ارزش‌گذاری اختیار

کاربردهای اختیار معامله سهام و عوامل مختلف موثر بر ارزش قرارداد

کارشناس یک مشاوره سرمایه گذاری درباره قرارداد اختیار معامله سهام، کاربردهای آن و عوامل مختلف موثر بر ارزش قرارداد اختیار توضیحاتی ارائه کرد.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، مهران کاویانی کارشناس ارشد شرکت مشاور سرمایه‌گذاری مدبران هما درخصوص قرارداد اختیار معامله سهام اعلام کرد: قراردادهای اختیار معامله از جمله ابزارهای نوین مالی است که اخیراً به بازار سرمایه راه یافته است. براساس این قرارداد، دو طرف توافق می‌کنند در آینده معامله‌ای انجام دهند.

در این معامله، خریدار اختیار معامله در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده به دست می‌آورد. از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد براساس مفاد قرارداد، آماده اجراء تعهدات قرارداد (خرید یا فروش دارایی پایه) مذکور است.

چنانکه از تعریف قرارداد اختیار معامله پیدا است، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق مختار است و به عبارت دیگر، هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف‌نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته از دست می‌دهد. از طرف دیگر، فروشنده در صورت تمایل خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.

تجربه جهانی و ایران

تجربه جهانی مرتبط با ابزار اختیار به اوایل قرن 18 در اروپا و آمریکا برمی گردد اما مبادله رسمی در قالب اختیار معامله سهام، ابتدا در سال 1975 در بورس سهام آمریکا (AMEX) و بورس فیلادلفیا (PHLX) راه‌اندازی شد. بورس شیکاگو (CBOT) در 1973 یک بورس انحصاری برای اختیار معاملات روی سهام تشکیل داد.

هم‌اکنون در ایران قراردادهای اختیار بر روی سهام تعدادی از شرکت های بزرگ و تاثیرگذار بورس طراحی و قابل انجام است از جمله بانک ملت، فولاد خوزستان، فولاد مبارکه، گل گهر، مپنا، نفت و گاز پارسیان، ایران‌خودرو، ارزش‌گذاری اختیار فولاد خوزستان، ملی مس، پالایشگاه اصفهان و پالایشگاه بندرعباس.

شخص خریدار اختیار باید به میزان اندازه قرارداد ضرب در قیمت پرداختی (پرمیوم) اختیار در حساب کارگزاری وجه داشته باشد (بیشترین ریسک سمت خریدار، زیان به مبلغ پرمیوم است.)

شخص فروشنده اختیار هم با توجه به اینکه در معرض ریسک قرار دارد، مبلغی تحت عنوان پرمیوم پرداختی سمت خریدار را دریافت می‌کند. همچنین باید وجه مشخصی با توجه به ضرایب تصویب شده توسط سازمان بورس در حساب وی مسدود شود تا تضمین کافی برای اعمال خریدار وجود داشته باشد.

در صورتی که قیمت بازار دارایی پایه از نرخ توافقی قرارداد پیشی گیرد، اختیار خرید معامله با ارزش می‌شود. با توجه به این نکته، سه حالت کلی برای هر قرارداد اختیار وجود دارد:

در صورتی که ارزش دارایی پایه کمتر، برابر یا بیشتر از قیمت اعمال توافق شده باشد، اختیار خرید معامله را به ترتیب بی‌ارزش، به ارزش و با ارزش می دانند. این تقسیم‌بندی برای اختیار خرید است و برای اختیار فروش، دقیقاً به عکس این شرایط صادق است.

کاربردهای اختیار معامله

1. پوشش‌دهندگان ریسک: اشخاصی که مالک، تولیدکننده یا مصرف‌کننده دارایی پایه هستند، برای قرار گرفتن در منطقه امن، می‌توانند وارد قرارداد اختیار معامله شوند. به‌عنوان‌مثال مصرف‌کننده صنعتی یک ماده اولیه که بازار آن ماده، دارای نوسان قیمتی زیادی است، می‌تواند وارد سمت خرید اختیار آن ماده اولیه شود و هزینه مواد اولیه در آینده را تثبیت کند.

سمت فروش برای طیف وسیع‌تری از دارایی ها قابل تعریف است. مثلاً فردی که مالک سهام یک شرکت است و معتقد به روند رو به کاهش قیمت ارزش‌گذاری اختیار سهام است، می‌تواند اختیار فروش آن سهام را خریداری کرده و از ریسک افت قیمت دارایی اجتناب کند.

2. سفته بازان و استفاده از اهرم در معاملات: هدف سفته‌باز، کسب سود از تحرکات دارایی پایه است. در صورتی که سرمایه گذار به بهتر (بدتر) شدن شرایط معامله یک دارایی پایه اعتقاد داشته باشد، به جای خرید (فروش) دارایی می تواند اقدام به خرید (فروش) اختیار معامله آن کند. مهم‌ترین نقطه قوت استفاده از قرارداد اختیار به جای سرمایه گذاری مستقیم بر دارایی پایه را می‌توان استفاده از اهرم ایجاد شده در این بین دانست، چراکه پرمیوم پرداختی برای اختیار، عموماً در مقایسه با قیمت دارایی پایین، درصد کمی است.

