روش محاسبه شاخص‌ها

نرخ تورم در هر سال با توجه به فرمول ذیل محاسبه می شود:

شاخص بورس چیست؟ افزایش و کاهش شاخص بورس به چه معناست؟

اگر می‌خواهید به زبانی ساده بدانید که شاخص بورس چیست؟ و با شاخل کل بورس و شاخص بازار بورس آشنا شوید، این مطلب را مطالعه کنید.

این روزها بازار بورس بسیار رونق گرفته و میزان مراجعه مردم به کارگزاری‌های بزرگی مانند کارگزاری مفید و آگاه بیش از گذشته شده است. سرمایه‌‌گذاران بازار بورس برای کسب درآمد بیشتر از این بازار پرریسک معمولا عوامل مختلفی را مورد بررسی قرار می‌دهند. در واقع می‌توان گفت که موفقیت در این بازار نیازمند ارزیابی مستمر وضعیت بازار و روند قیمت یا سود سهام شرکت‌ها در دوره‌های مختلف است. یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که در ارزیابی بازار سرمایه بسیار مفید است تحلیل شاخص بورس است.

شاخص بورس چیست؟

اصطلاح شاخص یا Index بیانگر عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات یک یا چند متغیر را در طول مدت‌زمان معینی اندازه‌گیری کرد. در بازار بورس هم شاخص‌های متعددی برای نشان دادن وضعیت عمومی این بازار وجود دارند. هر شاخص دارای فرمول محاسباتی خاص خودش است و هر کدام از آن‌ها جنبه‌های مختلفی از وضعیت گذشته و فعلی بازار بورس را نشان می‌دهند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با تعریف هر کدام از این شاخص‌ها آشنا کنیم.

این مطلب را نیز مطالعه فرمایید: حجم مبنا چیست و چگونه آن را محاسبه و استفاده کنیم؟

شاخص کل یا TEPIX

برای آن که بدانید شاخص بورس چیست ، با ید با مفهوم شاخص کل یا TEPIX آشنا شوید. شاخص کل یا شاخص قیمت پرکاربردترین شاخص بورس است و بیانگر میزان تغییرات قیمت سهام شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه است که می‌تواند بازدهی این بازار را نشان دهد. بنابراین اگر شاخص کل بورس در ابتدای سال ۲۰ هزار واحد باشد و در پایان سال با ۱۰ هزار واحد افزایش به ۳۰ هزار واحد برسد معنای آن این است که میانگین بازدهی بورس از محل افزایش قیمت سهام شرکت‌ها در آن سال ۵۰ درصد بوده است.

البته این نکته را هم باید ذکر کنیم که تاثیر شرکت‌های بزرگ در افزایش یا کاهش شاخص کل بسیار زیاد است و این امر شاید یکی از نقاط ضعف این شاخص باشد. برای مثال، اگر اکثر سهام بازار با درصدهای منفی معامله شوند، چند معامله با درصد مثبت بر روی سهام شرکت‌های بزرگ می‌تواند شاخص کل بورس را مثبت کند و برعکس. البته برای رفع این مشکل از شاخص کل هم‌وزن استفاده می‌کنند که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

محاسبه شاخص کل: اگر بخواهیم شاخص کل را براساس فرمول بیان کنیم به صورت زیر خواهد بود:

( ارزش جاری بازار در زمان مبدا / ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه )* 100 = شاخص کل

ارزش جاری بازار، از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس به دست می‌آید. خود ارزش جاری هر شرکت برابر است با حاصلضرب تعداد سهام آن شرکت در قیمت هر سهم شرکت. ارزش جاری بازار در زمان مبدا نیز مربوط به مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس در سال پایه می‌شود. در بورس اوراق بهادار تهران، سال ۱۳۶۹ به‌عنوان سال پایه در نظر گرفته می‌شود.

شاخص کل (قیمت) هم‌وزن

شاخص کل هم‌وزن یکی دیگر از شاخص‌های مهم بازار بورس است که تاثیر همه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس را به‌طور برابر در محاسبه شاخص کل در نظر می‌گیرد. بنابراین در این شاخص برخلاف شاخص کل، وزن و اندازه شرکت‌ها تاثیرگذار نیست و میزان بازدهی قیمت سهام شرکت‌ها بدون در نظر گرفتن بزرگی آن‌ها محاسبه می‌شود. بنابراین اگر شما از تمامی شرکت‌های حاضر در بورس به تعداد مساوی سهم داشته باشد، شاخص کل هم‌وزن میزان بازدهی آن سبد سهام را برایتان نشان خواهد داد.

این مطلب را نیز مطالعه فرمایید: تحلیل تکنیکال چیست و چگونه در آن حرفه‌ای شویم؟

محاسبه شاخص هم‌وزن: این شاخص از تقسیم سهام تعدادی شرکت خاص در دو سال و ضرب حاصل جمع در 100 به دست می‌آید.

