقادیر حجمی صادرات، وزن چندانی به این صنایع نمی‌دهیم.
در حال حاضر گروه فرآورده‌های نفتی با ضریب همبستگی ۹/ ۰ مرتبه، در صدر صنایع صادرات‌محور قرار می‌گیرد. این ضریب در گروه فلزات اساسی ۸۱/ ۰ واحد است و معدنی‌ها همبستگی ۷۸/ ۰ درصدی با دلار دارند. در پتروشیمی‌ها نیز ضریب همبستگی با دلار به ۷۶/ ۰ می‌رسد. یک دسته دیگر از شرکتها، در فهرست بنگاه‌های ارزبر قرار دارند. شرکت‌هایی که بر اساس واردات مواد اولیه فعالیت دارند و طبیعتا با افزایش نرخ دلار با صعود هزینه‌های اولیه مواجه خواهند شد.
اما همانطور که اشاره شد این شرکتها با یک مرحله تاخیر نرخ تولیدات خود را افزایش می‌دهند که گاه با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، این افزایش نرخ بیشتر از افزایش هزینه‌ها بوده و برآیند مثبتی را بر سود شرکت به جای می‌گذارد. نمونه واضح این شرکتها، شرکتهای خودرویی و دارویی‌ها هستند. به‌طوری که در بازه زمانی مورد بررسی، گروه خودرو و ساخت قطعات با ضریب همبستگی ۹۶/ ۰ واحدی در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفته است. این ضریب در گروه مواد و محصولات دارویی نیز به ۹/ ۰ درصد می‌رسد. گروه‌های دیگری نیز در زیرمجموعه صنایع ارزبر وجود دارند.
پرواز انتظارات تورمی با افزایش نرخ دلار
نگاهی به ضریب همبستگی صنایع ۳۸گانه بورس با نرخ دلار از ابتدای امسال تاکنون برخی تحلیل‌ها را بر هم می‌ریزد. بررسی‌ها از این ضریب در سال جاری از همبستگی تمامی صنایع بورس با دلار حکایت دارد. هر چند این ضریب برای هر گروه متفاوت است اما هیچ‌یک از صنایع بدون ارتباط یا دارای ارتباط منفی با دلار نیستند. حتی برخی از گروه‌هایی که شاید نباید وابستگی خاصی به نرخ دلار داشته باشند، از ضریب همبستگی بالاتری نسبت به شاخص کل برخوردارند.
دلیل این مهم را می‌توان در افزایش انتظارات تورمی با رشد نرخ دلار جست‌وجو کرد. این روزها اگر از فعالان اقتصادی و نیز عامه مردم بابت انتظارات تورمی پیش رو سوال شود شاید همگی به تشدید تورم در کوتاه مدت اشاره کنند.
شاید عمده‌ترین اثر نرخ ارز بر تمام صنایع موجود در بازار نیز تشدید انتظارات تورمی باشد که موجب افزایش قیمت اقلام مصرفی غیرمرتبط با نرخ ارز میشود و افزایش تورم را پدید می‌آورد. در این شرایط صاحبان نقدینگی در صددند به هر طریقی ارزش دارایی خود را حفظ کنند و حتی سودهای چند صد درصدی کسب کنند و به اصطلاح از آب گل‌آلود تورم، ماهی بگیرند. از این رو رشد نرخ ارز، موج جدیدی از سرمایه‌های سرگردان را به بدنه بازار سهام تزریق کرده است.
شلوغی کارگزاری‌ها و صف کشیدن مردم برای گرفتن کد بورس حاکی از تداوم ورود نقدینگی تازه به بورس است. از طرفی آمارهای منتشرشده درباره صدور کدهای جدید نشان‌دهنده هجوم افراد برای سرمایه‌گذاری در بورس است. انعکاس این مهم یعنی افزایش انتظارات تورمی را می‌توان در گروه‌های مصرفی بازار مشاهده کرد. جایی که ضریب همبستگی گروه‌هایی همچون محصولات غذایی، خرده‌فروشی و قندی‌ها در سطوح بالاتر از ۸/ ۰ قرار گرفته است.