3. آربیتراژگر: هدف این دسته از معامله گران، کسب سود بدون ریسک از طریق ورود همزمان در دو بازار است. در واقع به دلیل عدم دقت کافی در بازار معاملات سهام و تغییرات شدید مثبت و منفی قیمت سهام، فرصتی ایجاد می‌شود که شخص آربیتراژگر، قرارداد اختیار خرید با قیمت پایین‌تر را با پرمیوم پرداختی پایین خریداری می‌کند و قرارداد اختیار خرید با قیمت اعمال بیشتر را به پرمیوم دریافتی بیشتری می‌فروشد و به این روش کسب سود می‌کند. معمولاً در بازارهای کارآ، این نوع فرصت ها در زمان کوتاهی از بین می روند.

عموماً دو نوع آپشن در بازارها قابل دسترسی است

1. آپشن اروپایی: این آپشن فقط در سررسید قرارداد قابل اعمال است و انعطاف و جذابیت کمتری دارد. آپشن‌های موجود در بازار سرمایه، همگی از نوع اروپایی هستند.

2. آپشن آمریکایی: در هر زمان از انعقاد قرارداد تا سررسید توسط خریدار قابل اعمال است.

اعمال قرارداد اختیار در صورتی انجام می‌شود که شخص خریدار اختیار از به اجرا گذاشتن حق انتخاب کسب سود کند. به عنوان مثال شخص خریدار اختیار خرید سهم الف به قیمت اعمال توافقی 200 تومان در زمان سررسید با قیمت بازار 250 تومان دارایی پایه مواجه شود. در این حالت شخص، حق خرید خود به قیمت 200 تومان را اعمال کرده و در بازار سهم را به قیمت 250 تومان فروخته و از این محل، سود 50 تومانی کسب می کند. سود شخص در اصل پس از کسر پرمیوم پرداخت شده ابتدایی برای قرارداد اختیار خرید به‌دست خواهد آمد.

سمت فروش اختیار دو حالت کلی دارد:

1. حالت اول آن است که فروشنده اختیار خرید، دارایی پایه را نیز در تملک داشته باشد. به عنوان مثال تولیدکننده مس را تصور کنید که مس تولیدی دارد و در زمانی که قیمت مس 6 هزار دلار است، اقدام به فروش قرارداد اختیار خرید مس به قیمت 6300 با پرمیوم 20 دلاری می کند. در زمان سررسید یا قیمت کمتر از 6300 دلار است که اختیار اعمال نمی شود و عایدی فروشنده 20 دلار خواهد بود اما در حالت دوم، اگر قیمت بیشتر از 6300 دلار شود، سمت خریدار حق را اعمال می کند در نتیجه با توجه با دارایی مس، هم تولیدات به قیمت بیشتری فروش رفته و هم 20 دلار پرمیوم دریافت شده است.

2. حالت دوم آن است که فروشنده اختیار خرید، دارایی پایه را در اختیار نداشته باشد. در این حالت، سود فروشنده محدود به پرمیوم دریافتی است اما ضرر آن ممکن است، حتی به بی‌نهایت برسد. مثلاً زمانی را تصور کنید که دارایی پایه در زمان سررسید به دلیل کمیاب شدن، قیمت تصاعدی و صعودی پیدا کند و فروشنده با هر رشد قیمتی برای تامین و تحویل آن، هزینه (زیان) بیشتری را تجربه کند.

ارزش‌گذاری اختیار

عوامل مختلفی بر ارزش قرارداد اختیار اثرگذار است. به کمک مدل‌سازی و بررسی های انجام گرفته، مدل معروف به بلک-شولز در قراردادهای اختیار بیشترین کاربرد را دارد. در مدل های ارزش‌گذاری اختیار، عوامل زیر از دید سرمایه گذاری بیشترین اهمیت را دارند:

1. زمان تا سررسید: هر چه زمان سررسید طولانی‌تر باشد، بر ارزش اختیار اثر مثبت دارد.

2. قیمت دارایی پایه: هرچه قیمت دارایی پایه در حال حاضر بیشتر باشد،پرمیوم پرداختی برای اختیار خرید (فروش)، مبلغ بیشتر (کمتر) خواهد بود.

3. قیمت اعمال: هر چه قیمت اعمال برای یک اختیار خرید (فروش) بیشتر باشد، پرمیوم پرداختی برای اختیار پایین‌تر (بیشتر) است.

4. نوسان‌پذیری: تغییرات قیمتی دارایی پایه ارزش اختیار را افزایش می دهند. در نتیجه، رابطه نوسان‌پذیری با پرمیوم پرداختی در هر نوع اختیار مثبت است.

5. نرخ بهره بدون ریسک: این معیار را می توان معادل با نرخ سود بانکی یا اوراق خزانه دولت در بازار سرمایه دانست. مشخص است که هر چه نرخ بهره بدون ریسک بیشتر باشد، پرمیوم پرداختی برای اختیار خرید (فروش)، بیشتر (پایین‌تر) است.