(حاصل جمع سهم همان شرکت‌ها در سال دوم / حاصل جمع سهم شرکت‌ها در سال اول ) *100 = شاخص کل هم‌وزن

شاخص بازده نقدی

شاخص دیگر در بازار بورس شاخص بازده نقدی (سود) است. این شاخص برخلاف شاخص کل که میانگین تغییرات قیمت شرکت‌ها را محاسبه می‌کند، میانگین بازده سود نقدی پرداختی از سوی آن‌ها به سهامداران را نشان می‌دهد. بنابراین هر وقت شاخص سود نقدی رو به کاهش بود، به این معنی است که شرکت‌ها به‌طور میانگین سود نقدی کمتری بین سهامداران خود تقسیم کرده‌اند.

شاخص قیمت و بازده نقدی یا TEDPIX

شاخص قیمت همانطور که از نامش پیداست بیانگر میانگین تغییرات قیمت و بازده نقدی سهام شرکت‌های حاضر در بازار بورس است که می تواند بازده کل سرمایه گذاری بر روی اوراق سهام را در طی یک دوره معین نشان دهد. البته این شاخص نیز همان مشکل شاخص کل را دارد و تاثیرگذاری شرکت‌های بزرگ در آن بیشتر است.

این مطلب را نیز مطالعه فرمایید: هنگام قطعی اینترنت چگونه در بورس معامله کنیم؟

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

سهام آزاد شناور به سهام‌هایی گفته می‌شود که سهام‌داران قصد نگه‌داری آن را ندارند. در هر شرکت تعدادی از سهام‌داران، سهم‌های خریداری شده را حفظ می‌کنند. سهام آزاد شناور سهمی است که خریداران آن قصد نگه‌داری سهم را ندارند و احتمالا به زودی فروش می‌رود. در واقع سهمی که سهام دار قصد حفظ آن را ندارد به عنوان سهم آزاد شناور شناخته می‌شود.

محاسبه سهام آزاد شناور نیز مشابه با شاخص کل محاسبه می‌گردد، تنها تفاوت در آن جاست به جای استفاده از کل سهام منتشر شده در وزن دهی شرکت‌ها در سبد شاخص، سهم شناور آزاد شرکت‌ها محاسبه می‌شود و به این ترتیب شاخص سهام آزاد یا TEFIX به دست می‌آید.

شاخص ۵۰ شرکت فعال

این شاخص سطح عمومی قیمت ۵۰ شرکت فعال بورس را نشان می‌دهد. هر سه ماه یکبار، شرکت‌هایی که خرید و فروش سهام آن‌ها آسان‌تر و سریع‌تر از سایر شرکت‌ها صورت بگیرد در این شاخص قرار می‌گیرند. بنابراین فاکتور اصلی در انتخاب این ۵۰ شرکت، قابلیت نقدشوندگی آن‌هاست و این شاخص میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را ارایه می‌کند.

شاخص تورم چگونه محاسبه می‌شود؟

این شاخص به عنوان وسیله‌ای برای اندازه گیری سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات مورد مصرف خانوارها، یکی از بهترین معیارهای سنجش تغییر قدرت خرید پول داخل کشور به شمار می رود.

کاربرد این شاخص برای تعدیل مزد و حقوق در قراردادهای دو جانبه و نیز دعاوی حقوقی و همچنین به عنوان مهمترین معیار سنجش میزان تورم در اقتصاد ایران اهمیت فروان دارد.

برای آشنایی هر چه بیشتر با شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی، پوشش جغرافیایی و جمعیتی شاخص، کالاها و خدمات نماینده مشمول شاخص، نحوه جمع آوری اطلاعات و روش محاسبه آن را به طور خلاصه مورد بحث قرار داده و در تنها به تغییرات این شاخص طی سال‌های مختلف اشاره می‌شود.

۱ - سابقه بررسی

شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی اولین بار درایران در سال ۱۳۱۵ تهیه شده و در سال ۱۳۳۸ جنبه های مختلف تهیه این شاخص مورد تجدید نظر اساسی قرار گرفت.

تجدید نظر های بعدی به علت تغییرات چشمگیر در الگوی مصرفی خانوار ها و تحولات اجتماعی و اقتصادی به ترتیب در سال های ۱۳۴۸، ۱۳۵۳، ۱۳۶۱، ۱۳۶۹، ۱۳۷۶، ۱۳۸۳، ۱۳۹۰ و آخرین آن در سال ۱۳۹۵ صورت گرفت.

۲ - دوره بررسی

دوره بررسی این طرح ماهانه است.

۳ - زمان بررسی

زمان بررسی این طرح از اول هر ماه شروع وتا سی ام همان ماه ادامه پیدا می‌کند.