ضریب همبستگی شاخص کل و صنایع بورس
بازدید کنندگان و علاقمندان وبلاگ سود نیوز epsnews.blogfa.com از این پس می توانند در زمان های عدم سرویس از طریق بلاگفا از وبلاگ دوم این گروه epsnews.blogsky.comدر این مجموعه بازدید کنند. وبلاگ سوم این گروه نیز epsnews.mihanblog.com می باشد. مطالب قابل ارائه وبلاگ عبارت است از: 1- آموزش کاربردی و اثربخش سرمایه گذاری در بازار سهام 2- ارائه اخبار مهم روزانه بازار سهام 3- ارائه اخبار مرتبط با اقتصاد جهانی و اقتصاد داخلی مرتبط با بازار سهام 4- بررسی وضعیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرا بورس 5- ارائه اخبار مربوط به سود اعلامی شرکتها و تحلیل آنها 6 -مروری بر شایعات و تیپ شناسی آنها 7- سایر موارد بورسی اطلاعیه رفع مسولیت : این وبلاگ فقط جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد و به هیچ عنوان بر اساس مطالب وبلاگ، بخش نظرات و ایمیلهای ارسالی خرید و فروش نفرمایید. در ضمن بخش نظرات ممکن است حاوی مطالب مختلف از افراد با نیات گوناگون باشد، لطفا مراقب معاملات خود در بازار باشید. نخست دانش و دوم تجربه خود را در بازاربالا ببرید و نهایتا در صورت آمادگی کامل با حداقل سرمایه در این بازار مشغول شوید. بدون آموزش و بررسی توسط خودتان وارد هیچ بازاری نشوید. مسولیت سرمایه گذاری با خودتان است، پس خوب بررسی کنید. جمله مهم برای فعالیت در بازار: هـر حـقـیـقــتی در بازار از سـه مـرحـلـه می گـذرد: ابـتـدا، بـه مـسـخره گـرفـتـه مـی شود بـعـد بـه شـدت بـا آن مـخالـفـت مـی شـود و در آخـر، بـه عـنـوان امـری بـدیهـی پـذیـرفـتـه می شـود. محل تشکیل کلاس های آموزشی بورس مدیر وبلاگ: .
رقابت پنج با پنج در بورس کالا
به مدت نزدیک به چهار دهه، آنکتاد(کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) برای تاسیس بورس‌های کالای محلی در کشورهای در حال توسعه تلاش کرده است. بخشی از ماحصل این تلاش در گزارش‌های متعدد این نهاد در گزاره‌های زیر آمده است: در تعداد روزافزونی از کشورهای در حال توسعه، بورس‌های کالایی معمولاً به عنوان سکویی برای معاملات قراردادهای آتی یا قراردادهای سلف عمل می‌کنند.
علی حق / مدیر بازاریابی تامین سرمایه امین
به مدت نزدیک به چهار دهه، آنکتاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) برای تاسیس بورس‌های کالای محلی در کشورهای در حال توسعه تلاش کرده است. بخشی از ماحصل این تلاش در گزارش‌های متعدد این نهاد در گزاره‌های زیر آمده است: در تعداد روزافزونی از کشورهای در حال توسعه، بورس‌های کالایی معمولاً به عنوان سکویی برای معاملات قراردادهای آتی یا قراردادهای سلف عمل می‌کنند.