6. سود نقدی یا عایدی بین دوره: هرچه دارایی پایه تا زمان سررسید، عایدی بیشتری داشته باشد، پرمیوم پرداختی برای اختیار خرید (فروش)، کمتر (بیشتر) خواهد بود.

مجموعه عوامل فوق با استفاده از روش بلک-شولز به نتیجه‌گیری درباره ارزش یک اختیار می‌رسد. به منظور سهولت کار می‌توان از ماشین‌حساب‌های در دسترس از جمله در درگاه اینترنتی بورس تهران استفاده کرد.

ارزشمند شدن اختیارها

در این بخش، تمرکز بر ارزشمند شدن قرارداد اختیار در سهام خواهد بود. معنی با ارزش شدن در قراردادهای اختیار، تنها برای سمت خریدار اختیار معنا خواهد داشت زیرا عایدی سمت فروشنده تنها منحصر به پرمیوم دریافتی از سمت خریدار است و از طرف دیگر، حد زیان خریدار اختیار، محدود به مبلغ پرداختی پرمیوم خواهد بود.

با توجه به این توضیح، ریسک سمت فروشنده بسیار بیشتر از سمت خرید است به‌خصوص در صورتی که فروش اختیار خرید، بدون پوشش ریسک (مالکیت دارایی پایه) انجام شده باشد که قیمت می تواند تا بی‌نهایت رشد، کند و ضرر فروشنده بی‌نهایت شود. با توجه به توضیحات داده شده در قرارداد اختیار، سود اعمال خریدار برابر زیان اجرای تعهد از سمت فروشنده خواهد بود. به مرور یک مثال در این باره می پردازیم:

تصور کنید که شخصی اختیار خرید سهم با قیمت فعلی 200 تومان را با قیمت اعمال 250 تومانی برای دو ماه دیگر با پرمیوم 5 تومان خریداری کرده است، در صورتی که قیمت سهم در دو ماه آینده 280 تومان شود، سمت خریدار حق خود را اعمال می کند و سهم را به قیمت 250 تومان از طرف فروشنده قرارداد خریداری می‌کند و در بازار 280 تومان می فروشد. در نتیجه اختیار خرید 30 تومان (تفاضل 280 و 250) با ارزش بوده و سود کل خریدار 25 تومان (کسر 5 تومان از ارزش پرمیوم) بوده است.

گرچه اختیار قابل معامله در بازار سرمایه ایران، اروپایی است اما لزوماً نیاز به نگهداری تا زمان سررسید و اعمال اختیار نیست. با توجه به ساز و کار تعریف نمادهای معاملات اختیار در بورس اوراق بهادار، امکان گرفتن موقعیت عکس اختیار اخذ شده و بستن موقعیت باز اختیار و در نتیجه شناسایی سود (زیان) ایجاد شده، محیا است. در صورتی که شخص، اختیار را با قیمت پایین‌تر خریداری کرده باشد و در بازار معاملاتی با قیمت بیشتر بفروشد، کسب سود می کند.

اعمال یا تسویه نقدی

در صورتی که اختیار با ارزش باشد، اعمال یا تسویه اختیار در سررسید به دو روش نقدی یا فیزیکی انجام می‌شود. در روش فیزیکی، دارایی پایه مورد معامله تحویل داده می شود اما در روش تسویه نقدی، تنها مابه‌تفاوت قیمت روز دارایی پایه و قیمت توافقی قرارداد پرداخت خواهد شد.

در زمان تسویه، قدرت تصمیم‌گیری در دست فروشنده اختیار خرید یا فروش است و تنها در صورتی که فروشنده تسویه نقدی را انتخاب کند، این روش انجام می شود و در غیر این صورت اولویت با تحویل فیزیکی است. در بازار سرمایه ایران با توجه به سیستم سپرده‌گذاری مرکزی و محدودیت های موجود، تنها زمانی بدون کسب تکلیف از فروشنده تسویه نقدی صورت می گیرد که نماد دارایی پایه بسته باشد.

سازمان بورس در تلاش برای رفع این مشکل است چراکه ممکن است، بنا بر اطلاعات بسیار مثبت نماد، یک سهم بسته شده باشد اما پس از بازگشایی، قیمت رشد قابل توجهی داشته باشد اما در شرایط فعلی، تسویه نقدی بر طبق قیمت سهم در زمان بسته بودن انجام می گیرد و در این بین، سود خریدار اختیار دستخوش تغییر می شود.

مشخصات قرارداد:

با توجه به تعریف صورت گرفته در حالت پایه، اندازه هر قرارداد اختیار معامله سهام شامل هزار سهم پایه است. در نتیجه زمانی که شخصی 5 قرارداد اختیار به پرمیوم 6 تومان خریداری می کند در واقع، اقدام به خرید اختیار ارزش‌گذاری اختیار خرید 5 هزار سهم به قیمت کل 30 هزار تومان کرده است. البته این رقم قبل از اضافه کردن کارمزد معامله است. کارمزد معاملاتی اختیار بر اساس آخرین مصوبات، برابر 0.108 درصد از ارزش معاملاتی است که نسبت به کارمزد معاملات سهام، بسیار ناچیز است.