۴ - پوشش جغرافیایی

گسترش جغرافیایی شاخص به میزان قابل توجهی تعیین کننده درجه درستی و اعتبار شاخص است. بدیهی است فرهنگ مصرفی وسلیقه افراد تا حدودی می‌تواند ناشی از شرایط اقلیمی وخصوصیات جغرافیایی هر منطقه باشد.

لذا جهت پوشش مناسب جغرافیایی در همه مناطق شهری کشور، ۷۹ شهر نمونه درسطح استان های مختلف کشور به طریق علمی طوری انتخاب شده که تغییرات قیمت در آن ها نشانگر تغییرات در کل مناطق شهری روش محاسبه شاخص‌ها و در هر استان باشد.

درنهایت شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در سطح ۳۱ استان به صورت مستقل محاسبه و از ترکیب شاخص استان های مختلف، شاخص کل مناطق شهری کشور به دست می آید.

۵ - پوشش جمعیتی شاخص

درسال پایه ۱۳۹۵ پس از انتخاب شهرها،حدود روش محاسبه شاخص‌ها ۱۷۶۰۰ خانوار به طریق علمی از بین خانوارهای ساکن در ۷۹ شهر انتخاب شده که متوسط هزینه آن ها نماینده متوسط هزینه همه خانوارهای ساکن در شهرهای ایران است.

خانوارهای نمونه، همه نوع خانوار با درآمدها و الگوهای مصرف متفاوت را شامل می شود. پس ازانتخاب خانوارها، با مراجعه مستقیم آمارگیران اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی، ریز اقلام و هزینه آنها پرسش و سپس به کل خانوارهای ساکن در هر استان و به کل مناطق شهری تعمیم داده می شود تا هزینه خانوارها برای کلیه کالاها و خدمات که در طول سال خریداری و به مصرف می رساند مشخص گردد.

۶ - کالاها و خدمات نماینده مشمول شاخص

با توجه به تغییرات در الگوی مصرف خانوارها، در سال پایه ۱۳۹۵ با استفاده از نتایج بررسی بودجه خانوارهای شهری تجدید نظری در انتخاب کالاها وخدمات نماینده صورت گرفت و از بین کالاها و روش محاسبه شاخص‌ها خدماتی که خانوارهای ساکن در شهرها مصرف می کنند، تعداد ۳۸۶ قلم کالا و خدمت نماینده( ۲۹۴ قلم و ۹۲ قلم خدمت) با توجه به اهمیت آن ها به طریق علمی انتخاب شده است.

طبقه بندی کالاها و خدمات:

بر اساس طبقه بندی coicop، سیصد و هشتاد و شش قلم کالا و خدمت مشمول بررسی به ۱۲ گروه اصلی تقسیم شده که ضرایب اهمیت آن ها به شرح ذیل می باشد:

هر یک ازگروه های اصلی هزینه نیز به زیر گروه هایی تقسیم می‌شوند که هر یک از زیر گروه ها به تنهایی شامل چندین کالا یا خدمت با خصوصیات مشابه بر اساس طبقه بندی coicop می باشند.

به طور مثال گروه خوراکی ها وآشامیدنی‌ها شامل گروه های مختلفی از کالاها است که عمده ترین آن ها به شرح ذیل می‌باشند:

کالاهای مشمول شاخص از ۱۰۴ قلم کالای گروه خوراکی‌ها وآشامیدنی‌ها و ۲۸۲ قلم کالای غیر خوراکی و خدمت تشکیل می شود.

۷ - نحوه جمع آوری اطلاعات

جمع آوری اطلاعات مربوط به قیمت کالا ها و خدمات در همه شهرهای مورد بررسی از طریق مراجعه مستقیم آمارگیران ثابت رسمی، محلی وکارآزموده اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی به منابع اطلاع و مصاحبه با آن ها صورت می گیرد.

در واقع برای دستیابی به قیمت های واقعی، آمارگیران اقتصادی این اداره هر ماه به حدود ۴۰۰۰۰ منبع اطلاع مراجعه و قیمت جاری بیش از ۱۲۱۰۰۰ مظنه از کالاها و خدمات را پرسش نموده و در صورتی که قیمت کالا یا خدمتی در ماه قیمت گیری نسبت به ماه گذشته افزایش یا کاهش داشته باشد، دلایل این نوسان، بررسی و ثبت می شود.

در جمع آوری اطلاعات همواره سعی می شود قیمت های عملی حاکم بر بازار هر شهر جمع آوری و گزارش شود.

۸ - روش محاسبه شاخص

پس از جمع آوری قیمت ها، برای محاسبه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی، فرمول شاخص قیمت لاسپیرز(لاسپیرز تعمیم یافته) به کار می رود که از این فرمول برای محاسبه میزان تورم در سطح هر یک از استان ها و سپس کل کشور استفاده می شود.

