رقابت یا انحصار، کدام یک قیمت تخم مرغ را از ۱۰۰ به ۳۵۰ رساند؟
در روزهای گذشته فیلمی که نشان میدهد یک فروشنده تخممرغ، چگونه رقیب خود را از بازار حذف میکند و سپس محصول خود را با قیمت بالایی به فروش میرساند، در شبکههای اجتماعی پر بازدید شده است. برخی از کاربران با استناد به این ویدیو نظام عرضه و تقاضا را مقصر افزایش قیمتها دانسته و برخی دیگر این فیلم کوتاه را با وضعیت حاکم بر بازارهای مختلف کشور از حرفههای خدماتی مانند وکالت و پزشکی تا صنعت خودروسازی کشور، مقایسه کرده و انحصار و نه عرضه و تقاضا را مسبب افزایش قیمتها میدانند. اما واقعیت ماجرا چیست؟
اقتصادآنلاین – عاطفه حسینی؛ در روزهای گذشته ویدیویی در فضای مجازی بسیار پربازدید شده و واکنش کاربران را به دنبال داشته که نشان میدهد یک فروشنده، یک شانه تخممرغ را ۱۴۰ (واحد پولی مشخص نیست) و فروشنده دیگر ۱۵۰ میفروشد. طبیعی است که مشتری ترجیح میدهد یک شانه تخم مرغ را با قیمت کمتر (۱۴۰) خریداری کند. سپس فروشندهای که یک شانه تخم مرغ را ۱۵۰ میفروشد وقتی میبیند مشتری ندارد، تصمیم میگیرد قیمت را پایینتر بیاورد و بنابراین به ۱۰۰ میرساند. اما فروشنده دیگر زرنگی به خرج میدهد و تخممرغهای رقیب خود را، که فقط هم یک شانه برایش مانده، میخرد، رقیب را به کلی از بازار حذف میکند و در یک بازار که آن را به انحصار خود درآورده است برای یک شانه تخممرغ قیمت ۳۵۰ را تعیین میکند!
عدهای با اشاره به این فیلم و عبارتهایی نظیر «عاقبت نظام عرضه و تقاضا در نظام سرمایهداری» سعی کردهاند با تفسیرهایی عجیب اینگونه القاء کنند که نظام عرضه و تقاضا منجر به افزایش قیمتها میشود! اما واقعیت ماجرا چیست؟
واقعیت این است که استفاده از عباراتی نظیر نظام سرمایهداری در چنین بحثهایی بیشتر برای گمراهکردن مخاطبان است و تفسیر چنین پدیدههایی بدون توسل به مفاهیم نامانوس برای عموم مردم و مکاتب اقتصادی، صرفا با تکیه بر منطق و مبانی اولیه علم اقتصاد قابل توجیه است.
در ابتدا این فیلم نشاندهنده یک فضای رقابتی و بازاری است. همانطور که مشاهده میشود ابزار تحلیلی انحصاری جدید در صورت وجود رقبا، تولیدکنندگان و فروشندگان سعی میکنند تا جایی که برای آنها صرفه اقتصادی داشته باشد، قیمت محصولات خود را کاهش دهند. همانطور که در این فیلم در ابتدا فروشندهای که قیمت را ۱۰واحد کمتر از دیگری تعیین کرده، موفق به فروش کالای خود میشود و فروشنده دیگر برای عقب نماندن از رقابت شکلگرفته در بازار، قیمت یک شانه تخم مرغ را به ۱۰۰ میرساند و این نشانگر پویایی نظام بازار و کاهش حداکثری قیمت ناشی از رقابت در آن است.
در یک فضای رقابتی، تولیدکندگان به راحتی نمیتوانند قیمت محصولات خود را (بدون ارائه محصول با کیفیتتر و یا محصولی با کارایی بیشتر و . ) بالا ببرند و در مقابل، برای اینکه از رقبای خود عقب نیفتند، سعی میکنند محصولات خود را با کیفیت بیشتر و با قیمت پایینتر به خریداران خود ارائه دهند. همچنین از آنجایی که نظام عرضه و تقاضا ذات طبیعی ابزار تحلیلی انحصاری جدید بازارها است و انگیزه افراد حکم میکند که آنها از میان انتخابهای متعدد که بازار به او ارائه میدهد، محصولی با قیمت کمتر را خریداری کنند، تولیدکنندگان و فروشندگانی که محصولات خود را گران هم میفروشند، مجبور میشوند برای اینکه در رقابت با سایر رقبای خود شکست نخورند و مشتریان خود را از دست ندهد، محصولات خود را با قیمت پایینتر عرضه کنند و این چرخه تکرار میشود.