در زمان یک اتفاق ارزش‌گذاری اختیار مهم در شرکتی مانند تقسیم سود، سهام جایزه، سود تقسیمی و سایر موارد که منجر به تغییر تعداد سهام شرکت یا تعدیل قیمت آن در بازار می شود، اندازه هر قرارداد و قیمت اعمال تغییر پیدا می کند که روش تعیین آن‌ها در دستورالعمل معاملات قرارداد اختیار معامله سهام در بورس تهران قابل ملاحظه است.

ارزش‌گذاری اختیار

- اقتصاددان کانادایی

- نوبلیست‌ اقتصاد در سال ۱۹۹۷

- استاد اقتصاد مالی دانشگاه شیکاگو

مایرون با توسعه روش جدید تعیین ارزش مشتقات کمک شایانی به پیشرفت اقتصاد کرد. کار نوآورانه او در اوایل دهه ۱۹۷۰ مساله طولانی در اقتصاد مالی را حل نمود و روش‌های جدیدی را در ارتباط با ریسک مالی در نظریه و عمل فراهم نمود. روش‌های او به رشد سریع بازارها برای مشتقات طی دو دهه گذشته کمک شایانی کرده است.

کار شولز فراتر از قیمت‌گذاری مشتقات بوده است. در حالی که اغلب اوراق اختیاری با ماهیت مالی هستند، اما برخی قراردادها و تصمیمات اقتصادی را نیز می‌توان به شکل اختیارات نگاه کرد، برای مثال سرمایه‌گذاری در ساختمان و ماشین‌آلات ممکن است فرصت‌ها(اختیاراتی) را برای توسعه به بازارهای جدید در آینده فراهم کند. از این‌رو روش‌شناسی آنها برای حیطه گسترده‌ای از کاربردها قابل استفاده بوده است.

به باور شولز، اوراق اختیار به عاملان ارزش‌گذاری اختیار اجازه می‌دهد تا در مقابل ریسک یک‌جانبه محافظت شوند، در واقع این تنها حق است و تعهدی ندارد که قلم مورد نظر را در قیمت از پیش تعیین شده خرید و فروش کند. برای مثال یک شرکت واردکننده انگلیسی پیش‌بینی می‌کند که پرداخت‌های زیادی در واحد‌دلار آمریکا در آینده باید انجام دهد، از این رو خود را در برابر ریسک یک‌جانبه زیان‌های بزرگ ناشی از کاهش ارزش پوند انگلیس با خرید اوراق اختیار برای‌دلار در بازار اختیارهای ارز خارجی محافظت کند. اما تعیین مبلغ اضافی برای ریسک چندان هم شفاف نیست. این مبلغ نه تنها باید منعکس‌کننده ریسک برای تغییرات در قیمت سهام باشد، بلکه بایستی نگرش سرمایه‌گذار به ریسک را نیز در نظر بگیرد. این مسائل توسط شولز، مرتون و بلاک با این شناخت که ضرورتی برای استفاده از هیچ مبلغ اضافه‌ای برای ریسک در ارزش‌گذاری نیست، حل گردید. این بدان مفهوم نیست که این مبلغ حذف می‌شود، بلکه در قیمت سهام ترکیب نمی‌شود. این ایده را می‌توان به‌صورت ساده زیر توضیح داد. برای مثال اوراق اختیار برای خرید سهم معینی در قیمت ۱۰۰‌ دلار در سه ماه را در نظر بگیرید. واضح است که ارزش این اختیار به قیمت جاری سهام بستگی دارد، هر چه قیمت سهام بالاتر باشد این احتمال وجود دارد که در سه ماه فراتر از ۱۰۰‌ دلار رود.

فرمول برای ارزش‌گذاری اختیار بایستی دقیقا تعیین کند چطور ارزش اختیار به قیمت جاری سهام بستگی دارد. میزان ارزش اختیار که با تغییر در قیمت جاری سهام تغییر می‌کند معروف به دلتا است. فرض کنید که وقتی قیمت جاری سهام ۲‌دلار بالا (پایین) رود، ارزش اختیار ۱‌دلار افزایش (کاهش) می‌یابد. یعنی دلتا برابر نیم است. همچنین فرض کنید که سرمایه‌گذار دارای پرتفوی سهامی است که می‌خواهد در برابر ریسک تغییرات در قیمت سهام آن را محافظت کند. برای افزایش‌های کوچک در قیمت سهام، سود سرمایه‌گذار با پرتفوی بدون ریسک در سهام همانند خسارتی است که از اختیارات متحمل می‌شود و بالعکس. با توجه به اینکه پرتفوی سرمایه‌گذار بدون ریسک است، بازدهی آن باید برابر اوراق خزانه سه ماهه بدون ریسک باشد و اگر‌ غیر‌این باشد، معاملات آربیتراژ برای حذف سودهای بدون ریسک صورت خواهد گرفت. با تغییرات در قیمت سهام در طول زمان و نزدیک شدن به سررسیدها، دلتای اختیار نیز تغییر می‌کند. به منظور حفظ پرتفوی سهام - اختیار بدون ریسک لازم است که سرمایه‌گذار ترکیب پرتفو را تغییر دهد. مرتون و شولز فرض کردند که چنین مبادله‌ای می‌تواند به طور مداوم و بدون هزینه معاملات صورت ‌گیرد. شرط اینکه بازدهی پرتفوی سهام - اختیار بدون ریسک به نرخ حالت بدون ریسک در هر نقطه از زمان برسد، اشاره ضمنی به معادله دیفرانسیل جزئی دارد که راه‌حل فرمول بلاک-شولز برای اختیار است:

بر طبق فرمول فوق،ارزش اختیار به اختلاف بین قیمت انتظاری سهام (جمله اول سمت راست)و هزینه انتظاری (جمله دوم) بستگی دارد. در صورتی که قیمت جاری سهام، نوسان قیمت سهام، نرخ بهره بدون ریسک بالا باشد و زمان سررسید طولانی‌تر و قیمت اوج پایین‌تر و احتمال اعمال اختیار بالاتر باشد (این احتمال تحت بی‌تفاوتی به ریسک با تابع توزیع نرمال استاندارد ارزیابی می‌شود) ارزش اختیار بالاخواهد رفت. تمامی پارامترها به جز زیگما در معادله قابل مشاهده است و آن هم باید از داده‌های بازار تخمین زده شود. در مقابل، اگر قیمت اختیار معلوم باشد، می‌توان فرمول را برای تخمین زیگما حل کرد.

برگ اختیار معامله، که بیانگر حق و اختیاری بر روی سهام عادی خاصی است توسط سرمایه گذاران ایجاد شده و به سایر سرمایه گذاران فروخته می شود. شرکتی که سهام آن به صورت برگ اختیار معامله توسط سرمایه گذاران خرید یا فروش می شود در معاملات ذینفع نیست و مسئولیتی در قبال انتشار، زمان سر رسید، یا اجرای سفارش قراردادهای اختیار خرید یا فروش سهام ندارد. یک برگ اختیار خرید سهام این امکان را برای دارنده آن فراهم می کند که ۱۰۰ سهم خاص از سهام عادی را با قیمت مشخصی در هر زمانی قبل از تاریخ سررسید و انقضای آن خریداری نماید.

برگ اختیار معامله، که بیانگر حق و اختیاری بر روی سهام عادی خاصی است توسط سرمایه گذاران ایجاد شده و به سایر سرمایه گذاران فروخته می شود. شرکتی که سهام آن به صورت برگ اختیار معامله توسط سرمایه گذاران خرید یا فروش می شود در معاملات ذینفع نیست و مسئولیتی در قبال انتشار، زمان سررسید، یا اجرای سفارش قراردادهای اختیار خرید یا فروش سهام ندارد.

یک برگ اختیار خرید سهام این امکان را برای دارنده آن فراهم می کند که ۱۰۰ سهم خاص از سهام عادی را با قیمت مشخصی در هر زمانی قبل از تاریخ سررسید و انقضای آن خریداری نماید.

سرمایه گذاران در صورتی برگ اختیار خرید سهام را خریداری می کنند که انتظار داشته باشند قیمت سهم افزایش خواهد یافت. بنابراین "اختیار خرید سهم" این امکان را برای سرمایه گذاران ایجاد می کند که آنها بتوانند بدون خرید خود سهم و با توجه به انتظار افزایش قیمت سهام عادی خاصی به سفته بازی یا بورس بازی بپردازند.

یک برگ اختیار فروش سهام این امکان را برای خریدار برگ اختیار ایجاد می کند که ۱۰۰ سهم خاص از سهام عادی را با قیمت مشخص قبل از زمان سررسید تعیین شده بفروشد. در صورتی که اختیار فروش اعمال شود، سهام، توسط دارنده (خریدار) برگ اختیار فروش به فروشنده این اوراق که مقرر شده است سهام را تحویل گرفته و قیمت تعیین شده را بپردازد، فروخته خواهد شد.

سرمایه گذاران در صورتی برگ اختیار فروش را خواهند خرید که انتظار داشته باشند قیمت سهام کاهش خواهد یافت و قیمت برگ برگ اختیار فروش با کاهش قیمت سهام، افزایش پیدا خواهد کرد. بنابراین "اختیار فروش سهام" این امکان را برای سرمایه گذاران ایجاد می کند که آنها بتوانند بدون فروش سهام عادی و با توجه به انتظار کاهش قیمت سهام عادی خاصی به سفته بازی یا بورس بازی بپردازند.