در این روش، معمولا یک سال به عنوان سال پایه انتخاب ودر آن سال براساس آمارگیری از خانوارهای نمونه شهری و بر مبنای سبد هزینه خانوار، اهمیت هر یک از کالا ها و خدمات که عبارت است از نسبت هزینه آن قلم به کل هزینه خانوار، تعیین می‌گردد. بدین ترتیب میزان تاثیر هر یک از کالاها و خدمات نماینده در محاسبه تورم متناسب با اهمیت آنها تعیین می شود.

برای محاسبه شاخص با توجه به فرمول لاسپیرز تغییرات قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارها در هر زمان نسبت به زمان پایه سنجیده می شود، به این صورت که مقدار مصرف تعیین شده برای هر یک از کالاها وخدمات در سال پایه، در قیمت جدید ضرب و هزینه جدید در زمان مورد نظر به دست می آید.

با جمع کلیه هزینه های جدید اقلام سبد خانوار، مجموع هزینه خانوارهای شهری بر اساس قیمت های جدید محاسبه وسپس این هزینه بر هزینه خانوار در سال پایه تقسیم شده و عدد حاصل در ۱۰۰ ضرب می شود. بدین ترتیب شاخص در زمان مورد نظر به دست می آید.

به عنوان مثال اگر سبد هزینه خانواری درسال پایه از دو کالای نان وگوشت تشکیل شده باشد وقیمت این دو کالا در سال پایه به ترتیب ۱۰۰۰ و ۵۰۰۰۰ ریال باشد و در سال مورد نظر (n) به ۱۵۰۰ و ۷۰۰۰۰ ریال برسد و با فرض آنکه مقادیر مصرفی نان و گوشت در سال پایه به ترتیب معادل ۲۰۰ و ۸۰ باشد برای محاسبه شاخص به صورت زیر عمل می کنیم:

نرخ تورم در هر سال با توجه به فرمول ذیل محاسبه می شود:

۹- تغییرات شاخص بهای کالاها وخدمات مصرف طی سال های مختلف

شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در سال های ۱۳۱۵ تا ۱۳۹۶ دارای تغییرات متفاوتی بوده که در جدول ذیل درج شده است.

روش محاسبه شاخص‌ها

با سلام
از دوستان عزیز تقاضا میکنم درباره مطالب نوشته شده در وبلاگ نظر بدن تا اگه نقصی هست برطرف بشه

•عدد شاخص رقمی است که تغییر قیمت نسبی کالاهای مصرفی یا خدمات روش محاسبه شاخص‌ها مشابه را در یک دوره و هر دوره دیگر به عنوان دوره ی مبنا نشان میدهد

•معیار سنجشی از میانگین وزن مواد و کالاهای معین که در تولید مورد استفاده قرار میگیرد این شاخص به علت پوشش کالاها شامل مواد خام و کالاهای نیمساخته است.

•معیار سطح عمومی قیمت های خرده فروشی است یعنی تغییرات قیمت تعداد ثابت و معینی از کالاها و خدماتی که توسط خانوارهای شهری مصرف میشود.شاخص بهای کالاهای مصرفی نشان دهنده ی سطح زندگی خانوارها و کالاها و خدمات مصرفی در یک دوره ی مالی است.درصد تغییرات سالیانه این شاخص نرخ تورم را نشان میدهد.

•نشان دهنده ی تغییرات قیمت کالا در سطح تولید کنندگان و فروشندگان عمده است که از طریق جمع اوری اطلاعات قیمت عمده فروشی از کارخانه ها –عاملان فروشعمده و قیمت کالاهای وارداتی در مرز کشور محاسبه میشود.

>p˚ و q˚ قیمت و مقدار در سال پایه را نشان میدهند در حالی که pᵗ قیمت در سال سال مورد نظر tرا نشان میدهند.

این شاخص سطح عمومی قیمت ها را بیش از واقع نشان میدهد.

>p˚ قیمت را در سال پایه را نشان میدهد در حالی که pᵗ و qᵗ قیمت و مقدار را در سال سال مورد نظر tنشان میدهند.

این شاخص سطح عمومی قیمت ها را کمتر از واقع نشان میدهد.

ر این روش بر خلاف دو روش قبلی است که کمیت ها در سال پایه و جاری در

نظر گرفته می شد.این شاخص میانگین هندسی شاخص های لاسپیرز و پاشه

را محاسبه میکند.

*-اختلافاتی که اخیرا بر سر نرخ تورم در ایران پیش میاید

ریشه در همین اختلاف محاسباتی دارد.