از سال میلادی 2003، بورس‌های کالا در کشورهای در حال توسعه نرخ رشد حجمی را تجربه کرده‌اند که دو برابر همتایان سابقه‌دار آنها در بازارهای کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه بوده است. این مساله سبب شده سهم کشورهای در حال توسعه از کل معاملات آتی و اختیار معامله کالا به بیش از یک‌سوم افزایش یابد و این افزایش هنوز هم به سرعت ادامه دارد. از نظر حجم قرارداد، از میان 22 بورس عمده کالا در جهان، 9 بورس اکنون در کشورهای در حال توسعه قرار دارند. ازجمله می‌توان به سه بورس در هر یک از کشورهای چین و هند و بورس‌های دیگری در برزیل، مالزی و آفریقای جنوبی اشاره کرد. اکثر این بورس‌ها در دهه‌های 1980 و 1990 در واکنش به آزادسازی بازارهای کالا توسط دولت تاسیس شدند. با وجود این سه بورس هند در سال‌های 2002 تا 2003 تاسیس شدند و از این میان، دو بورس کالای هند و بورس ملی و مشتقات هند توانسته‌اند طی یک دهه گذشته در زمره 10 بورس برتر جهان قرار گیرند و گوی سبقت را از موسسات ریشه‌داری همچون بورس کالای نیویورک بربایند. همچنین بورس کالای دالیان و آتی شانگهای چین از سال‌های 2013 و 2014 شانه‌به‌شانه بورس کالای شیکاگو برای کسب رتبه اول در حال رقابت بوده است. در همین حال آنکتاد در جریان برگزاری بیست و هفتمین کنفرانس بین‌المللی اتحادیه بورس‌های آتی و اختیار سوئیس که اواخر سال 2006 میلادی برگزار شد، پیش‌بینی کرده بود که در میان بورس‌های کالایی آسیا، بورس‌های دوبی، پاکستان، اندونزی و تایلند در کوتاه‌مدت یا میان‌مدت شاهد توسعه معنادار باشند. اما چرا در لابه‌لای گزارش‌های متعدد آنکتاد در مورد توسعه بورس‌های کالایی کشورهای در حال توسعه منتشر شده (که بخش‌هایی از آن ارائه شد) سخنی از موفقیت‌های بورس کالای ایران در میان نیست؟
1- شاگرد اول بازار سرمایه: ارزش معاملات بورس کالای ایران چهار سال پس از ادغام بورس کالای کشاورزی و فلزات یعنی در سال 1390 از بورس اوراق بهادار 45ساله فراتر رفت. در سال 1391 نیز برای اولین‌بار 5 /62 درصد مجموع ارزش معاملات بازار سرمایه ایران به بورس کالا اختصاص یافت و سهم این بورس در بازار سرمایه کشور از 50 درصد فراتر رفت. از سال 1386 تاکنون بورس کالای ایران طی چهار سال، شاگرد اول بازار سرمایه ایران شده که با توجه به عمر 9 سال آن، درخور توجه است.
2- تامین درآمد مالیاتی دولت: معاملات شرکتها در بورس کالا و ثبت معاملات روزانه آنها، رصد درآمدهای آنها و اخذ مالیات دقیق از سوی دولت را ساده‌تر کرده است.
3- بازار پیشین برای پیش‌بینی بورس اوراق بهادار: بررسی ضریب همبستگی ارزش معاملات دو بورس کالا و اوراق بهادار طی سال‌های 1387 تا 1395، نشان‌دهنده روند تقویت این ضریب تا 7 /0 است. لذا این فرضیه که می‌توان از روند معاملات شرکتهای در بورس کالا، با لحاظ یک تاخیر زمانی، روند مالی و نیز قیمت سهام شرکتهای عضو بورس اوراق بهادار تهران را پیش‌بینی کرد، در حال تقویت است.
4- کاهش دامنه نوسان قیمت سهام شرکتهای عضو: یک بررسی دیگر که در بازه زمانی سال‌های 1389 تا 1393 انجام شده، نشان می‌دهد همبستگی قابل توجهی میان روند حرکت قیمت سهم صنایعی که عضو هر دو بورس هستند و ارزش معاملات آنها در بورس کالا وجود دارد. به عنوان مثال، صنعت سیمان و کانی‌های غیرفلزی که معاملات محصولات آنها در بورس کالا انجام نمی‌شود، بهای سهم شرکتهای این صنایع، دچار شوک قیمتی بزرگ‌تری در بازار اوراق بهادار شده‌اند ولی قیمت سهم صنایعی که محصولات آنها در بورس کالا معامله میشود، بر اساس روال همسویی تغییر کرده است به طوری که ضریب همبستگی نرخ رشد قیمت سهام شیمیایی‌ها در بورس اوراق بهادار و نرخ رشد معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا حدود 69 /0 است. همچنین ضریب همبستگی نرخ رشد قیمت سهام فلزات اساسی در بورس اوراق بهادار و نرخ رشد معاملات صنعتی و معدنی در بورس کالا 75 /0 است.