شولز مدلی را برای ارزشیابی "اختیار خرید سهام" ارائه کرده که مورد استقبال و پذیرش مؤسسات و انجمن های سرمایه گذاری قرار گرفت. اگر چه فرمول این مدل به صورت معادله های ریاضی بوده و به نظر می رسد خیلی پیچیده باشد ولی با استفاده از ماشین حساب های علمی و رایانه به راحتی می توان از آن استفاده کرد. بسیاری از سرمایه گذاران برای تعیین ارزش اوراق "اختیار خرید سهام" از مدل شولز استفاده می کنند. در مدل شولز برای تعیین ارزش اوراق اختیار خرید سهام از پنج متغییر استفاده می شود:

اهمیت دو متغییر اول در تعیین ارزش برگ اختیار معامله واضح و روشن است. این متغییرها بدون توجه به "با ارزش" و یا "بدون ارزش" بودن برگ اختیار معامله، ارزش ذاتی آن را تعیین میکنند. زمان انقضا نیز عامل مهمی در تعیین ارزش برگ اختیار معامله به شمار می رود. ارزش برگ اختیار معامله با در نظر گرفتن شرایط مساوی با توجه به زمان و تاریخ سررسید آن افزایش می یابد. با این وجود، رابطه ی میان زمان و ارزش همیشه یکسان نیست. نرخ بهره بخاطر بحث هزینه ی فرصت بر روی ارزش برگ اختیار معامله تاثیر می گذارد. خرید برگ اختیار معامله تا حدودی مانند دریافت یک وام است که بایستی برای آن بهره پرداخت شود. پس هر چه نرخ بهره بالاتر باشد هزینه ی بهره ای که به لحاظ استفاده از برگ اختیار معامله صرفه جویی می شود. بیشتر خواهد بود. این عامل باعث افزایش ارزش برگ اختیار معامله می شود و رابطه ی مستقیمی بین ارزش برگ اختیار خرید سهام و نرخ بهره در بازار وجود دارد.

آخرین متغییری که در بازار قابل مشاهده نیست، تغییرپذیری قیمت سهام مورد نظر است. تغییرپذیری با ریسک همراه است و هرچه ریسک بیشتر باشد قیمت برگ اختیار خرید سهام نیز به علت افزایش احتمال رشد قیمت سهام، بیشتر خواهد بود. بنابراین رابطه ی مثبتی میان تغییر پذیری قیمت سهام و ارزش برگ اختیار خرید سهام وجود دارد.

ارزش‌گذاری سهام ایران خودرو و سایپا انجام شد

معاون اسبق سازمان خصوصی‌سازی با بیان اینکه ارزش‌گذاری سهام ایران خودرو و سایپا به مرحله پایانی رسیده است، گفت: این گزارش‌ها توسط مرکز امور کارشناسان قوه قضاییه و از طریق ارزیابی سهام ایران خودرو و سایپا تهیه و آماده تحویل به ایران خودور و سایپا است.

«اسماعیل غلامی» به آخرین وضعیت واگذاری سهام ایران خودرو و سایپا اشاره کرد و افزود: بررسی‌ها برای واگذاری ایران خودرو و سایپا انجام شده و گزارش قیمت گذاری سهام توسط مرکز امور کارشناسان قوه قضاییه آماده شده است.

به گزارش ایرنا، وی با تاکید بر اینکه ارزش گذاری آن به مرحله پایانی رسیده است، اظهار داشت: این گزارش ها توسط مرکز امور کارشناسان قوه قضاییه و از طریق ارزیابی سهام ایران خودرو و سایپا تهیه و آماده تحویل به ایران خودور و سایپا است، باقی تصمیم‌گیری‌ها توسط آنها انجام خواهد شد.

غلامی اظهار داشت: قرار بود هفته گذشته جلسه‌ای در رابطه با تعیین قیمت نهایی برای جزییات این واگذاری برگزار شود که جلسه منتفی شد، حال باید منتظر برگزاری نخستین مرحله برای برگزاری جلسه ماند.

معاون اسبق سازمان خصوصی‌سازی گفت: اعلام قیمت در اختیار سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و وزارت صمت قرار دارد، اما اقدامات مربوط به قیمتگذاری که در حیطه اختیارات ما بود، انجام شده است.

وی خاطرنشان‌کرد: این سهم مربوط به سازمان خصوصی سازی نیست، بلکه قرار است سه شرکت که سهامدار ایران خودرو و سایپا هستند و به عنوان سهام تودلی این دو شرکت خودروسازی محسوب می شوند، سهام خود را واگذار کنند.

غلامی به زمان واگذاری این شرکت‌ها اشاره کرد و گفت: باید منتظر ماند و دید که مشتریان مربوط برای این شرکت ها چه کسانی خواهند بود، به همین دلیل نمی توان از الان در خصوص زمان دقیق آن اطلاعات دقیقی را ارائه کرد.

معاون اسبق سازمان خصوصی‌سازی به اثر واگذاری ایران خودرو و سایپا در سهام این دو شرکت بزرگ خودروسازی اشاره کرد و افزود: در ابتدا باید منتظر تصمیم گیری های وزارت صمت ماند ماند و دید که قرار است این قیمت گذاری با چه قیمتی انجام شود؟

وی ادامه‌داد: شرکت‌های خودروسازی با زیان انباشته همراه هستند که در ابتدا باید بررسی‌ها برای شفاف‌سازی این اتفاق انجام و مشخص شود که چه عاملی باعث ایجاد چنین زیانی در بازار شده است.