مهمترین کاربردهای شاخص قیمت ها:

•به عنوان یک متغیر کلان اقتصادی نشان دهنده ی چگونگی تغییرات سطح عمومی قیمت ها است و به صورت کمی وضعیت قیمت را در سال های مختلف با هم مقایسه میکند این مورد امروزه در هر جامعه ای اهمیت خاصی دارد و برای محاسبه ی یک مقطع زمانی در ایران مناسب است

•استفاده از شاخص قیمت ها میتواند متغیرهای کلان اقتصادی(مانند تولیدهای اسمی)را به متغیرهای واقعی تبدیل کند بدین صورت که متغیرهای اسمی را به شاخص قیمت ها تقسیم کرده و متغیرهای واقعی را به دست می اوریم.

3-محاسبه نرخ تورم

فرمول شاخص قیمت ها در یک سال مورد نظر برابر است با نسبت هزینه های کل خرید یک دسته کالا در ان سال به هزینه همان کالا در سال پایه.

همه چيز درباره محاسبه شاخص بورس

روش محاسبه شاخص این روزها محل بحث فعالان بازار است. برخی بر این باورند که شاخص کل بورس تهران بیشتر خط صعودی بورس را ترسیم می‌کند، همچنین گفته می‌شود که تغییر روش محاسبه شاخص از آذر ماه ۸۷ امکان مقایسه تاریخی روند بورس را سلب کرده است.

این شاخص در ۱۱ماه نخست امسال بیش از ۱۰۰درصد رشد کرد. پرسش اینجاست که آیا فعالان بورس درست استدلال می‌کنند؟ شاخص کل بورس تهران فراز و نشیب‌های زیادی را پشت‌سر گذاشته است. در گذشته شاخص کل بورس تهران از میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورس به دست می‌آمد و به همین دلیل تا قبل از آذر ماه سال۸۷ به شاخص کل بورس تهران شاخص قیمت هم گفته می‌شد اما از آذر ماه سال۸۷ تاکنون مولفه سود نقدی شرکت‌ها در شاخص بورس محاسبه می‌شود. در واقع شاخص بورس تهران حاصل جمع افزایش قیمت سهام و سود نقدی شرکت‌های بورس است، به همین دلیل است که به آن شاخص قیمت و سود نقدی هم می‌گویند. موضوع این است که روش محاسبه شاخص بر مبنای چنین فرمولی میزان شتاب و سرعت رشد شاخص را بیشتر نشان می‌دهد. برخی فعالان بازار سرمایه معتقدند که مدل جدید شاخص که به‌عنوان شاخص کل بورس از اواخر سال۸۷ طراحی و مورد محاسبه قرارگرفته، بیانگر واقعیت بازار نبوده و از سقوط پی‌در‌پی شاخص جلوگیری می‌کند.

بورس اوراق بهادار تهران از فروردین ماه ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قیمت برمبنای عدد پایه ۱۰۰ و با نام تپیکس (TEPIX) کرد که این شاخص، نماگر تغییرات قیمت کل بازار بوده و به صورت میانگین وزنی محاسبه می‌شد.

این شاخص در آن زمان ۵۲ شرکت را دربرمی‌گرفت و درصورتی‌ که نماد شرکتی بسته بود یا برای مدتی معامله نمی‌شد، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌شد و تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن‌دهی در این شاخص بود که این امر منجر به تأثیر بیشتر شرکت‌های بزرگ در شاخص می‌شد.

در این میان شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص بازده کل با نماد TEDPIX از فروردین۱۳۷۷ در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغییرات این شاخص نشانگر بازده کل بورس است و از تغییرات قیمت و بازده نقدی پرداختی متأثر می‌شود. این شاخص تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در بردارد و شیوه وزن‌دهی و محاسبه آن همانند شاخص کل قیمت (TEPIX) است و تنها تفاوت میان آن در شیوه تعدیل آنهاست، به‌طوری که شاخص قیمت و بازده نقدی علاوه بر موارد تعدیل شاخص قیمت، درصورت پرداخت سود نقدی نیز تعدیل می‌شود. علاوه بر این شاخص بازده (سود) نقدی که با نماد TEDIX منتشر می‌شود، بیانگر سطح عمومی بازده نقدی پرداختی شرکت‌هاست و مقدار آن از تقسیم پایه شاخص کل قیمت (TEPIX) بر پایه شاخص بورس (قیمت و بازده نقدی)(TEDPIX)، به دست می‌آید.

چرا محاسبه شاخص کل بورس تغییر کرد؟

شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت، شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر شاخص تالار اصلی و فرعی از شاخص‌هایی بودند که در بورس اوراق بهادار تهران مورد محاسبه قرار می‌گرفتند ولی در راستای اجرای بند ۳ مصوبه شورای بورس و اوراق بهادار در تاریخ هشتم مرداد۸۶، مقرراتی برای تغییر در محاسبه شاخص بورس روش محاسبه شاخص‌ها به پیشنهاد هیأت مدیره سازمان بورس ارائه شد و در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۸۷ در ۱۰ ماده و ۳ تبصره دستورالعمل نحوه تغییر شاخص‌های بورس یا تعریف شاخص‌های جدید تصویب شد.