5- کاهش ریسک معاملات کالایی: یک بررسی در مورد تاثیر بورس کالا بر کاهش نوسان قیمتی بازار سنتی ضریب همبستگی در بورس از سال 1387 به این سو نشان می‌دهد که به عنوان نمونه در مورد محصول میلگرد که دارای روند معاملاتی مستمر با سطح ارزش به نسبت بالاست، تعداد عرضه‌کنندگان قابل توجهی دارد و معاملات آن به واسطه مازاد تقاضا همواره رقابتی بوده و ارزش معاملات آن نیز همواره روند صعودی داشته است. قیمت کشف‌شده در بورس کالا، توانسته ریسک صعود قیمت‌های بازار سنتی را تحت تاثیر صعود نرخ ارز (به ویژه در مقطع بحرانی سال 1391) و سایر عوامل موثر بر بازار داخلی کاهش دهد. از سوی دیگر تعداد نادر از نکول در معاملات بورس کالای ایران حاکی از ریسک پایین معامله فیزیکی کالا در این بورس است.
1- ساختار نهادی معلول: تاسیس بورس کالا در ایران نه با انگیزه توسعه ابزارهای آتی پوشش ریسک بلکه بر اساس احساس نیاز به یک بازار متشکل تحت نظارت و در تقابل با بازار سنتی، از سوی دولت تاسیس شد. لذا تمهیدات نهادی آن همچون آزادسازی قیمت‌ها، خروج دولت از بنگاه‌داری، حفظ استقلال بورس و متعهد بودن به اصل افشای اطلاعات و توسعه رقابت، رعایت نشد. بررسی‌های آنکتاد نیز نشان می‌دهد ثبات اقتصاد کلان و مقررات دولتی تقریباً پیش‌شرط موفقیت بورس‌های کالایی در کشورهای در حال توسعه به شمار می‌رود. همچنین بر پایه یافته‌های این پژوهش دخالت‌های بیش از حد دولت از جمله در حوزه قیمت‌گذاری کالا مانع توسعه بورس‌های کالایی شده است.
2- شکست پوشش ریسک با افول بازار آتی: قراردادهای آتی راه‌اندازی شده بر سایر دارایی‌های پایه به جز سکه طلا از جمله شمش طلای یک‌اونسی، مفتول مس و شمش طلای 10اونسی به ترتیب پس از یک، سه و دو سال تعطیل شده‌اند و قراردادهای آتی زیره‌سبز و کنجاله سویا هم به نسبت حجم و ارزش معاملات قراردادهای آتی که عمدتاً متکی به سکه طلاست، در حد صفر باقی ماندند به ویژه تعطیلی قرارداد آتی مفتول مس و فروغ کم قرارداد آتی زیره‌سبز و کنجاله سویا که از اقلام اولیه و مورد نیاز صنعت و فعالان حوزه کشاورزی و صنعت دام و طیور است، می‌تواند نشان‌دهنده ناتوانی این قراردادها در پوشش ریسک و جذب فعالان این حوزه‌ها باشد. همچنین معاملات قراردادهای آتی در اوج خود یعنی در سال 1391 و همزمان با شوک ارزی در اقتصاد ایران، به 50 درصد مجموع ارزش معاملات فیزیکی و آتی بورس کالا نرسید تا معاملات فیزیکی کالا همچنان بر بورس حاکم باشد.
3- سهم اندک در توسعه صادرات: در طول 9 سال فعالیت بورس کالای ایران، بر مبنای دلار 3800تومانی فعلی، کمتر از پنج میلیارد دلار کالا از طریق رینگ صادراتی آن داد و ستد شده و این رقم به طور متوسط معادل حدود 10 درصد مجموع ارزش معاملات بورس کالا بوده است.
4- ضعف در تامین مالی شرکتها: تامین مالی از طریق بورس کالای ایران عمدتاً از طریق دو ابزار معاملات سلف (ابزار تامین مالی کوتاه‌مدت) و ابزار سلف موازی استاندارد (ابزار تامین مالی بلندمدت) صورت گرفته است که گزارش‌ها حاکی از کاهش ارزش معاملات سلف در سال 1394 در مقایسه با سال 1393 است. همچنین در فاصله سال‌های 1387 تا 1393 نیز با وجود اینکه ارزش معاملات سلف تا 1392 به لحاظ ارزش روند کاملاً صعودی داشته ولی از نظر سهم این معاملات در مجموع معاملات بورس کالا، شاهد آغاز سیر نزولی طی سال‌های اخیر هستیم.