علاوه بر اینکه این فیلم نشان میدهد ایجاد فضای رقابتی در بازار اتفاقا به ارائه محصولات با قیمت کمتر کمک میکند، بلکه در ادامه هم به خوبی روشن میکند انحصار چگونه شکل میگیرد و رفاه مصرفکنندگان را نابود میکند. یک رقیب قویتر با ابزارهای مختلف نظیر خرید محصول سایر تولیدکنندگان به قیمت پایین، لابی سیاسی برای ممنوعیت ورود رقبا (چه داخلی و چه خارجی) رقبای خود را خلع سلاح کرده و از بازار خارج میکند، فضای رقابتی را از بین میبرد و خود تبدیل به عرضهکننده انحصاری میشود. در چنین شرایطی است که دیگر میتواند بدون دغدغه رقابت با سایر تولیدکنندگان و فروشندگان، محصولاتش را با هر کیفیت و قیمتی به مصرفکنندگانی که چارهای جز خرید از او ندارند، بفروشد. دقیقا در چنین زمانی است که دولتها باید به بازارها ورود کنند و با ابزاری که دارند مانع از ایجاد انحصار توسط برخی شوند و اتفاقا در اقتصاد جریان اصلی، دولت در این شرایط مقتدرترین است و اجازه شکلگیری چنین انحصارهایی را نمیدهد.
در واقع یکی از وظایف حاکمیت، نه پایین آوردن قیمتها از طریق اعمال سیاستهای غلط مانند قیمتگذاری دستوری، بلکه ایجاد فضای رقابتی، تسهیل ورود کسبوکارهای جدید به بازار و حمایت بیشتر از تولیدکنندگان خرد است که نتیجه آن، تعیین قیمتها بر اساس نظام عرضه و تقاضا است. از سوی دیگر، یکی دیگر از وظایف دولتها ورود به موقع به بازارها و مقابله با تولیدکنندگانی است که سعی در از بین بردن رقبای خود و ایجاد انحصار دارند.
انتها و نتیجهگیری این فیلم، یعنی از بین رفتن فضای رقابتی و ایجاد انحصار را در بسیاری از بازارهای ایران نیز میتوان دید. دولت با قیمتگذاری دستوری و از بین بردن نظام عرضه و تقاضا از یک سو، بصورت نادرست قیمتها را سرکوب و از سوی دیگر باعث میشود عرضه محصولات برای بسیاری از تولیدکنندگان، صنایع و فروشندگان صرفه اقتصادی نداشته باشد. از سوی دیگر بدون توجه به انحصار شکل گرفته در بازار، تلاشی در جهت استفاده از ابزارهای خود مانند تسهیل صدور مجوزها، نمیکند و در نهایت برخی که قدرت، ثروت و یا رانت بیشتری دارند، یکی پس از دیگری رقبای خود را حذف میکنند و محصولات خود را روز به روز با کیفیت کمتر و قیمت بیشتر به بازار عرضه میکنند.
بسیاری از حوزههای خدماتی در کشور مانند پزشکی و وکالت به چنین وضعیتی دچار هستند. انحصارگران در چنین حوزههایی با جلوگیری از ورود رقبای جدید به قلمرو خود و عدم ایجاد یک فضای رقابتی، خود را به عنوان تنها ارائهدهندگان آن خدمات به بازار معرفی میکنند و استفادهکنندگان از آن خدمات نیز مجبورند با هر کیفیت و قیمتی از آن خدمات استفاده کنند.
چنین وضعیتی را خیلی روشن در بازار خودرو کشور نیز میتوان مشاهده کرد. در نبود رقبای داخلی و خارجی، عملا این بازار به دو شرکت خودرو سازی هدیه داده شده است. در مقابل دولت هم به جای کنار گذاشتن قیمتگذاری دستوری و تسهیل ورود رقبای داخلی و خارجی، خود بر آتش از بین رفتن یک بازار رقابتی که بر اساس نظام عرضه و تقاضا شکل گرفته، میدمد.
جالب است که تنها راهکا دولت برای سروسامان بخشیدن به بازار خودرو، پیشنهاد خرید ماشین با قیمت پایینتر از طریق قرعهکشی، به مشتریان است. به عبارتی به جای ایجاد رقابت میان تولیدکنندگان خودرو برای تولید محصولی با کیفیت بیشتر و قیمت کمتر، رقابت میان خریداران را هم از بین میبرد و همه اصول علم اقتصاد را با ابزاری کاملا تصادفی و شانسی جایگزین میکند.
درست وضعیتی مانند پایان فیلم فروشندگان تخممرغ؛ باقی ماندن فقط یک فروشنده و یک شانه تخممرغ و خریدارانی که چارهای ندارند محصولی که حتی قیمت آن تا ۱۰۰ هم پایین آمده بود را بسیار گرانتر و به قیمت ۳۵۰ خریداری کنند!
آپاراتگیم در بنبست فرار از مسئولیت
رکنا: ماجرای اعلام تعطیلی آپاراتگیم، اکنون به عرصه نمایانی تبدیل شده تا همگان ببینند همگرایی نهادهای قانونی مرتبط با زیستبومهای دیجیتال و سکوهای انتشار و اشتراک محتوا چگونه میتواند هم امنیت فرهنگی را تضمین کند و هم مأموریت و مسئولیت نهادهای بالادستی برای حمایت از این پدیده دانشبنیان را محقق سازد.