بر اساس این مصوبه بود که شورای بورس اقدام به انتشار مقررات اجرایی نحوه تغییر در شاخص‌های بورس یا تعریف شاخص‌های جدید در بازار سهام کرد و همزمان با راه‌اندازی نرم‌افزار جدید معاملات موسوم به جم در روز ۱۶ آذرماه، شاخص قیمت و دیگر شاخص‌های بورسی تغییراتی نسبت به گذشته پیدا کردند، به‌طوری که شاخص بازده نقدی و قیمت از سال۸۷ به‌عنوان شاخص کل در بورس معرفی شد و در حال حاضر به جای شاخص قیمت، شاخص کل بورس به همراه شاخص صنعت، شاخص بازار اول، شاخص بازار دوم و شاخص آزاد شناور و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ در بورس اوراق بهادار تهران محاسبه می‌شود.

شاخص قیمت که به‌عنوان شاخص قدیم بورس مطرح است در گذشته بر اساس تغییرات قیمت سهام بازار محاسبه می‌شد، به‌طوری که تغییرات تمام شرکت‌های بورسی در این شاخص لحاظ می‌شد اما در محاسبه فعلی شاخص قیمت از قیمت تعدیل شده استفاده می‌شود، به‌طوری که قیمت سهم پس از تقسیم سود نقدی کاهش پیدا می‌کند که در محاسبه جدید، پایه شاخص به اندازه سود تقسیم شده، تعدیل می‌شود تا تاثیری بر شاخص نگذارد. لذا شاخص قیمت تنها بر اساس تغییرات قیمت محاسبه می‌شد ولی شاخص سود نقدی اثر تقسیم سود را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.

به‌عنوان مثال، در محاسبه جدید شاخص درصورتی که قیمت سهام یک شرکت بورسی قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه یک‌هزار و ۲۰۰ ریال باشد و این شرکت ۲۰۰ ریال سود در مجمع تقسیم کند، در روز گشایش نماد تغییرات قیمت نسبت به مبلغ یک هزار ریال انجام می‌شود تا تاثیری در شاخص به وجود نیاید.

اما درگذشته نحوه محاسبه شاخص به گونه دیگری بود، به‌طوری که اگر سهام یک شرکت بورسی یک‌هزار و ۲۰۰ریال بود و در مجمع ۲۰۰ریال سود تقسیم می‌کرد، نماد با قیمت۱۱۰۰ ریال باز می‌شد که این امر شاخص را منفی می‌کرد. بنابراین در محاسبه جدید، تغییرات شاخص نسبت به مرز یک هزار ریال برای شرکت مذکور انجام می‌شود تا تاثیری در شاخص ایجاد نشود.

اشکالات شاخص فعلی بورس

به این ترتیب با تغییرات ایجاد شده در محاسبه شاخص بورس تهران، در شاخص فعلی، قیمت سهام یک شرکت قبل از مجمع منهای سود تقسیمی این شرکت محاسبه می‌شود که عمده‌ترین اشکال محاسبه آن در این است که امکان مقایسه شاخص با گذشته از بین رفته و نمی‌توان بر مبنای اعداد سال گذشته به یک نتیجه منطقی در مورد روند حرکت شاخص در سال‌جاری رسید.

علاوه بر این سود نقدی شرکت‌ها در زمان بازگشایی نماد سهام آنان پس از مجمع از مخرج کسر محاسبه بازدهی کسر می‌شود که سبب رشد در محاسبه شاخص می‌شود و دلیل این موضوع نیز تلاش برای جلوگیری از نزول شاخص در دوران نزول است. عدم تطابق حرکت شاخص با حرکت قیمت‌ها، سردرگمی سهامداران و کاهش روش محاسبه شاخص‌ها اعتماد به شاخص از جمله انتقادات وارده به شاخص جدید است که این مسائل موجب شده کارکرد شاخص به‌عنوان نماگر رویه کلی بازار در پرده ابهام قرار گیرد. بر این اساس است که برخی از فعالان بازار سرمایه نسبت به نحوه محاسبه شاخص، افزایش و مقایسه آن اعتراض داشته و معتقدند که شاخص‌های قدیمی نیز باید در نرم‌افزار جدید معاملاتی بورس تعریف و برای عموم نمایش داده شوند. با واقعی‌کردن شاخص و پذیرش اشتباهات شاخص می‌توان بازار را از فشار زیاد رهانید و سرمایه‌گذاران را از نگرانی بیرون آورد.