ارائه سررسیدهای یک‌ساله در بازار اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران

شرکت بورس اوراق بهادار تهران با توجه به درخواست فعالان بازار، قراردادهای اختیارمعامله با سررسیدهای یک‌ساله را در راستای امکان استفاده از استراتژی‌های معاملاتی با افق‌های زمانی متنوع، در نمادهای بنیادی ارزش‌گذاری اختیار بازار ارائه می کند.

وحیدمطهری‌نیا سرپرست مدیریت عملیات بازار ابزارهای نوین مالی، با بیان مطلب فوق اظهار داشت: قراردادهای اختیارمعامله مبتنی بر سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) با سررسید شهریور 1402، هم‌اکنون در بازار اختیار بورس تهران فعال بوده و قابل معامله می‌باشند. همچنین دوره معاملاتی قراردادهای اختیارمعامله سهام شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) با سررسید مهرماه 1402 نیز از روز سه‌شنبه (22 شهریور ماه 1401) آغاز خواهد شد. قراردادهای اختیارمعامله یکساله بر روی سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) نیز به زودی ارائه خواهد گردید.

سرپرست مدیریت عملیات بازار ابزارهای نوین مالی افزود: نکته مهم در ارزشگذاری قراردادهای اختیارمعامله با سررسیدهای بلندمدت، لحاظ سود تقسیمی دارایی‌های پایه اوراق اختیارمعامله مبتنی بر آن است.

مطهری نیا تصریح کرد: چنانچه دارایی پایه قراردادهای اختیارمعامله در طول دوره معاملاتی این قراردادها مشمول پرداخت سود نقدی شوند، این مبلغ باید در ارزشگذاری قیمت (پریمیوم) قراردادهای اختیارمعامله مبتنی بر همان دارایی پایه، لحاظ می شود.

اختیار معامله چیست؟ از تالس تا بازار سهام و دنیای پر از ابهام امروزی

اختیار معامله یا Option، اصطلاحی است که معمولاً در میان فعالان بازار ارز و سهام رواج دارد.

طبیعتاً نسیم طالب هم که تخصص و زمینه‌ی اصلی فعالیتش بورس و بازارهای مالی است، این مفهوم را به خوبی می‌شناسد و حتی وقتی در خارج از فضای بورس و سهام و اوراق بهادار حرف می‌زند، همچنان از مفهوم اختیار معامله بهره می‌برد.

در این درس ابتدا مفهوم اختیار معامله را از نسیم طالب می‌‌آموزیم.

سپس با واژه‌های Call Option و Put Option (اختیار خرید و اختیار فروش) آشنا می‌شویم.

در ادامه می‌کوشیم این آموخته‌ها را در فضاهای دیگر زندگی و برای مواجهه و مدیریت ابهام‌ها به کار گیریم.

تالس، مفهوم اختیار معامله را می‌فهمید

نسیم طالب، مثل بسیاری از بحث‌های دیگر، صحبتش را با یک روایت تاریخی آغاز می‌کند.

روایتی که از کتاب سیاست نوشته‌ی ارسطو نقل شده است.

او تاکید می‌کند که کل روایت، به زحمت یک صفحه از کتاب ارسطو را به خود اختصاص می‌دهد. اما همان روایت کوتاه، برای درک اولیه‌ی مفهوم اختیار معامله کافی است.

تالس، اهل شهر میلتوس (Miletus) بود. این شهر در غرب ترکیه‌ی کنونی قرار دارد و ما در فارسی آن را معمولاً‌ با تلفظ عربی مورد اشاره قرار می‌دهیم.

به خاطر همین، احتمالاً شما هم نام تالس را به صورت تالس مَلَطی شنیده‌اید.

بگذریم. آنچه برای داستان ما مهم است، درختان زیتون فراوان در میلتوس است. چیزی که باعث می‌شد کشت زیتون و استحصال روغن آن، یکی از مشاغل رایج در میلتوس باشد.

ظاهراً تالس، علاوه بر فلسفه به کسب و کار و تجارت هم علاقه داشته است.

او قرارداد جالبی با صاحبان دستگاه روغن کشی می‌بندد.

با توجه به اینکه تولید زیتون هر ساله نوسان‌های جدی داشته، درآمد دستگاه‌های روغن کشی هم دچار افزایش و کاهش می‌شده است.

این درس برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است.

با عضویت به عنوان کاربر ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به این درس، به سایر درس‌های مرتبط با مدیریت در شرایط ابهام هم دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانند به شما بیشتر کمک کنند.

همچنین با فعال کردن اشتراک ویژه به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:

البته از میان درس‌های مطرح شده، ما فکر می‌کنیم با توجه به علاقه‌مندی شما به این بحث، شاید بهتر باشد مطالعه‌ی مباحث زیر را نیز در اولویت قرار دهید:

تفکر نقادانه (بعد از مطالعه تصمیم گیری و مدل ذهنی)

نسیم طالب در ادامه توضیح می‌دهد که تالس، می‌توانست ورشکست شود و از نظر اقتصادی متضرر شود.

در صورتی که آن ابهام آینده را به شکل نادرست ارزش‌گذاری می‌کرد و اختیار خرید را به قیمت بالاتری می‌خرید، احتمال داشت چنین شود.