پروژه توقف فعالیت سرویس بازی استریم آپارات که ابزار تحلیلی انحصاری جدید از سهشنبه هفته گذشته و با انتشار ویدئوی حاوی صحبتهای محمدجواد شکوری مقدم، مالک آپارات، کلید خورد، با اطلاعیه فوری آپارات گیم در شامگاه جمعه وارد مرحلهای نو شد.
تعطیلی به تعویق افتاد
آپارات در این اطلاعیه که اندکی پس از اطلاعیه مرکز ملی فضای مجازی منتشر شد، اعلام کرد که «تا زمان تصمیمگیری کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی به کار خود ادامه میدهد.»
آپاراتگیم «اصرار این مرکز در خصوص به تعویق انداختن تصمیم تعطیلی سرویس آپارات گیم» را دلیل آن دانست که «تا زمان حصول نتیجه و رسیدگی به اختلاف تنظیمگری در حوزه پخش زنده کاربر محور، این سرویس همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.»
روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی در روز جمعه هجدهم شهریور، با صدور اطلاعیه اعلام کرد: «مرکز ملی فضای مجازی در سال مزین به شعار تولید دانش بنیان، ضمن تاکید بر التزام به سند راهبردی فضای مجازی و پرهیز از اتخاذ تصمیمات خارج از این راهبرد کلان، از همگان می خواهد به حمایت از بسترهای تولید و نشر محتوا و سکوهای داخلی بپردازند.»
در این اطلاعیه «تاکید بر اصل نظارت دقیق بر انتشار محتوا و لزوم پایبندی به قوانین» همزمان و در کنار اصرار مرکز ملی فضای مجازی مبنی بر اینکه «شرکت صبا ایده ارائه دهنده سرویس آپارات گیم جهت حفظ حقوق عامه کاربران فضای مجازی تا زمان بررسی موضوعات اختلافی و حصول نتیجه، تصمیم خود برای تعطیلی این سرویس را به تعویق انداخته و به خدمت رسانی به کاربران تداوم بخشد،» بیان شده است؛ سه اصل اساسی ابزار تحلیلی انحصاری جدید که ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی) نیز در بیانیه روز پنجشنبه خود بر آن پای فشرده و «حمایت از دانشبنیانها» را همعرض با «احترام به قوانین و امنیت فرهنگی» و «رعایت حقوق کاربران فعلی» مورد تأکید قرار داده است.
حمایت میکنیم و التزام ابزار تحلیلی انحصاری جدید به قانون میخواهیم
ساترا در این بیانیه تصریح کرد که این سازمان بر «اجرای تکالیف قانونی خود در چهارچوب مقررات و آییننامههای محتوایی ابلاغی تاکید دارد و توسعه فضای مجازی سالم، مفید و ایمن را یکی از ماموریتهای اصلی خود میداند.»
بیانیه ساترا بهصراحت از بالاترین درجه پشتیبانی قابلتصور از سرویس آپاراتگیم حکایت دارد: «سرویس بازی آپارات به دلیل پخش زنده بازیهای دیجیتال(گیم استریم) و با توجه به تصریح قانون مبنی بر انحصار پخش زنده توسط سازمان صدا و سیما، اصولاً بدون اخذ مجوز از ساترا تشکیل شده است. اما با اینحال، ساترا به احترام کاربران زیستبوم بازیهای دیجیتال که بدون اطلاع از غیر قانونی بودن این سرویس پخش زنده، عضو آن شدهاند، هزینه کردهاند و در این زمینه فعال هستند، نه تنها برای تعطیلی این سرویس، به آپارات نامهای ابلاغ نکرده است بلکه بهمنظور پایداری آن بارها تذکرات سودمندی برای سالمسازی محیط مذکور و رعایت استانداردهای محتوایی بنیاد ملی بازیهای رایانهای و نظام اسرا(نظام ردهبندی سنی بازیهای رایانهای)، ارائه کرده است.»
بدونشک، این موضوع دقیقاً همراستا با نگرانی مرکز ملی فضای مجازی درخصوص زیستبوم دانشبنیان یادشده و نیز لزوم حمایتگری از آن، بنا به همه دلایلی است که مرکز ملی فضای مجازی، ساترا و بنیاد ملی بازیهای رایانهای در آنها مشترکاند و در مصاحبه روز پنجشنبه مهدی صرامی، رئیس هیئتمدیره بنیاد ملی بازیهای رایانهای نیز به آن اشاره شد.
حقوق کاربران چه میشود؟!
ساترا، بنیاد ملی بازیهای رایانهای و مرکز ملی فضای مجازی در ضرورت احساس مسئولیت در قبال کاربران آپاراتگیم ابزار تحلیلی انحصاری جدید نیز اشتراک نظر دارند.
ساترا ضمن آنکه پیشتر یکی از دلایل حمایت از آپاراتگیم را لزوم رعایت حقوق کاربران عنوان کرده، در بخش دیگری از بیانیه خود عنوان کرده است: «اینکه یک بخش خصوصی به هر دلیلی بعد از جذب تعدادی از کاربران، بدون توجه به تمایل کاربران و حقوق ایشان، تصمیم بگیرد زمین بازی خود را عوض کند، نشاندهنده عدم مسئولیتپذیری و پایبند نبودن به اخلاق حرفهای است که این امر، به هیچوجه مورد قبول ساترا بهعنوان حامی حقوق کاربران نیست.»