آیا رشد شاخص ارتباطی به تغییر فرمول دارد؟

رشد شاخص بورس به تبع تغییر فرمول محاسبه، از بازده قیمت به بازده نقدی و قیمت، فارغ از منطق تغییر شاخص این سؤال را مطرح می‌کند که آیا این تغییر اساسا درست و منطقی بوده یا نه و آیا رشد اخیر شاخص بورس ارتباطی به تغییر فرمول محاسبه آن دارد؟

در این میان یکی از کارگزاران بورس نحوه محاسبه شاخص کل بورس را مورد توجه قرار داد و گفت: یکی از اشکالات محاسبه شاخص کل بورس این است که اگر ۵درصد سهام شرکت در بورس پذیرفته شده باشد، کل شرکت در محاسبه شاخص لحاظ می‌شود. لذا باید شاخصی مورد محاسبه قرار گیرد که بیان‌کننده وضعیت بازار باشد. وی با بیان اینکه شاخص کل بورس با شاخص قیمت و بازده نقدی پیوند زده شده است، ادامه داد: در محاسبه شاخص قدیم زمانی که شرکت‌ها سود تقسیم می‌کردند، شاخص کاهش پیدا می‌کرد ولی شاخص جدید طوری محاسبه می‌شود که با تقسیم سود شاخص افزایش می‌یابد، به‌طوری که در حال حاضر نیمی از بازدهی بورس از ابتدای سال تاکنون به‌دلیل برگزاری مجامع و تقسیم سود نقدی است.

شاخص فعلی واقعی‌تر از شاخص قبلی است

در این میان مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار نظر دیگری دارد و معتقد است که شاخص کلی که در حال حاضر در بورس تهران محاسبه می‌شود واقعی‌تر از شاخص قبلی است. دکتر حسن قالیباف‌اصل در پاسخ به این سؤال که آیا شاخص کل بورس واقعیت‌های بازار را نشان می‌دهد یا نه گفت: شاخصی که در روش محاسبه شاخص‌ها گذشته به نام شاخص قیمت مورد محاسبه قرار می‌گرفت، بخشی از واقعیت را نشان می‌داد که آن واقعیت فقط بازده به خاطر تغییرات قیمت بود ولی شاخص فعلی، بازده کل را نشان می‌دهد که هم شامل تغییرات قیمت و هم سود نقدی است؛ لذا شاخص کلی که در حال حاضر محاسبه می‌شود واقعی‌تر است زیرا کل واقعیت بازار را نشان می‌دهد.

رشد پی‌در‌پی شاخص فعلی

آمار روند حرکتی شاخص بورس از سال۸۳ تاکنون بیانگر واقعیت دیگری است و این موضوع را به ذهن متبادر می‌کند که شاخص جدید برای رشد طراحی شده است! به‌طوری که شاخص قدیم بورس اوراق بهادار کشور که تنها با احتساب بازده قیمت محاسبه می‌شد در بهترین حالت و بالاترین رقم خود توانست در سال۸۲ به رقم ۳هزار و ۸۰۹ واحد برسد و بعد از آن روند نزولی را طی کرد.

آمار حرکت شاخص کل بورس از ابتدای سال۸۸ و بعد از تغییر فرمول محاسبه شاخص، نشان می‌دهد که شاخص کل بورس از همان ابتدای سال روند صعودی خود را آغاز کرد و از کانال ۷هزار واحد در ابتدای سال به ۱۲هزار و ۵۳۷ واحد در پایان سال رسید. اما این پایان ماجرا نبود و روند پرشی و جهشی شاخص کل بورس طبق فرمول جدید در سال۸۹ به اوج خود رسید و این متغیر مهم اعداد ۱۳هزار، ۱۴هزار، ۱۵هزار، ۱۶هزار، ۱۷هزار و در نهایت ۱۸هزار را فتح کرد که بیشترین رکورد شاخص بورس نیز مربوط به فصل مجامع و تقسیم سود شرکت‌ها بوده است.

این حرکت در سال‌های ۹۰، ۹۱ و ۹۲ هم تکرار شد، به گونه‌ای که شاخص بورس در این سال‌ها، به‌خصوص امسال رشد فزاینده‌ای را تجربه کرد و از ۳۸هزار واحد در رکوردی بی‌سابقه به ۸۰هزار واحد رسید. همانطور که آمار نشان می‌دهد بعد از تغییر فرمول محاسبه شاخص کل، این متغیر مهم هیچ‌گاه شاهد سقوط ۵ هزار واحدی همانند سال‌های۸۳ تا ۸۷ نشده و همواره مسیر خوش و خرمی را پیموده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در سال گذشته نحوه محاسبه شاخص‌های اصلی بورس تهران را مورد ارزیابی قرار داده و با توجه به انتقادات وارده بر نحوه محاسبه شاخص پیشنهادهای جدیدی برای نحوه محاسبه ارائه کرده است. همچنین این مرکز اعلام کرد که با توجه به اهمیت حیاتی وجود اطلاعات در بازارهای مالی ضروری است که شاخص قیمت برای تمامی روزهای کاری بورس از تاریخ انقطاع آن در آذرماه ۱۳۸۷ تاکنون محاسبه و منتشر شود؛ لذا این مرکز پیشنهادهایی برای محاسبه شاخص ارائه کرد.