5- حفظ نیروی گریز از بورس: اسفندماه سال 1390، ستاد هدفمند کردن یارانه‌ها کلیه مجتمع‌های تولیدی دولتی و غیردولتی محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی را موظف کرد محصولات تولیدی خود را از طریق بورس کالا عرضه کنند. از آن زمان تاکنون تلاش شرکتهای پتروشیمی برای خروج از بورس کالا، فروکش نکرده است.
نحوه محاسبه همبستگی های ارز با اکسل
همانطور که خواندید، همبستگی ها در طول زمان جا به جا می شوند و تغییر می کنند. بنابراین حفظ قدرت بالای ضرایب فعلی و جهت گیری مهمتر است.
شما بسیار خوش شانس هستید، همبستگی های ارز را می توان به راحتی در خانه خود محاسبه کرد، تنها چیزی که به آن احتیاج دارید نرم افزار محبوب اکسل است.
برای توضیح ، ما از اکسل مایکروسافت استفاده می کنیم، اما هر نرم افزاری که فرمول همبستگی را به کار می گیرد، می تواند استفاده شود.
مرحله 1: فرض میکنیم که شما قیمت روزانه را به صورت جادویی از هوا نخواهید گرفت، بلکه می توانید آن را در جایی از اینترنت بگیرید. یک منبع از فدرال رزرو است.
مرحله 2: اکسل را باز کنید.
مرحله 3: داده های خود را به یک صفحه خالی کپی کنید و آنها را از اطلاعات خارج شده در مرحله اول باز کنید. 6 ماه گذشته را دریافت کنید!
مرحله 4: در حال حاضر اطلاعات خود را طوری ترتیب دهید تا چیزی شبیه صفحه ی زیر باشد. رنگ ها و فونتها به شما بستگی دارد. از آن لذت ببرید. زرد شاید بهترین گزینه باشد.
مرحله 5: زمان تصمیم گیری در مورد یک فریم زمانی است. همبستگی ارز هفته گذشته را می خواهید ؟ ماه گذشته؟ سال گذشته؟
مقدار داده های قیمت شما این را دیکته می کند، اما همیشه می توانید اطلاعات بیشتری نیز کسب کنید. برای این مثال، ما از ماه گذشته استفاده می کنیم.
مرحله 6: در اولین سلول خالی زیر اولین جفت مورد مقایسه ی خود (من EUR / USD را با جفت های دیگر مرتبط می کنم، بنابراین من با EUR / USD و USD / JPY شروع می کنم)، =correl( را تایپ کنید.
مرحله 7: بعد، محدوده سلول برای داده های قیمت EUR / USD را انتخاب کنید و بعد از آن کاما قرار دهید. این محدوده را با جعبه محصور می کنید.
مرحله 8: بعد از کاما، قیمت داده های USD / JPY را همانطور که برای EUR / USD انجام دادید انتخاب کنید.
مرحله 9: بر روی کلید Enter بر روی صفحه کلید خود کلیک کنید تا ضریب همبستگی برای EUR / USD و USD / JPY محاسبه شود.
مرحله 10: تکرار مراحل 5-9 برای جفت های دیگر و برای دیگر فریم های زمان.
هنگامی که این کار را انجام دادید، می توانید داده های جدید خود را بسازید و یک جدول باحال بکشید. مرد، این یک جدول حرفه ای است.
دوره های یک هفته ای، یک ماهه، سه ماهه، شش ماهه و یک ساله کامل ترین دیدگاه مربوط به همبستگی بین جفت ارز را نشان می دهد.
اما این بستگی به شما دارد که کدام یا چند دوره زمانی را می خواهید تجزیه و تحلیل کنید.
در حالی که ممکن است تعداد روزهایتان را هر روز افزایش دهید، مگر اینکه یک معتاد همبستگی ارزها باشید، حداقل هر هفته باید آن را به روز کنید.
اگر خودتان هر ساعت جداول مربوط به همبستگی ارز خود را به روز می کنید، ممکن است لازم باشد که بیشتر از این بیرون بروید و یک سرگرمی تازه انتخاب کنید.
دیدگاه شما