پایبندی به قانون و رعایت مقررات نیز امری بدیهی در فعالیت آحاد حقیقی و حقوقی ذیل جمهوری اسلامی ایران است که هر سه نهاد درباره آن متفقالقولاند و البته منحصر به ایران نیز نیست و در تمام دنیا عمومیت دارد. ساترا در این خصوص بیان کرده است: «انتظار این است که شرکتی با ادعای دانشبنیان بودن بتواند سالمسازی محتوای زیستبوم بازیهای دیجیتال را در کنار ایجاد نشاط اجتماعی، حفظ امنیت روانی خانوادهها و کودکان و نوجوانان را در اولویت قرار داده و به صورت پایدار برای ساماندهی و سالمسازی کسب و کار خود تدبیر کند.
ساترا بر اجرای تکالیف قانونی خود در چهارچوب مقررات و آییننامههای محتوایی ابلاغی تاکید دارد و توسعه فضای مجازی سالم، مفید و ایمن (بهعنوان یکی از مصوبات شورای عالی فضای مجازی) را یکی از ماموریتهای اصلی خود میداند و از این رو با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد ملی بازیهای رایانهای و دیگر نهادهای مرتبط از پلتفرمهای بازیهای دیجیتال حمایت خواهد کرد.»
تأکید بنیاد ملی بازیهای رایانهای
مهدی صرامی، رئیس هیئت مدیره بنیاد ملی بازیهای رایانه ای هم در پاسخ به ابهامات و سوالات ایجاد شده توسط مجموعه آپارات و مالک آن، به تسنیم گفته بود: «انتخاب مسیر تعطیلی آپارات گیم به جای اصلاح برخی ایرادات وارد بر این پلتفرم جای تأسف دارد و ظاهرا با هدف ایجاد هزینه برای کاربران و فشار به سیستمهای نظارتی صورت گرفته است.
صرامی افزود: اینکه چه طور ممکن است، شرکتی که خود را دانش بنیان میداند از اصلاح وضع موجود با استفاده از هوش مصنوعی برای حذف صحنههای خشونت، برهنگی و کلمات رکیک ناتوان باشد و فقط مسیر تعطیلی را به جای اصلاح برگزیند، سوالی است که ذهن بسیاری از فعالان فضای مجازی را به خود مشغول ساخته است.»
رشد اقتصادی و سلامت فرهنگی
فارغ از اینکه آپاراتگیم در اطلاعیه جمعه شب خود، همچنان از پا ننشسته و تلاش کرده تا با بازطرح مواردی ادعایی چون: «اتهامهای غیرحرفهای رسانهای ناشی از رویکرد سنتی، ابهام در نهاد رگولاتوری و عدم درک صحیح از پدیدههای نوظهور»، به مقصرنمایی نهادهای قانونی و بهویژه نهاد رگولاتوری ساترا بپردازد و برای آنها تعیینتکلیف کند که «در صورت اصلاح و به روز رسانی قوانین تنظیمگری در حوزه پخش زنده کاربر محور» میتواند به فعالیتش ادامه دهد، یک نکته بارز را نباید از نظر دور داشت. بهرغم تصورات نشأتگرفته از عدمشناخت ماهیت همگرای نهادهای قانونی مرتبط این حوزه، یا قانونگریزی آشکار و تهدید به خروج سرویس بازی آپارات از ایران و ترغیب بخش خصوصی برای خارجکردن سرمایههای داخلی به خارج از کشور با القای حس ناامیدی، نهادهای مرتبط با این حوزه خاص از دنیای دیجیتال، همان اندازه به رعایت قانون تأکید دارند که بر حمایت از کسبوکارهای دانشبنیان اینچنینی.
همانگونه که ساترا نیز بیانیه خود را با اعلام آن آغاز کرده، حمایت از آپاراتگیم آنچنان مشفقانه بوده است که در روزهای گذشته، برهمزدن بازی را از سوی آپاراتگیم بهصرف ملزمبودن به رعایت موازین محتوایی و ایمننگهداشتن فضا از آسیبهای محتوایی در محیطی که بخشی از فرزندان جوان و نوجوان خانوادهها اوقات فراغت خود را در آن میگذرانند، در منظر افکار عمومی امری عجیب نمایاند؛ کاری که ابزار آن وجود دارد و قابلاجراست.
ابزار تحلیلی انحصاری جدید
ورود خودروهای وارداتی به بازار ایران از آذرماه
عصر خودرو- سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: اگر تمام شرایط واردات خودرو به خوبی انجام شود این خودرو ها در آذرماه وارد بازار کشور می شود.
به ابزار تحلیلی انحصاری جدید گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از فارس، امید قالیباف در یک برنامه تلویزیونی، گفت: بر اساس آئین نامه واردات، شرکت های مشمول واردات خودرو باید تقاضای خود را تا 19 شهریور ماه به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه دهند.
سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: بر این اساس تقاضاهای ارائه شده از سوی شرکتهای متقاضی، توسط وزارت صمت تا آخر شهریور ماه بررسی و در ابتدای مهرماه نیز مشخص می شود که کدام شرکت ها واجد شرایط واردات خودرو هستند.
وی با بیان اینکه بنابراین از ابتدای مهرماه شرکت های واردکننده مشمول می دانند که می توانند خودرو وارد کنند، گفت: ضمن اینکه قبل از این نیز این شرکت ها مذاکرات شان را با شرکت های خودروساز دنیا آغاز کرده اند.
قالیباف با اشاره به اینکه از ابتدای مهرماه امکان واردات خودرو وجود دارد، افزود: اما شرکت واردکننده باید ثبت سفارش کند ابزار تحلیلی انحصاری جدید و مراحل تخصیص و تامین ارز را طی کند.
وی افزود: بنابراین پس از مرحله تایید شرکتهای واردکننده و اعلام اسامی شرکت های مشمول واردات خودرو دیگر وزارت صمت مسئولیتی ندارد و مراحل دیگر در بانک مرکزی، گمرک و . باید پیگیری شود.
سخنگوی وزارت صمت اظهار داشت: بانک مرکزی ابزار تحلیلی انحصاری جدید باید ارز مورد نیاز واردکننده را تامین کنند و پس از آن نیز مراحل واردات خودرو انجام و در نهایت نیز خودروی وارداتی باید از گمرکات ترخیص و سپس به روش های مذکور در آئین نامه باید عرضه شود که براین اساس فکر می کنم که اگر تمام شرایط به خوبی انجام شود در آذرماه خودروهای وارداتی وارد بازار می شود.
برای آگاهی از تازه های جهان خودرو، جدیدترین قیمت ها و بازار خودرو ایران اینستاگرام خودرو امروز را دنبال کنید
ابزار تحلیلی انحصاری جدید
در یک ماه اخیر صورت گرفت
کاهش ۴۷ میلیونی تا افزایش ۲۵ میلیون تومانی قیمت خودرو
عصر خودرو- بررسی روند قیمت انواع خودروهای پرتیراژ در طول حدوداً یک ماه اخیر در بازار نشان میدهد، قیمت اکثریت خودروها بطور متوسط چهار تا شش میلیون تومان کاهش داشته است؛ البته کاهش یک میلیون تومانی (دنا معمولی) و حتی ۴۷ میلیون تومانی (پژو ۲۰۷ اتوماتیک) هم دیده میشود؛ اما در این بین خودرو هایما S۷ توربوپلاس ۲۵ میلیون تومان گرانتر شده و تیبا سایپا هم کمی افزایش قیمت داشته است.
به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از ایسنا، بررسی روند آخرین قیمت محصولات پرتیراژ خودروسازان در بازار در اولین روز از هفته جاری (شنبه 12 شهریور ماه) و مقایسه آن با قیمتهای حدوداً یک ماه پیش (18 مرداد ماه) نشان میدهد که در محصولات گروه صنعتی ایرانخودرو، قیمت همه محصولات کاهش متوسط چهار تا شش میلیون تومانی داشتهاند اما محصولی همچون پژو 207 اتوماتیک تا 47 میلیون ارزان شده است.
این در حالیست که قیمت خودرویی همچون رانا تقریبا ثابت مانده اما هایما S7 توربوپلاس 25 میلیون گران شده است.
در این مقایسه قیمتی در بازه تعریف شده که نشان از کاهش قیمت اکثریت خودروها دارد، تنها هایما S7 توروبوپلاس نیست که گران شده، بلکه در محصولات دیگر خودروسازی بزرگ کشور (سایپا) تیبا هم کمی گرانتر شده است. بصورت دقیقتر میتوان گفت تیبا تولید سال 1400، دو میلیون تومان و تیبا تولید سال 1401 چهار میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.
در سایر محصولات سایپا کاهش دو تا 10 میلیون تومانی دیده میشود.
قیمتهای غالب ثبت شده برای انواع پرتیراژها در بازار شنبه ( 12 شهریورماه) و مقایسه آن با قیمت آنها در 18 مرداد ماه به شرح زیر است:
برای آگاهی از تازه های جهان خودرو، جدیدترین قیمت ها و بازار خودرو ایران اینستاگرام خودرو امروز را دنبال کنید
جنایت سلطنت علیه ایران
در تاریخ دنیا نام انگلیس با استعمارگری، اشغالگری و حمله به استقلال دیگر ملتها عجین شده است. از استعمار هندوستان تا حمله به عراق و افغانستان، جملگی بیانگر خوی استعماری انگلیسیها در طول تاریخ است. البته مردم ایران نیز در طول 220 سال گذشته، بارها طعم سیاستهای استعماری و ضدبشری آنگلوساکسونها را چشیدهاند. صفحه به صفحه کتاب تاریخ معاصر ایران پر است از اقدامات ضدایرانی انگلیس که گاه در حوزه سیاسی انجام شده و گاه نیز با هدف نسلکشی مردم ایران به وقوع پیوسته است. ایجاد قحطی عمدی و کشتار میلیونی مردم ایران در ایام جنگ اول جهانی، انحراف جنبش مشروطه از مسیر اصلی، کودتای سوم اسفندماه 1299 و روی کار آوردن رضاخان، کودتای 28 مرداد 1332 و همچنین جدایی بحرین از ایران، گوشهای از این جنایتهاست. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمنماه سال 57 هم این سیاستهای ضدایرانی از سوی حکومت انگلیس بیش از پیش دنبال شده که تا به امروز نیز ادامه دارد. اما سهم ملکه الیزابت دوم که به تازگی پس از 70 سال سلطنت در 96 سالگی مرد، از اقدامات ضدایرانی انگلیس چقدر است؟
به گزارش «وطنامروز»، کودتای 28 مرداد 1332 که با همکاری آمریکا و انگلیس علیه استقلال و حق انتخاب مردم ایران انجام شد، در دومین سال سلطنت الیزابت دوم به وقوع پیوست.