این مرکز عنوان کرد از آنجا که محاسبه شاخص برای تمامی ساعات معاملاتی دشوار است پیشنهاد می‌شود حداقل شاخص قیمت بر مبنای قیمت روزانه (قیمت آغازین، پایانی یا میانگین این دو) محاسبه شده و در اختیار فعالان بازار قرار گیرد. این کار، عملا امکان انتخاب یکی از دوشاخص قیمت یا بازده کل را برای فعالان بازار فراهم می‌کند. مدیرعامل شرکت بورس در مهرماه امسال در نشست خبری اظهار کرد: قرار است شاخص بازده نقدی منتشر شود که مستقل از شاخص کل، بازده نقدی و بازده قیمت را مورد محاسبه قرار دهد.

به گفته قالیباف‌اصل، نرم‌افزار این سیستم توسط شرکت بورس در حال تهیه است تا اطلاعات را از سیستم معاملات بگیرد زیرا سیستم معاملات بورس محاسبه شاخص را انجام می‌داد اما تنظیمات آن به شکلی بود که شاخص کل را محاسبه می‌کرد که امیدواریم با طراحی این نرم‌افزار، شرکت بورس بتواند شاخص قیمت را محاسبه کند. وی اعلام کرد:‌ به‌دنبال این هستیم تا نرم‌افزاری طراحی شود که مانند شاخص کل بتواند هر لحظه از زمان بازار مورد محاسبه قرارگیرد و اطلاعات را در اختیار بازار قرار دهد.

تقسیم سود نقدی شاخص را بالا می‌برد

حسن قالیباف‌اصل، مدیرعامل شرکت بورس در مورد اینکه آیا رشد اخیر شاخص به تغییر فرمول محاسبه آن ارتباطی دارد یا نه، گفت: در ماه‌هایی از سال سود نقدی روی رشد شاخص اثرگذار است و آن هم‌زمانی است که مجمع عادی شرکت‌ها برگزار می‌شود و شرکت‌ها سود نقدی تقسیم می‌کنند ولی زمانی که مجمع برگزار نمی‌شود، شاخص قیمت هر تغییری کند، شاخص کل نیز همانقدر دچار تغییر می‌شود. وی اضافه کرد: لذا تقسیم سود نقدی که در شاخص بورس اثرگذار است فقط مربوط به ماه‌هایی از سال و معمولا در تیر ماه و فصل مجامع شرکت‌هاست و در مابقی ماه‌های سال این موضوع تاثیری روی شاخص کل بورس ندارد. قالیباف‌اصل در ادامه تاکید کرد: شاخص اصلی بورس همان شاخص کل است که شاخص کاملی بوده و در آینده نیز نحوه محاسبه آن تغییری نمی‌کند.

پیوست 2-روش محاسبه شاخص خورشيدی

طراح، در صورت تمايل ، مي تواند از اين ضريب براي ساختمان هاي گروه 1، از نظر ميزان صرفه جويي در مصرف انرژي ، و در مناطق با نياز گرمايي زياد كشور (مطابق پيوست 3) استفاده كند.

شان داده شده است ، و بر مبناي IS شاخص خورشيدي ساختمان ، يا بخشي از آن، با علامت رابطة زير محاسبه م يگردد: Is = Σ (Ai.Si.σi) / V

Ai : مساحت بخش نورگذر i پوستة خارجي ساختمان به مترمربع

Si : ضريب عبور (گذر) خورشيدي براي بخش نورگذرi مطابق جدول 9

σi : ضريب كاهش مربوط به موقعيت سطح نورگذر، مطابق جدول

V : حجم كل فضاي كنتر لشدة ساختمان، يا بخش مورد نظر

جدول 9- مقادير ضريب انتقال خورشيدي براي انواع مختلف شيشه هاي ساختماني متعارف

1. جهت ها به روش زير تعيين مي گردد:

جنوب : جهت هاي بين جنوب شرقي و جنوب غربي
شرق : جهت ها بين شمال شرقي و جنوب شرقي
غرب : جهت هاي بين شمال غربي و جنوب غربي
شمال : جهت هاي بين شمال شرقي و شمال غربي

بدست عایق ایریک | 2017-08-15T11:23:07+03:30 آگوست 4th, 2017 | ساخت و ساز | دیدگاه‌ها برای پیوست 2-روش محاسبه شاخص خورشيدی بسته هستند