او توضیح می‌دهد که در محیط زندگی و کار، هنر ما این است که به تدریج، با تمرین و تحلیل و تفکر، بیاموزیم که هر ابهامی را با چه بهایی باید ارزش‌گذاری کنیم.

تمرین:

چه مثال دیگری خارج از فضای بورس و ارز و معاملات کالا، برای بحث اختیار معامله می‌شناسید؟

در کدام بخش‌های کار یا زندگی، ما وارد چنین معامله‌هایی می‌شویم؟

برخی از دوستان ارزش‌گذاری اختیار متممی که به این درس علاقه مندند: احمد ، عباس طاهری ، مهدی تیموری ، ماجد قاضی ، مهسا آغازی

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت در شرایط ابهام به شما پیشنهاد می‌کند:

چند مطلب پیشنهادی از متمم:

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم ارزش‌گذاری اختیار مخففِ محل توسعه مهارتهای من است؛ یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحه‌ی درباره متمم مراجعه کنید.

ما برای هر یک از درس‌های متمم، یک نقشه راه داریم که به یادگیری آن درس کمک می‌کند.

می‌توانید با مراجعه‌ به صفحه‌ نقشه راه یادگیری، عنوان درس‌های مختلف متمم را ببینید.

همچنین می‌توانید دوره MBA متمم را ببینید.

شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به چیزی در حدود نصف درسهای متمم دسترسی خواهید داشت.

پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به کاربر ویژه تبدیل شوید.

اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۷۴ هزار تومان)، فصلی (۱۹۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۳۴۵ هزار تومان) و یکساله (۵۸۵ هزار تومان) بخرید.

برای اطلاعات بیشتر لطفاً به صفحه‌ی ثبت نام مراجعه کنید.

مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.

۳۸ نظر برای اختیار معامله چیست؟ از تالس تا بازار سهام و دنیای پر از ابهام امروزی

پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

نویسنده‌ی دیدگاه : طاهره خباری

مثال اول: زمانی‌که خودروی خود را بیمه‌ی بدنه می‌کنیم و یا خانه‌ یا مغازه‌ی خود را بیمه‌ی حوادثی مانند آتش‌سوزی، سیل یا زلزله می‌کنیم.

مبلغ معینی را پیش از وقوع حادثه به بیمه می‌دهیم تا در مواقع لزوم از حق بیمه‌ی خود استفاده کنیم. از طرف دیگر بیمه‌ نیز موظف است طبق قرارداد به تعهدات خود عمل کند.

مثال دوم: هنگام خرید یک کالای برقی و یا دیجیتالی، مقدار پول بیشتری می‌پردازیم و کالایی را می‌خریم که ضمانت و خدمات پس از فروش داشته باشد تا بدین شکل اگر برای آن کالا مشکلی پیش آمد، بدون نگرانی آن را برطرف کنیم.

شرکت ارائه دهنده‌ی ضمانت نیز متعهد می‌شود که طبق مفاد ضمانت‌نامه، عیب و نقص پیش‌آمده را برطرف کند.

مثال سوم: شرکت کردن در دوره‌ی آموزشی که از همان ابتدا ضمانت می‌شود، مثلاً ظرف ۳ ماه اگر از نتیجه‌ی آموزش راضی نبودید، ۱۰۰٪ پول بازگشت داده می‌شود.

در این حالت فرد شرکت‌کننده این اختیار را دارد که اگر راضی نبود، تمام پول خود را پس بگیرد و آموزش‌دهنده نیز متعهد است در صورت اعلام نارضایتی آموزش‌گیرنده، پول او را پس دهد.

البته همان‌طور که نسیم طالب اشاره کرده، علاوه بر پول، منابع دیگری مانند زمان را هم می‌توان در نظر گرفت که با صرف کردن و هزینه کردن آن، از ابهام‌های پیش‌رو در آینده کاست و منافعی را به‌دست آورد.

به عنوان مثال، شخصی که در یک سازمان مشغول کار است و بخشی از زمان خود را صرف ایجاد دوستی‌ها و روابطی می‌کند که بتواند از آنها در آینده برای ارتقاء شغلی و سازمانی خود استفاده کند.

و یا مثلاً شخصی که بخشی از زمان روزانه‌ی خود را برای کسب یک مهارت، هزینه می‌کند تا از این طریق بتواند در آینده با استفاده از حقِ اختیاری که آن مهارت برایش به‌وجود می‌آورد، ابهام کمتری را در آینده تجربه کند.

هرچند که به‌نظرم در این دو مثال، بیشتر از آنکه تعهد ارزش‌گذاری اختیار ایجاد شود، توقع ایجاد می‌شود. چون در هر دو مورد هیچ ضمانت صددرصدی وجود ندارد که شخص بتواند در صورت لزوم از حقِ اختیاری که تصور کرده، آن‌طور که می‌خواهد استفاده کند. ولی به‌هرجهت تلاش می‌کند تا از این طریق از ابهامی که در آینده با آن روبه‌رو می‌شود، اندکی بکاهد.