با ملی شدن صنعت نفت ایران، انگلیسیها سلطه انحصاری خود را بر نفت ایران از دست دادند. دولت انگلیس به منظور بازگرداندن وضعیت قبل از ملی شدن نفت، تصمیم گرفت از راههای مختلف مصدق را زیر فشار قرار دهد. انگلیس به منظور وادار کردن دولت ایران به قبول شرایط خود در مساله نفت، میکوشید از لحاظ اقتصادی و سیاسی بر دولت ایران فشار وارد کند.
دولت انگلیس از همان ابتدای ملی شدن صنعت نفت ایران، اقدامات متعددی را برای تضعیف و کنار زدن دولت مصدق انجام داد. انگلیس تنها راهحل مساله نفت را که دیگر قرار نبود تحت اختیار او باشد، سرنگونی مصدق و جایگزین کردن دولتی دیگر که موافق سیاستهای بریتانیا باشد، دانست.
اسناد جدیدی که وزارت خارجه آمریکا در سال 1396 از طبقهبندی خارج کرد، نشان میدهد دولت انگلیس به کرات از آمریکا خواسته بود به کودتا برای سرنگونی دولت محمد مصدق، نخستوزیر وقت ایران در سال 1332 بپیوندد.
انگلیس ابتدا در قالب یک درخواست کتبی که 8 اکتبر 1952 مطرح شد، تقاضای حذف مصدق را مطرح کرد. یادداشتهای وزارت خارجه آمریکا نشان میدهد مقامهای انگلیسی و آمریکایی از مهرماه سال 1331 دستکم ۳ بار برای بحث درباره سرنگون کردن دولت مصدق دیدار کردهاند. کریستوفر استیل، دومین مقام عالیرتبه سفارت انگلیس در واشنگتن این ایده را با مقامات آمریکایی در میان گذاشته بود.
* جدایی بحرین از ایران و نقش انگلیس
21 اردیبهشتماه 1349 با رأی شورای امنیت سازمان ملل، استقلال بحرین به رسمیت شناخته شد و پس از کشوقوسهای فراوان چندساله میان ایران و انگلیس بر سر این جزیره، این منطقه از ایران جدا شد. آنطور که تاریخ گواهی میدهد، حداقل تا دوران حکومت سلسله قاجار، بحرین جزئی جداییناپذیر از خاک ایران بود و «تا میانه دوران پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار نیز حاکمان محلی بحرین بر حاکمیت ایران بر بحرین اذعان داشتند و ایران در این جزیره راهبردی جنوب خلیجفارس، اعمال حاکمیت میکرد». اما در سالهای پایانی پادشاهی ناصرالدین شاه، در پی کودتایی که عیسیبنعلی با پشتیبانی انگلیسیها انجام داد، حاکمیت این جزیره از اختیار متولی منصوب شده از طرف دولت ایران خارج شد و عملا یک حکومت وابسته به انگلیس، اعمال حاکمیت بر بحرین را به دست گرفت.
16 دی 1347 محمدرضا پهلوی که در سفر هند به سر میبرد، طی یک مصاحبه مطبوعاتی با مجله بیلتز در دهلینو، از حق حاکمیت ایران بر بحرین صرفنظر کرد. شاه در مصاحبه خود گفت: «این نخستین بار است که من رسما درباره این مسأله سخن میگویم و دقیقا به سوالاتی در این زمینه پاسخ میدهم. این جزیره (بحرین) 150 سال پیش توسط انگلیسها از وطن ما جدا شده و انگلیسها یک امپراتوری با یک سیاست استعماری برپا کردند. باید اعتراف کنم ما از انگلیسها نخواستیم یا به آنها نگفتیم خلیجفارس را تخلیه کنند. من میخواهم یک بار دیگر بیانی را که شخصا در این زمینه گفتهام، تکرار کنم و بگویم اگر انگلیسها از در جلو خارج میشوند، نباید از در عقب وارد شوند و نیز نمیتوانم بپذیرم جزیرهای که توسط انگلیسها از کشور ما جدا شده، توسط ایشان ولی به حساب ما به کسانی دیگر داده شود. این اصلی است که ایران نمیتواند از آن صرفنظر کند. ایران از سوی دیگر پیوسته به این سیاست خود دلبستگی داشته است که هرگز برای به دست آوردن اراضی و امتیازات ارضی، به رغم تمایل مردم آن سامان، به زور متوسل نشود. من میخواهم بگویم اگر مردم بحرین مایل نباشند به کشور ما ملحق شوند، ما هرگز به زور متوسل نخواهیم شد، زیرا این خلاف اصول سیاست دولت ما است که برای گرفتن این سرزمین خود، به زور متوسل شود. دوما گرفتن و حفظ کردن سرزمینی که مردم آن با شما ضدیت داشته باشند، چه فایدهای خواهد داشت؟ قبل از هر چیز، این عمل، اشغال محسوب میشود. سیاست و فلسفه ما این است که با اشغال و گرفتن سرزمینهای دیگر از طریق زور مخالف باشیم. این روشنترین چیزی است که من میتوانم در این زمینه به شما بگویم. هر وسیلهای که تمایل مردم بحرین را مشخص کند و مقبولیت بینالمللی کسب کند، راه و روش صحیحی است». بهمنیقاجار در جلد سوم «تمامیت ارضی ایران» مینویسد: «مرداد 1348 به نظر میرسید دیگر اختلافی میان ایران و انگلیس بر سر تعیین وضعیت آینده بحرین وجود نداشت. ایران به خواست انگلیسها میانجیگری سازمان ملل را پذیرفته بود و باز به خواست انگلیسها قبول کرد میانجیگری را به دبیرکل سازمان ملل متحد ارجاع دهد».
* پشتیبانی انگلیس از صدام در جنگ تحمیلی
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اغلب کشورهای غربی که از حامیان رژیم پهلوی به شمار میرفتند و جمهوری اسلامی ایران را دشمن خود میدانستند، در صدد بودند به هر طریق ممکن انقلاب نوپای مردم ایران را در نطفه خفه کنند. از همین رو رژیم بعث عراق با حمایت و پشتیبانی کشورهای غربی از جمله انگلیس به ایران حمله کرد. پشتیبانی تسلیحاتی و همچنین آموزشهای نظامی از جمله کمکهایی بود که حکومت انگلیس در زمان سلطنت الیزابت دوم برای نابودی جمهوری اسلامی در اختیار صدام گذاشت. بر اساس برآورد انجمن فناوری ابزارهای ماشینی انگلیس، فروش ابزارهای ماشینی این کشور به عراق از 2.9 میلیون دلار در ۱۹۸۷ میلادی به 5.31 میلیون دلار در سال ۱۹۸۸ میلادی افزایش یافت. برخی کارخانههای سازنده سلاح انگلیسی نیز در پی فروش سلاح به عراق سود قابل توجهی به دست آوردند به طوری که سال ۱۹۸۸ میلادی فروش این اقلام به نیم میلیارد دلار رسید.
انگلیسیها علاوه بر پشتیبانی تسلیحاتی، در موارد جاسوسی اطلاعات نیز کمک حال صدام بودند. آنها دفتر خرید ایران در خیابان ویکتوریای لندن را از طریق سازمانهای اطلاعاتی کنترل کرده و اطلاعات آن را در اختیار عراق قرار میدادند. احداث شبکه پناهگاههای زیرزمینی، بخش دیگری از پشتیبانیهای انگلیس از عراق بود که ژوئن ۱۹۸۲ با تصمیم صدام و مشارکت مهندسان انگلیسی آغاز شد. کالین گرافت، رئیس فدراسیون مشاوران و مقاطعهکاران پناهگاههای هستهای انگلیس میگوید: «شرکتهای انگلیسی طرحهایی ارائه کردند که به موجب آن برای ۴۸ هزار سرباز، پناهگاه امن ساخته شد. هر پناهگاه تونل پولادین داشت و میتوانست تا ۱۲۰۰ نفر را در خود جای دهد. در هر پناهگاه پستهای فرماندهی، محل بیماران، اتاقهای ضدآلودگی، آشپزخانه، انبار غذاهای خشک، آب و قورخانه یعنی تمام ملزومات یک اقامت بلندمدت پیشبینی شده بود». حکومت انگلیس از در اختیار گذاشتن گلولههای حاوی گاز سمی به عراق نیز دریغ نکرد. در همین رابطه دیوید کرن، دیپلمات سابق آمریکا در بغداد میگوید: «دولت انگلیس تنها چند هفته بعد از آنکه عراق از سلاح شیمیایی در حلبچه استفاده کرد، با اعزام یک وزیر کابینه انگلیس به بغداد اعتبارات بازرگانی داده شده به دولت عراق را 2 برابر افزایش داد.» مجله تایمز مالی چاپ انگلیس نیز در همین باره مینویسد: «یک شرکت انگلیسی مقادیر زیادی گلولههای حاوی گازهای سمی چون هنسلین، ترونیات و نیز بمبهای آتشزا (شبیه بمبهایی که آمریکا در ویتنام بهکار برد) را به عراق صادر کرد».
انگلیس یکی از کشورهای تامینکننده وسایل و مواد شیمیایی برای عراق بود تا علیه مردم ایران مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس تحقیقات به عمل آمده از سوی انجمن حمایت از قربانیان سلاحهای شیمیایی و اسناد باقیمانده، شرکت مید اینترنشنال در برنامه تسلیحات دارای کاربرد دوگانه و شرکت مهندسی تیامجی در برنامه تسلیحات شیمیایی صدام شرکت داشتند. نام شرکتهای انگلیسی که عراق ابزار تحلیلی انحصاری جدید را به تکنولوژی و سلاحهای غیرمتعارف هستهای، میکروبی و موشکی تجهیز کردند، در گزارش ۱۲۰۰ صفحهای عراق که دسامبر ۲۰۰۲ به سازمان ملل ارائه شده بود، درج شده که البته شورای امنیت سازمان ملل در آن زمان ۸۰۰ صفحه از بخشهایی از نام مراکز تجاری غرب را که به برنامه تسلیحات کشتار جمعی عراق کمک کرده بودند، سانسور کرد(!) رد پای انگلیس حتی در شلیک ارتش آمریکا به هواپیمای مسافری ایران نیز دیده میشود. با گذشت ۳۴ سال از جنایت ارتش آمریکا در شلیک موشک به هواپیمای مسافری ایرانی «پرواز ۶۵۵ ایران ایر» بر فراز خلیجفارس و شهادت تمام سرنشینان آن، هنوز ابعاد بیشتری از این کشتار افشا میشود. پروندههایی که بتازگی از طبقهبندی محرمانه لندن خارج شدهاند نشان میدهد دولت «مارگارت تاچر» نخستوزیر سابق انگلیس بلافاصله از این جنایت آمریکا حمایت کرده و حتی در پنهانکاری آن نیز همکاری داشته است. بر اساس این اسناد که بتازگی از حالت محرمانه خارج شده، ۱۲ سال پس از جنایت آمریکا، در تاریخ ۲ مارس ۲۰۰۰ «رابین کوک» وزیر وقت خارجه انگلیس با «کالین پاول» وزیر وقت خارجه ایالات متحده که میان سالهای ۱۹۸۷ تا ۱۹۸۹ به عنوان مشاور امنیت ملی «رونالد ریگان» خدمت کرده بود، ملاقات کرد و گفت آمریکا روی هیچ کشوری به اندازه انگلیس نمیتواند حساب باز کند. در این دیدار پاول از کوک به صراحت خواست از اطمینان خاطر دولت واشنگتن بهخوبی مراقبت شود. وی بویژه یادآور شد پس از سرنگونی پرواز ۶۵۵ توسط آمریکا، «چارلز پاول» مشاور سیاست خارجی تاچر با مقامهای آمریکایی تماس گرفته و درباره اینکه چه واکنشی به سرنگونی هواپیمای ایرانی نشان دهد، سوال پرسیده است. دولت بریتانیا هم در نهایت با وجود شهادت 300 غیرنظامی که اکثر آنها شهروند ایران بودند، حمایت فوری خود را از واشنگتن اعلام کرد. در هفتههای پس از شلیک به هواپیمای ایرانی، تاچر سرسختانه در کنار ریگان ایستاد. وی در آن زمان در اظهاراتی گفته بود: شما نمیتوانید از نیروی دریایی بخواهید برای حفاظت از کشتیها در برابر حملات ایران وارد خلیجفارس شوند اما به آنها حق دفاع از خود ندهید. تاچر حتی در مکاتبههای خصوصی خود با رئیسجمهوری وقت آمریکا درباره پیامدهای مثبت این حمله گمانهزنی کرد و نوشت: به نظر میرسد این حادثه دستکم به مقامهای ایران کمک تا به اجماعی داخی بر سر ضرورت پایان درگیریها در جنگ خلیجفارس برسند.
* همراهی با آمریکا در تحریم مردم ایران
مردم ایران سالهای سال است به جرم استقلال ابزار تحلیلی انحصاری جدید ابزار تحلیلی انحصاری جدید از بیگانگان تحت شدیدترین تحریمها قرار دارند. تحریمهایی که اعمال آنها از سوی آمریکا پس از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شد و تا به امروز نیز همچنان ادامه دارد. در طول این مدت انگلیسیها همواره در کنار ایالات متحده بوده و به نظاره سختی کشیدن مردم ایران ایستادهاند.
* جنگ رسانه ملکه علیه مردم
اگر در مردادماه 32 رادیو بیبیسی فارسی رمز کودتا علیه انتخاب مردم ایران را اعلام میکرد، امروز رسانه سلطنتی بیبیسی فارسی که مشخصا وابسته به ملکه و در خدمت سیاستهای انگلیس است، علیه مردم ایران فعالیت میکند. این شبکه فارسیزبان از زمان تاسیس خود تا به امروز در مقاطع مختلف نشان داده است که هدفی جز ایجاد آشوب و حمله به روان مردم ایران ندارد. فعالیت این شبکه در روزهای فتنه 88 و همچنین غرضورزی آن در پوشش اخبار مربوط به ایران بیانگر خباثت بخش فارسی رسانه ملکه تازه از دنیا رفته انگلیس است.
دیدگاه شما